وبلاگ

ای بر رادیولوژی دندان

از دستگاه رادیوگرافی دندان برای رادیوگرافی داخلی دهان و دندان ها استفاده می شود. اساس آن را تیوب خود یكسو كننده تشكیل می‌دهد. تیوب به نحوی نصب می شود كه بیشترین قابلیت مانور را داشته باشد. اندازه نقطه كانونی تیوب كوچك است. تایمر دستگاه به طریق ساعتی یا الكترونیكی كار می كند.

‌یونیت‌های رادیوگرافی دندان  یونیت‌های رادیوگرافی دندان برای تصویربرداری از دندان‌ها، آناتومی یک دندان منفرد (یعنی تاج، گردن و ریشه) و مشكلات دندانی مثل پوسیدگی در بیماران بالغ و اطفال و نیز جهت برنامه ریزی و ارزیابی مربوط به ارتودنسی به کار میروند. سه نوع تـصویربرداری قابل انجام است: رادیوگرافی داخل دهانی، پانورامیک و سفالومتریك.
در رادیوگرافی داخل دهانی جهت تصویربرداری بایت وینگ، پری اپیكال و اكلوزال، فیلم داخل دهان بیمار قرار می گیرد. تصاویر رادیوگرافی بایت وینگ، تاج و یک سوم فـوقـانی ریشه دندان های فوقانی و تحتانی را نشان می دهد. در رادیوگرافی پری اپیكال، كل ساختار دندان شامل ریشه برروی یک فیلم و آرواره هـای فك بالا و پایین برروی فیلم‌های جداگانه‌ای تصویر می‌شود. تصاویر رادیوگرافی الكوزال، سطح دندان های میانی كوچك و بزرگ را نشان می دهد. در رادیوگرافی پانورامیك، تصاویر ناحیه فك و صورت با بهره گرفتن از یک پرتوگردان و یک كاست فیلم خارجی به دست می‌آید. سپس قوس دندانی در یک تصویر منفرد، به صورت یک شكل بیضوی نمایش داده می شود. یونیت های پانورامیك، برای تهیه تصاویر رادیوگرافی محلی از ساختار دندانی به كار می رود.

1-2-1- رادیوگرافی سفالومتری

رادیولوژی سفالومتری ‌نوعی از دستگاه‌های رادیوگرافی است كه برای تهیه تصویر جمجمه به صورت استاندارد استفاده می‌شود. این تكنولوژی از سال 1913 همزمان توسط دو محقق آلمانی و آمریكایی معرفی شد. مهم‌ترین امتیاز آن این است كه تصاویر تهیه شده توسط این دستگاه در زمان‌ها و مكان های مختلف با هم قابل مقایسه هستند. همچنین موقعیت سر و فاصله آن تا منبع اشعه و فیلم همواره ثابت است. تصاویر سفالومتری می توانند به صورت جانبی ‌ یا خلفی- قدامی  تهیه شوند كه  عمده كاربرد آنها در ارتودنسی و جراحی فك و صورت است. رادیوگرافی سفالومتریک یا نمای جمجمه، جهت به دست آوردن تصاویری از كل جمجه یا یک ناحیه مورد نظر به كار می رود. شکل 1-1 نمونه‌ای از تصاویر سفالومتری را نشان می‌دهد. مطالعات سفالومتریک جهت ارزیابی رشد و تعیین پلان‌های درمانی ارتودنتیک یا پروتزها به كار می رود. بعضی از یونیت‌های پانورامیک و سفالومتریک می‌توانند توموگرافی متقاطع، جهت تهیه تصاویر عرضی چند لایه از آرواره‌های

 فك بالا و پایین را انجام دهند.

2-2-1- سیستم های دیجیتال رادیوگرافی دندان

   سیستم های دیجیتال رادیوگرافی كه سیستم های دیجیتال تصویربرداری دندان هم خوانده می‌شوند، برای تهیه تصاویر كامپیوتری جهت رادیوگرافی داخل دهانی به عنوان جایگزینی بـرای فیلم‌های اشعه  ایكس در دندان پزشكی معمولی به كار می‌روند. تصویربرداری دیجیتالی مستقیم و پردازش تصویر امكان نمایش تصاویر متعدد، كاهش دفعات اكسپـوز و حـذف زمـان لازم جهـت ظهور و ثبوت فیلم را فراهم می‌كند، تصویربرداری دیجیتال می تواند برای اعمال اندودنتیک برنامه ریزی و ارزیابی انجام ایمپلنت و دیگر اعمال روی دندان كه نیاز به تصاویر متعدد دارند، به كار رود .

سیستم های دیجیتال كه امكان مشاهده فوری تصاویر را بدون به كاربردن فیلم فراهم می‌كنند از یک سنسور داخل دهانی یا صفحه تصویربرداری، یک سیستم اشعهx، سخت افزار و نرم‌افزار كامپیوتری جهت پردازش تصویر و یک چاپگر تهیه كننده نسخه چاپی‌، تشكیل شده است. در سیستم‌هایی كه از یک سنسور داخل دهانی (CCD[1])  استفاده می كنند. در هنگام تصویربرداری سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به صورت الكترونیک به سیستم كامپیوتر متصل می‌شود. ‌این سنسور اشعه‌های‌   xرا شناسایی كرده و آن ها را مستقیماً به سیگنال های الكتریكی تبدیل می‌كند. سپس داده‌های تصویری دیجیتال جهت پردازش به سیستم كامپیوتری فـرستاده می‌شوند. در دیگر نمونه‌ها، سنسور در برگیرنده یک صفحه تشدیدگرrate-earth ‌ است كه توسط فیبر نوری به یک آرایه CCD كوپل شده است. این آرایه سیگنال آنالوگی را به واحد پردازش نمایشگر می فرستد. جایی كه این سیگنال پیكسل به پیكسل به یک تصویر تبدیل می شود، سنسور داخل دهانی درون مواد مقاومی قرار داده شده است تا لوازم الكتریكی CCD در مقابل رطوبت محافظت شوند. جهت كنترل بهداشت و جلوگیری از عفونت در هنگام انجام بررسی ها،‌ پوشش های پلی‌اتیلن یک بار مصرف تعبیه شده‌اند. ‌نوع دیگری از سیستم دیجیتال تصویربرداری دندان، به جای سنسور داخل دهانی، از صفحات تصویربرداری استفاده مـی كنـد. صفحـات تصویربرداری نازك و بدون سیم‌، همانند فیلم های داخل دهانی معمولی، در دهان بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم‌ها را تحت پوشش قرار می دهند. پس از اینكه انتشار اشعه انجام گرفت، صفحه تصویربرداری در یک اسكنر لیزری قرار می‌گیرد كه تصویر را جهت اعمال تغییرات بر صفحه كامپیوتری، دیجیتال می كنند. صفحات تصویربرداری به طور مكرر قابل استفاده هستند و گیره‌های پلاستیكی یک بار مصرفی كه در هنگام رادیوگرافی صفحات را می‌پوشانند، جهت جلوگیری از انتقال آلودگی میان بیماران به كاربرده می شوند. سیستم تصویربرداری دیجیتال می تواند همراه با یونیت رادیوگرافی داخل دهانی معمولی به كار رود. یک كامپیوتر شخصی سازگار با نرم افزار مناسب، جهت اعمال تغییرات بر روی تصاویر و انجام جلوه های پردازش تصویر که شامل بزرگنمایی، چرخش تصویر، واضح ‌سازی لبه‌ها، رنگ با كیفیت بالا، نماسازی چند تصویری، تطابقات روشنایی و تباین و اندازه گیری فواصل و زوایا می‌باشد، به كار می‌رود. همچنین بعضی سیستم‌ها امكان مدیریت مجموعه داده‌ها را فراهم می كنند و تصاویر رادیوگرافی حاصل از آنها، قابل ذخیره‌سازی و بازیافت در قالب فایل استاندارد بوده و نسخه چاپی از آن می تواند به وسیله یک چاپگر ویدیویی تهیه شود.

[1] Charged Coupled Device