هر مجموعه، سازمان و ارگان برای حفظ موجودیت و پیشبرد اهداف خود در فضای رقابتی امروز، نیازمند انطباق با شرایط موجود و بنابراین ناگزیر از ایجاد تغییرات مداوم در خود است. این تغییرات باعث میشود تا سازمان یا مجموعه به طور مداوم پیچیدهتر شود. در این جا است که نقش فن آوری اطلاعات پررنگتر میشود زیرا بدون استفاده از آن هزینه و زمان بسیار زیادی مورد نیاز خواهد بود که صرف آن غیرممکن می کند و در صورت ممکن بودن نیز، مشکلات بسیاری در راستای انجام کارها و دستیابی به اهداف سازمان ایجاد میکند. رشد روزافزون تغییرات در سازمانها از یک سو و نیاز شدید به بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آن ها از سوی دیگر، ایجاب میکند که تا حد ممکن این دو (اعمال تغییرات در سازمان و تغییر متناسب با آن ها در عملکرد و ساختارهای فناوری اطلاعات و زیرساختهای سختافزاری، نرمافزاری و اطلاعاتی سازمان) با هم هماهنگ باشند. این امر به معنای آن است که بتوانیم در انتقال تغییرات از فرایندها، دادهها و سایر موارد سازمان به برنامهها و سایر مقولات مربوط به IT انعطاف ایجاد کنیم. یکی از مهمترین رویکردهایی که این هدف را دنبال میکند، رویکرد معماری سرویسگرا است.
برای معماری سرویسگرا تعاریف مختلفی بیانشده است از جمله:
انگیزه اصلی و مهمترین دستاورد از ایجاد معماری سرویس گرا، نیاز به افزایش انعطافپذیری و سرعت و چابکی فناوری اطلاعات در قبال نیاز به تغییر در سازمان و به تبع آن تغییر در ساختار IT سازمان است. در سازمانی که بتواند به اهداف فوق برسد، فرایندها و سرویسها کاملاً انعطافپذیر بوده و میتوانند بر اساس نیاز متخصصان کسب و کار و بدون نیاز به پرسنل فنی به سرعت ایجاد و پیکربندی شوند. این تصویر از سازمان چابک با نیازهای رو به رشد محیطهای متغیر کاری و با توجه به محدودیتهای زیرساختهای فنی و سازمانی وفق دارد.
با وجود آن که نیاز به تغییرات سریع و مداوم بسیار زیاد است، اما ممکن است برای این تغییرات موانع فنی و سازمانی ایجاد شود زیرا ممکن است ایجاد زیرساختهای مورد نیاز بسیار زمانگیرتر از آن باشد که نیاز فعلی را برآورده کند و یا به منابع بیشتری نیاز داشته و هزینههای سنگینی را بر سازمان تحمیل کند و بنابراین برای رسیدن به هدف انعطاف و سرعت، لازم است زیرساختهای فنی و کاری را طوری با بهرهگیری از یک معماری مناسب مثل معماری سرویسگرا بسازیم که حداکثر انعطاف ممکن را تضمین کند و رسیدن به هدف را ممکن سازد. از مزایای بهرهگیری از سرویسگرایی در سطح سازمان به طور کلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد 1- چابکی-2 صرفهجویی در هزینهها 3-قابلیت استفاده مجدد-4 استقلال از تکنولوژی-5 زیرساختهای کاری مؤثر-6 فرایند مؤثرتر توسعه نرمافزار-7 احتمال موفقیت بیشتر در ایجاد تغییرات-8 امکان گرفتن بازخوردهای مناسب و اطلاعات مورد نیاز در سطوح مختلف از ذینفعان 9- کاهش قابل توجه ریسک 10- یکپارچگی آسان با شرکاء داخلی و خارجی 11- اتصال بین کسب و کار و فناوری اطلاعات.
شاید بتوان گفت که بیشتر مواردی که در بالا به آن ها اشاره شد ناشی از تجزیه صحیح و مناسب مسائل مهم و مورد توجه در سازمان است زیرا این امر موجب میشود پروژههای IT کوچکتری تعریف شوند و بنابراین ریسک آن ها کم شده و احتمال موفقیت آن ها بسیار بالاتر میرود. از سوی دیگر استقلال این بخشهای کوچکتر از یکدیگر از ویژگیهای مهم تعریف سرویسها است که در صورت تشخیص صحیح، موجب افزایش انعطاف و سرعت در تغییرات در سازمان و ایجاد قابلیت استفاده مجدد بالا و نیز صرفهجویی در هزینهها از طریق استفاده از منابع موجود و قابل استفاده میباشد. از طرفی هدف معماری سازمانی شناخت جنبههای مختلف سازمان در سطوح مختلف مانند سطح حرفه، سطح طراحی مفهومی، سطح طراحی منطقی و فیزیکی و … است؛ بنابراین با تدوین معماری سازمانی میتوان سازمان را در وجوه مختلف اهمیت آن مورد بازشناسی قرار داد. اگر بتوان معماری سازمانی را به طور سرویسگرا تعیین و تدوین کرد، میتوان با بهرهگیری از مزایای سرویسگرایی به اهداف معماری سازمانی رسید.
از آن جا که هر گونه تصمیمگیری و سیاستگذاری در جهت رشد و توسعه سازمان در استفاده از معماریهای گوناگون از جمله معماری سرویسگرا، مستلزم آگاهی از سطح آمادگی فعلی سازمانها میباشد، اینجاست که فعالیتهای ارزیابی نقشی مهم برای تصمیمگیرندگان ایفا میکنند، در نتیجه نیازمند یک مدل ارزیابی برای آگاهی از میزان آمادگی در سازمانها در حرکت به سمت پیادهسازی معماری سرویسگرا میباشیم؛ از طرفی معمولاً تصمیمات سازمانی در محیطی غیرقطعی، مبهم و فازی، با معیارهایی ناواضح و مبهم، اطلاعات ناکافی و …اتخاذ میشود، اگر عدم اطمینان (فازی بودن) در تصمیمگیریهای انسان در نظر گرفته نشود، نتایج میتواند گمراه کننده باشد. بر خلاف روشهای پارامتری مرسوم، منطق فازی از نیاز به مدلسازی ریاضی محض و فروض توزیعی مربوطه اجتناب میکند در نتیجه در بسیاری از تحلیلهای تجربی در زمینههای سازمانی از نظریه مجموعههای فازی و مدلهای منطق فازی در راستای ارتقا، بهبود نتایج، دقت ارزیابی و کارائی فرایندهای ارزیابی استفاده میشود. منطق فازی توصیفات زبان طبیعی سیاستهای تصمیمگیری را به الگوریتمی که از یک مدل ریاضی استفاده میکند، ترجمه می کند. اینچنین مدلی شامل فازیسازی، استدلال و فازیزدایی است.
در این تحقیق برای هر یک از حوزههای ارزیابی آمادگی سازمان، ارزیابی کمی و کیفی مورد نیاز در پذیرش معماری سرویسگرا بیان میشود. شاخصها به شکلی تعریف میشوند که کل سازمان مورد بررسی را تحت پوشش قرار داده و وضعیتی شفاف و روشن از معماری سرویسگرا و زیرحوزههای آن را مشخص می کند و با تکیه بر عوامل کلیدی موفقیت در پیادهسازی معماری سرویسگرا و استفاده از اصول و راهکارهای منطق فازی، مدلی به منظور ارزیابی آمادگی سازمان در پذیرش معماری سرویس گرا ارائه شود.
[1] – Service Oriented Architecture )SOA(
اندازه گیری کارایی[1]به خاطر اهمیت آن در ارزیابی عملکرد[2] یک شرکت یا سازمان همواره مورد توجه محققین قرار داشته است . در سال 1957 فارل با بهره گرفتن از روشی مانند اندازه گیری کارایی در مباحث مهندسی اقدام به اندازه گیری کارایی برای یک واحد تولیدی نمود .موردی که فارل برای اندازه گیری کارایی مد نظر قرار داده بود شامل یک ورودی و یک خروجی بود . مطالعه فارل شامل اندازه گیری “کارایی های فنی ” و ” تخصیصی ” و ” مشتق تابع تولید کارا ” بود . فارل مدل خود را برای تخمین کارایی بخش کشاورزی آمریکا نسبت به سایر کشورها مورد استفاده قرار داد. با این وجود او در ارائه روشی که در برگیرنده ورودی ها و خروجی های متعدد باشد ، موفق نبود .]1[
“چارنز[3] ” ، ” کوپر[4]” ، ” رودز[5]” دیدگاه فارل را توسعه داده و مدلی را ارائه کردند که توانایی اندازه گیری کارایی با چندین ورودی و چندین خروجی را داشت . این مدل تحت عنوان ” تحلیل پوششی داده ها [6]” نام گرفت و ایتدا در رساله دکتری ” ادوارد رودز ” و به راهنمایی ” کوپر ” تحت عنوان ” ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس ملی آمریکا ” در سال 1976 در دانشگاه کارنگی مورد استفاده قرار گرفت و در سال 1978 در مقاله ای تحت عنوان ” اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیرنده [7]” ارائه شد .
از آنجا که این مدل توسط ” چارنز ” ، ” کوپر ” و ” رودز ” ارائه گردید به مدل CCR که از حروف اول نام سه فرد فوق تشکیل شده است معروف گردید . هدف در این مدل اندازه گیری و مقایسه کارایی نسبی واحدهای سازمانی مانند مدارس ، بیمارستان ها ، شعب بانک ، شهرداری ها و … که دارای چندین ورودی و خروجی شبیه بهم باشند .]2[
کاربرد گاز طبیعی به عنوان سوخت حرارتی تنها قسمتی از موارد متنوع کارایی این ماده گرانقدر به شمار می رود .اهمیت اصلی و واقعی گاز طبیعی با توجه با ارزش افزوده فراوان و قابلیت تبدیل به هزاران نوع کالای با ارزش اقتصادی در بخش صنعت و پتروشیمی ظاهر می شود .
نیاز روزافزون به گاز برای تامین انرژی و سوخت و همینطور ارز حاصل از فروش و صادرات برای سرمایه گذاری و راه اندازی صنایع مادر و زیربنایی کشور ، اندیشه تمرکز بخشیدن فعالیت های مرتبط با صنعت گاز را تقویت کرده و در این رابطه طبق اساسنامه قانونی ، شرکت ملی
گاز ایران به عنوان یکی از چهار شرکت وابسته به وزارت نفت ایران با سرمایه اولیه 25 میلیارد ریال در سال 1344 هجری شمسی تأسیس گردید .
در این میان پالایشگاه های گاز نقش بسیار مهمی در فرایند تصفیه گاز ، تولید محصولات جانبی ، تأمین گاز کشور و درآمد حاصل از فروش و صادرات آن به عهده دارند . ظرفیت پالایش و نم زدائی گاز طبیعی ایران با برخورداری از متوسط رشد سالانه 9 درصدی در دهه اخیر در سال 1391 به 428 میلیون متر مكعب در روز رسیده است . با توجه به تمركز قابل ملاحظه میادین گاز كشور در مناطق جنوبی امكانات پالایشی و نم زدائی كشور نیز عمدتا در این ناحیه مستقر می باشند. پالایشگاه بید بلند با ظرفیت 22.5 میلیون متر مكعب در روز پالایشگاه فجر با ظرفیت 110 میلیون متر مكعب در روز و پالایشگاه سرخون با ظرفیت 7.1 میلیون متر مكعب ظرفیت نم زدائی در مناطق جنوبی و پالایشگاه شهید هاشمی نژاد با ظرفیت 44.5 میلیون متر مكعب در روز در شمال شرق كشور از جمله مهمترین تاسیسات پالایشی كشور به شمار می روند.
بدیهی است که ایجاد یک نظام کارا و استفاده بهینه از منابع باعث جلوگیری از هرز رفت مبالغ عظیمی از منابع مادی و معنوی می گردد به طوری که می تواند با درصد کمی افزایش در کارایی صرفه جویی زیادی حاصل گردد.لذا مطالعه سطح بهره وری پالایشگاه های گاز کشور کاملا ضروری است .برای رسیدن به این هدف لازم است ابتدا عملکرد[8] پالایشگاه های گاز مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته و سپس پالایشگاه هایی که کارا نیستند مشخص و علل عدم کارایی آن ها را تعیین و نسبت به رفع آن اقدام نمود .
به عنوان یک اصل عملکرد هر واحد سازمانی و یا سازمان تا آنجا که میسر است باید اندازه گیری شود . وجود و یا عدم وجود نظام ارزیابی عملکرد موثر[9] و کارآمد با مرگ سازمان رابطه ی مستقیم دارد و فقدان آن را به عنوان بیماری سازمانی قلمداد نموده اند . بدون اندازه گیری ، مبنایی برای قضاوت و اظهارنظر و ارزیابی وجود نخواهد داشت آن چه را که نتوان ارزیابی نمود نمیتوان به خوبی اداره کرد . هر سازمانی برای اعمال مدیریت صحیح باید از الگوهای علمی ارزیابی عملکرد بهره گیرد تا بتواند میزان تلاش و نتایج حاصل از کارکرد خود را مورد سنجش قرار دهد . تنوع وظایف سازمانی اعم از وظایف عمومی و اختصاصی به پیچیدگی ارزیابی آن ها می افزاید و استفاده از ابزارهای کارامد علمی را برای محقق ساختن یک ارزیابی واقعی از هر دو بعد عملکردی و سیاست گذاری اجتناب ناپذیر می کند . یکی از ابزار های کارامد که این مهم را محقق ساخته تحلیل پوششی داده هاست که چهارچوب نظام ارزیابی عملکرد با استحکامی را در خود تدارک می بیند .
لذا در نظر است مقایسه ای بین عملکرد پالایشگاه های گاز کشور انجام گیرد و از میان آن ها پالایشگاه های با کارایی بالاتر را انتخاب نمود . مضافاٌ این که می توان آن ها را به عنوان واحدهای کارا و ناکارا دسته بندی کرد و در صورت امکان برای واحدهای ناکارا راه حل مناسب ارائه نمود .]15[
[1]Efficiency
[2]Evaluation Performance
[3]Charnes
[4]Cooper
[5]Rohdes
[6]Data Envelopment Analysis
[7]Decision Making Unit
[8]Performance
[9]Effectiveness
:
یکی چالش بر انگیزترین موضوعات مطرح در تضمین کیفیت[1]، در شرکتهای سازنده نرم افزار، موضوع رفع خطاهای نرم افزار است. خطاهای نرم افزاری میتوانند در زمان پیش و یا پس از انتشار[2] نرم افزار تشخیص داده شوند. اما منابعی که میتوان برای تشخیص و تصحیح خطاها در نظر گرفت محدود است (Kamyabi et al.).
خطاها را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد. خطاهای نحوی[3] و خطاهای مفهومی[4]. با توجه بهاین که ابزارهای خودکار بسیار قدرتمندی برای تشخیص خطاهای نحوی وجود دارند، احتمالاین که خطایی ازاین دست تا زمان انتشار تشخیص داده نشود، بسیار کم است. خطاهای مفهومی به آن دسته از خطاها اشاره دارد که در اثر مشکلاتی جدای از اشتباهات نحوی و خطاهای انسانی ملموس اتفاق میافتند و معمولاً در اثر عدم هماهنگی در بخشهای مختلف کد و گاهی به صورت بسیار ناملموس به وجود میآیند که در اینجا به سادگی نمیتوان با بررسی کد، اینگونه خطاها را تشخیص داد. بنا بر این در مورد خطاهای مفهومی داستان فرق میکند چرا که عوامل بسیار زیادی میتوانند در بروزاینگونه از خطاها دخیل باشند. (Zimmermann & Nagappan, 2008) بنا براین همواره سعی شده است که با اندازه گیری معیارهای[5] مختلف و استفاده از آن ها در روشهای پیشبینی خودکار خطا، سرعت و دقت را در امر تست نرم افزار افزایش دهند. طی تحقیقاتی که تا کنون صورت گرفته، متداولترین معیارهای استفاده شده در پیشبینی اتوماتیک خطا، معیارهای پیچیدگی[6] است. (Zimmermann & Nagappan, 2008) اما جدیدترین روشی که مطرح شده است، مسأله مربوط به وابستگیهای بین کلاسها[7] و همچنین بین ماژولها میباشد. انواع وابستگیها میتوانند بین دو کلاس و یا دو ماژول[8] مطرح شوند که تحقیقات نشان داده است که
این وابستگیها ارتباط بسیار زیادی با وجود خطاهای مفهومی دارند.
برای اجرای روشمند و علمی روند یافتن روابط و الگوهای مناسب برای پیش بینی خطا بر اساس معیارهای قابل اندازه گیری، از مفهومی به نام دادهکاوی استفاده خواهیم کرد که در تشریح و بیان مسأله به آن خواهیم پرداخت.
دراین پایان نامه، سعی میکنیم که به بررسی چنین وابستگیهایی بپردازیم و بر اساس روابط موجود بین وابستگی و وجود خطا در نرم افزار، وجود خطا در کد را پیش بینی نماییم.
در ادامه این رساله در بخش دوم به بررسی تحقیقات قبلی انجام شده در این زمینه میپردازیم، در بخش سوم به بیان انگیزش و نحوه به وجود آمدن ایده کار شده در این رساله میپردازیم، در بخش چهارم فرضیات مورد بررسی را مطرح میکنیم، در بخش پنجم دادهها و ابزارهای جمع آوری شده برای انجام عملی آزمایشات را معرفی میکنیم، در بخش ششم به بیان شیوه و نوع آزمایشات و بیان نتایج آنالیزها و نتایج میپردازیم و در بخش هفتم و پایانی این رساله سعی در نتیجهگیری از آزمایشات انجام شده خواهیم داشت.
1 quality assurance
2 release
3 syntax errors
4 semantic defects
5 measures
6 complexity metrics
7 classes
8 module
وهدف
مفاصل سبب ایجاد حداکثرپایداری در بدن در طی تحمل وزن وحرکت می باشند. تداخل در مکانیسم نرمال مفاصل سبب استئوآرتریت دردناک وعدم توانایی فیزیکی می شود. استئوآرتریت جمعیت بسیار زیادی از انسانها را درگیر نموده است و همچنین در دامپزشكی استئوآرتریت در اسب ها و حیوانات خانگی بسیار گزارش می شود و درمانهای مختلفی روی آنها انجام میگیرد كه هنوز با قاطعیت نمی توان درمان اختصاصی برای این موارد در نظر گرفت(50). استئوارتریت یک بیماری مزمن، دردناك و پیشرونده مفصلی است كه اغلب علت آن ناشناخته است اما ارتباط زیادی با سن دارد و در سنین میانسالی و بالاتر بیشتر دیده می شود.در بررسی های اخیر مشخص شده که 10% سگ ها مبتلا به استئوارتریت هستند و 40% از گربه ها نیز از درد های مفصلی رنج می برند.آسیبهای ارتوپدی مانند بیماریهای تحلیل رونده و پیشرونده مثل (دیسپلازی مفصل لگن[1] ، دیسپلازی مفصل آرنج[2]، در رفتگی استخوان كشكك[3]) و ضربات فیزیكی به مفاصل مانند(شكستگیها و صدمات لیگامنتی مثل پارگی وتر صلیبی قدامی[4]) می توانند سبب ایجاد استئوارتریت یا تشدید آن شوند. عوامل دیگر مانند استعداد ژنتیكی بخصوص در نژادهایی كه عضلات سنگینتری دارند مانند ژرمن شفرد، گولدن رتریور و….، چاقی، اختلالات هورمونی یا متابولیكی مانند (هموكروماتوسیس[5]، آكرومگالی[6])، اختلالات استخوان و مفصلی در زمان تولید و رسوب كریستالهای اوریک اسید در مفاصل را نیز باید مدنظر داشت(28).
در این بیماری معمولترین مفاصلی كه درگیر میشوند مفاصل زانو،آرنج و لگن هستند اما در عین حال هر مفصلی می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد. از جمله اولین علائمهای هشداردهنده استئوارتریت میتوان ضعف ماهیچهای، سختی در راه رفتن و لنگش، استراحت بیش از حالت نرمال، لیسیدن یا گاز گرفتن مفصل، گرم و متورم بودن مفصل را نام برد كه این علائم خصوصا بعد از یک دوره استراحت و یا در هوای سرد بیشتر و شدیدتر دیده میشوند(73).تشخیص این بیماری به طور معمول از طریق X-Ray صورت میگیرد اما استفاده از روشهای دیگر نیز مانند تجزیه مایع مفصلی و ادرار نیز كمككننده میباشد. آمار نشان میدهد كه 80%انسان ها تا سن 65 سالگی علائم رادیوگرافی استئوآرتریت را نشان می دهند در حالی كه تنها 65% از آنها دارای علائم بالینی بیماری هستند.
درمانهای انجام شده تا به امروز محدود به استفاده از داروهای ضد درد، داروهای ضد التهاب استروئیدی و غیراستروئیدی، استراحت مفصلی و در موارد پیشرفته جراحی بوده است. اما هیچ یک از آنها به بهبودی كامل و ترمیم غضروف كمك شایانی نكرده است(50). پلاسمای غنی از پلاکت(PRP)[7] قسمتی از پلاسما با غلظت غنی از پلاكت ها می باشد. پلاكت ها دارای گرانولهای آلفا می باشند كه غنی از فاكتورهای رشد هستند و می توانند در ترمیم بافتی بسیار مؤثر باشند.PRPدرزمینه های مختلف ترمیم در جراحی ها استفاده شده است از جمله ترمیم استخوانی و نسوج نرم را با قرار دادن غلظت بالای پلاكت خودی در محل ضایعه سرعت بخشیده است.سادگی تهیه PRP و منافع ترمیمی آن امیدی برای بهبودی های سریع بافتی محسوب می شود.تابحال تحقیقات مختلفی در استفاده از PRP در سرعت بخشیدن به ترمیم های بافتی همانند تاندونها و لیگامنت ها انجام گرفته ولی در مورد نقش آن در ترمیم استئوآرتریت هنوز مطالعه ای انجام نشده است(76و77) .
بنابراین هدف از این بررسی ایجاد استئوآرتریت تجربی در خوکچه هندی بعنوان حیوان مدل بصورت یكنواخت و یكسان بود و درمانهای كنترل شده در گروهدرمان بوسیله PRP خودی انجام گرفت تا تأثیر این نوع روش درمانی بر روی بهبودی مفاصل مبتلا به استئوآرتریت روشنگردد.
[1]-Hip Displasia
[2]-Elbow displasia
[3]-Patellar laxation
[4]-Cranial Crutiate Ligament
[5]-Hemocromatosis
[6]-Acromegali
[7] -Platelet Rich Plasma
كلیات و بررسی منابع موجود
١-٢)ساختار وعملکرد مفاصل:
هدف مفاصل ایجاد حداکثرپایداری در بدن در طی تحمل وزن وحرکت می باشد. تداخل در مکانیسم نرمال مفاصل سبب استئوآرتریت دردناک وعدم توانایی فیزیکی می شود ودر نتیجه کاهش کیفیت زندگی را بدنبال خواهد داشت. بیماری های مفاصل معمولا مفاصل سینوویالی[1] را درگیر می کند. این مفاصل اجازه به حرکت زیاد را می دهند وجزء نگرانی های اولیه جراحان ارتوپد می باشند(50).
٢-١-٢(اجزای مفصل سینوویالی:
تمام مفاصل سینوویالی دارای یک حفره مفصلی[2]، کپسول مفصلی، [3]مایع سینوویالی، غضروف مفصلی واستخوان زیرغضروف[4] می باشد. بعضی مفاصل همچنین دارای لیگامنت های داخل مفصلی[5]، منیسک[6] وپد چربی[7] می باشند. سطح مفصلی استخوان توسط غضروف هیالین پوشیده شده است. استخوان ها همراه با کپسول مفصلی و لیگامنت یک واحد را تشکیل می دهند. سایش همراه با افزایش سن مشاهده می شود اما بوسیله تروما، بیماری وتغییرات بیوشیمیایی وساختاری در غضروف مفصلی تشدید می شود.
٢-٢)آناتومی مفصل زانو:
مفصل زانو بزرگترین مفصل سینوویال در بدن است كه بو سیله غشای سینویالی پوشیده شده است. وزن زیادی را در بدن تحمل میكند و از 3 استخوان تشكیل شده است كه شامل استخوان ران، استخوانی درشت نی و استخوان كشكك میباشد. این استخوانها بوسیله ماهیچهها، لیگامنتها و كپسول مفصلی در كنار هم نگهداشته میشوند.
[1]-Synovial joint
[2] -Joint cavity
[3] – Joint capsul
[4]-Subcondral bone
[5]-Intraarticular ligaments
[6] – Meniscus
[7] -Fat pad
فساد شدن بیان شده و به خود رقص و نیاز فطری آن توجه نشده است.
2-1- اهمیت و ضرورت
رواج رقص در رسانه های جمعی امروز به نحو گسترده ای به چشم می خورد چنانکه با نگاهی بدان مفهوم تهاجم فرهنگی در ذهن مجسم می گردد. در فقه اسلامی درباره رقص محدودیّت های مشروع و عدم مشروعیت آن با استناد به آیات قرآن و احادیث ابراز نظرهایی شده است. اگر ما بتوانیم در جامعه کنونی مفهومی دقیق از رقص و علت حرمت آن در برخی موارد به افراد ارائه دهیم، می توانیم با انجام رقص هایی که جنبه ملی دارد نه محرک قوای شهوانی و حتی به منظور تفریح و خوش ساختن فضای جامعه بدون گناه جلوی بهانه گیری ها و انجام رقص های حرام در تمامی زمینه ها از جمله هنر و ورزش و روانشناسی و … گرفته شود.
3-1- سوالات تحقیق
نظر اسلام در مورد رقص چیست؟
عوامل مؤثر در حرمت و حلال بودن رقص چیست؟
فتوای فقها در انواع رقص چیست؟
رابطه حکم رقص و دیگر مسائل در جامعه چیست؟
4-1- فرضیات تحقیق
رقص فی نفسه و ذاتاً حرام نمی باشد بلکه می توان در القای مفاهیم عقیدتی و ملی مؤثر واقع شود و روح جامعه را شاد گرداند اما همراه شدن با عوامل حرام با کمال انسانی منافات دارد و مخرب جامعه و فرد می باشد بنابراین اگر جامعه شناخت دقیقی از مفهوم رقص داشته باشد می توان بدون گناه از رقص در جامعه استفاده و مردم را از انجام رقص حرام دور نماییم.
5-1- پیشینه تحقیق
مفهوم رقص از زمان پیامبر (صلّی الله علیه و آله) و معصومین (علیهم السلام) تاکنون مورد بحث بوده است و در کتب بزرگانی چون شیخ کلینی در کافی، شیخ انصاری در مکاسب، وسائل الشیعه از حرّ عاملی، تلبیس ابلیس ابن جوزی، دیدگاه پنجم اکبر ایرانی، مقالاتی از جهانگیر نصر اشرفی، یحیی ذکاء و دیگر بزرگان متقدم و معاصر نام برد. البته هر کدام بصورت مختصر و در حاشیه دیگر مطالب به موضوع پرداخته اند، در این تحقیق سعی می شود از دیدی همه جانبه و منحصراً در رقص، بررسی صورت بگیرد.
6-1- چارچوب تحقیق
این تحقیق از هفت فصل تشکیل شده است.
فصل اول کلیات تحقیق که شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت، سؤالات تحقیق، فرضیات تحقیق، پیشینه تحقیق، چارچوب تحقیق، لهو و لعب در اسلام و مفهوم رقص (زفن، سماع) در لغت و فقه و عرفان می باشد.
فصل دوم پیشینه رقص که شامل تاریخچه رقص، رقص در زمان پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) و تاریخچه رقص در ایران است.
در فصل سوم انواع رقص و حکم آن بیان شده که شامل رقص مجاز، رقص کودکانه و حکم شرعی آن، رقص محلی و بومی، رقص ورزشی و احکام آن، رقص حرام، رقص مبتذل، رقص شادی، فتوای مراجع درباره رقص و … می باشد.
فصل چهارم دلایل حرمت رقص از دیدگاه قرآن و روایات و رقص و موسیقی بررسی شده است.
در فصل پنجم رقص و هنر نمایش، فصل ششم آموزش رقص و حکم آن و فصل هفتم نتیجه گیری بیان شده است.
7-1- لهو و لعب در اسلام
1-7-1- لهو
راغب اصفهانی در معنای لهو می گوید: «اللهو ما یشغل الانسان عمّا یعنیه و یهمَه؛ لهو آن چیزی است که انسان را از آنچه مقصود و مهم اوست باز دارد.»[1]
فیروز آبادی، آن را به لعب و بازی معنا کرده و جوهری هم به همین طریقه رفته است.[2] به نظر می رسد مفهوم اصلی لهو همان گفته راغب باشد و بازی، مصداقی از آن به حساب آید. بنابراین لهو، هر کاری است که اشتغال بدان، انسان را از توجه به خداوند متعال و یاد او باز دارد.
این بازدارندگی در برخی مصادیق آن موجب دوری از ساحت الهی است مانند غنا و آهنگ های مبتذل و در برخی موجب سرور و نشاط زیادی است و در دیگری تنها مایه مشغولیت ساده انسان است بی آنکه در مراتب ایمان او خلل و صدمه ای وارد آورد. در اینکه لهو در مصادیق نوع سوم خود محکوم به حرمت نیست به فرموده مرحوم شیخ انصاری (رضوان الله علیه)، ظاهراً خلافی بین فقها نیست.[3] ولی لهو در مصادیق نوع اول و دوم آن با توجه به مراتب فسادی که برآن بار است، در اینکه بطور مطلق محکوم به حرمت است و یا تنها برخی مصداق های آن این چنین اند بین آنان اختلاف است. برخی از بزرگان فقها همچون مرحوم شیخ انصاری نظریه نخست را پذیرفته اند و بر آن استدلال های متعدد آورده اند و از ظاهر کلام شیخ انصاری بدست می آید که ایشان رقص را به عنوان مصداقی از لهو و حرام می دانند.[4] در حالی که برخی دیگر از آنان[5] و غیر آن همچون امام خمینی (رضوان الله علیه) [6] آن ادّله را سنداً یا دلالةً یا به هر دو جهت کافی ندانسته و به حرمت هر لهوی حکم نکرده اند. ولی اینکه چه مصداقی از آن اینگونه است باید از زبان معصوم بیان شود.
2-7-1- لغو
فیروز آبادی در معنای لغو می نویسد: «اللّغو … السقّط و ما لا یعتدّ به من کلام و غیره؛ لغو هر سخن و غیر سخنی که ساقط شده و غیر قابل اعتنا باشد.»[1]
و همچنین در معنای لعب می گوید: « لعب … ضدّ جدّ؛ لعب ضدّ جدیّت.»[2]
راغب اصفهانی در معنای لعب می نویسد: « لَعِبَ فلان؛ اذا کان فعله غیر قاصد به مقصداً صحیحاً؛ وقتی کار به صورتی باشد که فاعل آن هدف و غرض صحیحی از آن نداشته باشد به آن لعب می گویند.»[3] اگر لغو و لعب به همین معنایی باشد که ذکر شد، همچنان که شیخ انصاری فرموده است؛ دلیل روشنی که سنداً و دلالةً قابل اعتماد باشد برحرمت آن در دست نیست، مگر اینکه کسی ادعا کند این دو به عنوان «لهو» باز میگردند و مرادف با آن هستند، در این صورت حکم همان حرمت بر آن بار می شود.[4] ولی دو اشکال بر سر راه آن وجود دارد: نخست، اثبات اصل این مدّعی و دیگری، اثبات حرمت لهو، که گفتیم محل اشکال و کلام است.
[1] . فیروز آبادی، قاموس المحیط، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ذیل کلمه «لغو».
[2] . همان، ذیل کلمه «لعب».
[3] . المفردات فی غریب القرآن، پیشین، ذیل کلمه «لعب».
[4] . انصاری، پیشین، ص 54.
[1] . المفردات فی غریب القرآن، بیروت، ناشر دار احیاء التراث العربی، بی تا، ذیل کلمه «لهو» .
[2] . موسوی کاشمری، سید مهدی، زلال فقه، قم، ناشر بوستان کتاب، 1388 ش، ص 159 .
[3] . انصاری، مرتضی، مکاسب، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1406 ه، ص 54، مسئله 20.
[4] . همان، ص 54.
[5] . شیرازی، محمد تقی، حاشیه المکاسب، قم، ناشر شریف الرضی،1412 ه، ص 136-134.
[6] . خمینی، روح اللّه، مکاسب المحرمه، تهران، ناشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1381 ش، ج 1، ص 370-356.