وبلاگ

زندگی در جهان امن و عاری از خطر همواره آرزوی همه انسانها بوده است و توجه به ایمنی بصورت تلاش برای بقاء در نهاد بشر وجود داشته است. بشر همواره در تلاش برای بهبود زندگی و سطح رفاه خود بوده و در این راه با ایجاد تغییر در طبیعت كوشیده تا منابع آن را در خدمت خود درآورد. فعالیت های صنعتی بخشی از تلاش انسان برای رسیدن به رفاه بیشتر است. اما در اثر این تغییرات و گسترش این نوع فعالیت ها مخاطرات خاصی كه ناشی از تغییر در نظام رایج طبیعت است، نیز بوجود آمده است. با گذر زمان و رشد فعالیت های صنعتی، مخاطرات مربوط به این فعالیت ها نیز رشد داشته است. امروزه داشتن محیطی امن و صنایعی عاری از خطر به عنوان دغدغه ای بزرگ برای عامه مردم و علی الخصوص متخصصین و صنعتگران مطرح است. در این میان صنایع نفت و گاز به علت گستردگی فراوان، حجم عظیم سرمایه درگیر، مخاطرات فراگیر و تعداد زیاد افرادی كه در این صنایع در حال فعالیت می باشند، همواره كانون توجه بوده و تلاش گسترد های در راستای ایمنی بیشتر این شاخه از صنعت در جهان صورت گرفته است. یكی از مشكلات سرمایه گذاری در ایمنی تأسیسات صنعتی تعیین بهترین شیوه سرمایه گذاری برای به حداكثر رساندن تأثیر آن است. با توجه به تعداد زیاد سناریوهای حوادث و محدود بودن بودجه ضروری است، معیاری معتبر برای تصمیم گیری و اولویت بندی ریسك در دسترس باشد. ابعاد ناخوشایند حوادث توسط معیارهای ریسك نشان داده می شوند. امروزه در بسیاری از زمینه های مدیریت از جمله در ایمنی صنعتی تصمیم گیری در چارچوب مدیریت ریسك انجام میشود. ارزیابی ریسك حوادث در واقع ابزار مدیریت ریسك بشمار می رود و به كمك آن می توان گزینه های مختلف تمهیدات ایمنی و اثرات آنرا در ارتقاء سطح ایمنی در واحدهای صنعتی بررسی نمود. ارزیابی ریسك كاربرد وسیعی در صنایع فرایندی مانند نفت و گاز دارد. در جریان ارزیابی كمی ریسك حوادث مهم شناسایی و برای حذف و یا كاهش آنها چاره اندیشی می شود. اولویت بندی بر مبنای ریسك و سپس با مقایسه سطح ریسك ها با معیارهای بین المللی امكان پیشگیری و یا كاهش اثر حوادث اصلی را فراهم می سازد. یكی از مهمترین و اساسی ترین 

مراحل در ارزیابی و مدیریت ریسك تحلیل پیامدها می باشد. در این مرحله ابعاد حوادث و میزان تأثیر آنها بر انسان و محیط زیست تعیین می شود. برخلاف دیگر مراحل ارزیابی ریسك مانند شناسایی و ارزیابی مخاطرات، به تحلیل پیامدهای حوادث واحدهای صنعتی در كشور ما كمتر پرداخته شده است. با توجه به مخاطرات عمده و نقاط بحرانی فراوانی كه در واحدهای فرایندی مانند واحد آیزوماكس وجود دارد، جهت بررسی و تحلیل پیامدها این واحد در پالایشگاه نفت بندرعباس انتخاب شده است و با بهره گرفتن از روش های نوین تحلیل پیامد نقاط بحرانی و حادثه خیز این واحد شناسایی و تخلیه و پخش مواد شیمیایی در این واحد مدل سازی شده اند. با انجام مدل سازی و مشخصشدن مناطق درگیر در حادثه امكان تعیین میزان تلفات و صدمات جانی و خسارت به تجهیزات، ساختمانها و اماكن پرتردد میسر می گردد. یكی از نكات مهم در مرحله مدلسازی انتخاب مدل مناسب برای شبیه سازی واقع بینانه پخش مواد می باشد. امروزه اینگونه مدل سازی ها در قالب نر مافزارهای حرفه ای مانند PHAST صورت می گیرد. استفاده از این نرم افزار امكانات گسترده ای برای ثبت نتایج، تهیه انواع نمودارها و جداول، تلفیق این نتایج با نقشه های مقیاس دار منطقه و قابلیت اتصال به نرم افزارهای اطلاعات جغرافیایی را فراهم می آورد. به همین دلیل در كلیه مراحل مدلسازی از نرم افزار PHAST استفاده شده است. در فصل اول انواع مفاهیم كاربردی در زمینه مدیریت و ارزیابی ریسك نشان داده شده است. در فصل دوم مراحل ارزیابی و مدیریت ریسك به همراه معیارهای معتبر ارزیابی ریسك مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم نحوه محاسبه میزان تكرارپذیری خطا برای انواع حوادث در تجهیزات فرایندی آورده شده است. در فصل چهارم تحلیل پیامدهای حوادث (آنالیز پیامد)، مراحل انجام آن، چگونگی انتخاب سناریوها و انواع نرم افزارهای مهمی كه در ارتباط با مدلسازی حوادث استفاده میشوند، نشان داده شده است. از آنجائیكه در كلیه مراحل مدلسازی در این واحد از نرم افزار PHAST استفاده شده است، در ادامه این نرمافزار بطور مفصل و همراه با مثال شرح داده شده است. در فصول پنجم، ششم و هفتم انواع حوادث مهم و رایج در واحدهای فرایندی (آتش، انفجار و رهایش مواد سمی) مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصل هشتم انواع مدلهای تخلیه و پخش مواد به همراه روابط مربوطه و كاربرد آنها نشان داده شده است. در فصل نهم معرفی اجمالی از پالایشگاه نفت بندرعباس صورت گرفته است. در فصل دهم به شرح فرایند واحد آیزوماكس پالایشگاه نفت بندرعباس پرداخته شده است. در فصل یازدهم با انتخاب نقاط بحرانی و حادثه خیز سناریوهای حوادث انتخاب و با كمك نرم افزار PHAST  مدلسازی شده اند و در نهایت میزان تلفات و پیامدهای ناشی از وقوع این حوادث مورد بررسی قرار گرفته اند.