وبلاگ

بازاریابی فعالیتی است که طی آن نیازها و خواسته‌های تأمین نشدۀ مشتریان، تعیین می‌شوند. میزان اهمیت این نیازها و خواسته‌ها، تعیین بازار هدفی که شرکت در آن دارای بالاترین قابلیت خدمت رسانی است. بازاریابی پویا، هنر فروختن آنچه که تولید شده نیست، بلکه آگاهی نسبت به آن چیزی است که باید تولید شود. آنچه که بقا و رشد واحدها را تضمین می‌کند حمایت از ناحیه مصرف کننده آن هم با ارائه تقاضای خرید مکرر می‌باشد. (کاتلر،1382 : 10)
نقش بسته‌بندی به عنوان ابزاری جهت برقراری ارتباط با مصرف‌کننده و انتخاب مارک‌های تجاری دائما در حال رشد می‌باشد جهت تحقق اهداف ارتباطی لازم است که اطلاعات کافی در رابطه روانشناسی مصرف کننده توسط تولیدکنندگان کسب شود. این موضوع جهت درک واکنش مصرف کننده نسبت به بسته‌بندی کالای ضروری لازم است. بسته‌بندی محصولات نوعی علم، هنر و تکنولوژی حمایت از محصولات درمقابل آلودگی و خطرات ناشی از حمل و نقل و ذخیرة مناسب محصولات است. در حوزة بازاریابی بسته‌بندی یک روش جذاب جهت انتقال پیام در رابطة با محصول به مشتریان می‌باشد. همچنین این امکان را فراهم می‌سازند که محصولات مختلف به صورت واحد و منسجم محافظت شوند. بنابراین لازم است که تلاش‌های زیادی در جهت افزایش کارآیی بسته‌بندی‌های صورت بگیرد به همین دلیل است که رسانه‌های قدیمی نیز مسیر فعالیت خود را به سوی تبلیغات در هنگام خرید سوق داده اند.
در این فصل کلیات مربوط به پژوهش حاضر مورد بررسی قرار می گیرد به این ترتیب که در ابتدا به شرح و بیان مسأله پژوهشی پرداخته می‌شود تا مبانی لازم جهت توجیه چرائی انجام پژوهش حاضر فراهم آید. در ادامه اهداف پژوهش بیان می‌شود و به تبع این اهداف فرضیه های پژوهش ارائه می شوند. سپس قلمرو پژوهش به لحاظ موضوعی، زمانی و مکانی معین می‌شود و روش مورد استفاده در پژوهش حاضر به اختصار توضیح داده می‌شود. در نهایت نیز به تعریف کاربردی واژه‌های پژوهش پرداخته می‌شود.

1-2- بیان مساله
مشتری و جلب رضایتمندی او از موضوعات اساسی است که در دنیای رقابتی حاضر می‌تواند موجب ترقی یک سازمان گردد. اهمیت مشتری و رضایت او چیزی است که به رقابت در سطح جهانی بر می گردد. در این راستا توجه به اینکه چه مواردی می‌تواند در افزایش رضایتمندی مشتریان به صورت دقیق تر و کامل تر مؤثر باشد، ضروری و حائز اهمیت است.
متاسفانه علی رغم اهمیت موضوع بسته‌بندی و نقش تأثیر گذار آن در افزایش رقابت پذیری محصولات در بازارهای رقابتی، آمارهای موجود در ایران حاکی از بی توجهی شرکت‌های داخلی به مبحث بسته‌بندی کالاها می‌باشد. اگرچه مطالعات انجام گرفته حاکی از سیر صعودی تفکر بازاریابی در زمینه تحقیقات بسته‌بندی بوده است، اما همچنان شکاف بارزی در بررسی رابطه استراتژی‌های رقابتی و بسته‌بندی کالاها را نمایان می‌سازد. بدون شک شناسایی این روابط و بررسی نقش مؤلفه‌های مختلف بسته‌بندی در رفتار مصرف کننده خواهد توانست نقاط قوت و ضعف شرکت‌ها را در جهت ورود به بازارهای رقابتی شناسایی نموده و با ارائه راهکارهای مناسب، ارتقا سطح عملکرد آنان را ممکن سازد.
از سوی دیگر رفتار مصرف کننده طی دهه‌ های اخیر یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه محققان بازاریابی بوده است.گوناگونی و تنوع رفتار مصرف کننده به دلیل گوناگونی در عوامل أثر گذار بر رفتار فرد وانگیزه فرد برای خرید می‌باشد. وجود گروه‌های متفاوت مصرف کننده برای بازارهای یک محصول بیانگر تفاوت‌ها ی گسترده است. امروزه مصرف کننده به عنوان کلید اصلی موفقیت یا عدم موفقیت یک شرکت محسوب می‌شود. (هاشمی، 1389 : 54)
بنابراین سوال اساسی پژوهش حاضر این است که ابعاد مختلف بسته‌بندی محصول چه تاثیری بر رفتار خرید مصرف کنندگان دارد. به‌عبارت دیگر تاثیر هریک از ابعاد بسته‌بندی محصول یعنی رنگ، طرح و اندازه بسته‌بندی بر رفتار خرید مصرف‌کنندگان چیست.

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

نقش بسته‌بندی در موفقیت فروش بر هیچ کس پوشیده نیست و بسته‌بندی خوب می‌تواند موجب افزایش تحرک مدیران شده و سود زیادی را نصیب واحد تولید نماید. نقش بسته‌بندی رساندن پیام کالای بسته‌بندی شده به مصرف کننده است، در عین حال بسته‌بندی موجب افزایش طول عمر محتوی خود شده و جاذبه‌های تبلیغاتی را در رابطه با مصرف کننده و بویژه در مقابل کالای رقیب بوجود می‌آورد (صداقت، 1375 : 19). نحوه بسته‌بندی و پوشش یک کالا می‌تواند مبین جایگاه محصول، مقرون به صرفه بودن، قابلیت اعتماد، دوام و سایر ویژگی‌های محصول در بازار باشد.
جایگاه یابی از مصادیق مدیریتی انگیزشی می‌باشد و در واقع با طراحی و بسته‌بندی مناسب، نوعی کدگذاری در فرایند انتقال پیام و نوعی وفاداری در مصرف کننده ایجاد کرده و می‌توان برای هر کالا یک مدل ارتباطی منحصر به فرد را تعیین و بکارگیری نمود. بر این اساس می‌توانیم به اهمیت و ضرورت تحقیق و بررسی تأثیر مولفه‌های بسته‌بندی بر رفتار مصرف کنندگان مواد غذایی پی ببریم زیرا یکی از زمینه‌های پویا و دینامیک بسته‌بندی به فروش رسیدن مواد غذایی در بازار رقابت و تجارت است.

1-4- اهداف تحقیق
این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین مؤلفه‌های بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده و با اهداف زیر انجام می‌پذیرد:
هدف اصلی:
شناخت و تعیین رابطه بین مولفه‌های بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده
اهداف فرعی:
شناخت و تعیین رابطه بین رنگ بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده
شناخت و تعیین رابطه بین طرح بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده
شناخت و تعیین رابطه بین اندازه (حجم) بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده

1-5- فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین مولفه‌های بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه‌های فرعی:
1. بین رنگ بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
2. بین طرح بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
3. بین اندازه (حجم) بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.

1-6- مدل مفهومی تحقیق
براساس چارچوب مفهومی تحقیق، می‌توان مدل مفهومی تحقیق را ارائه نمود. این مدل تاثیر هر یک از ابعاد بسته‌بندی محصول را بر رفتار مصرف‌کننده نشان می‌دهد. هر یک از ابعاد بسته‌بندی محصول یعنی رنگ، اندازه و طرح به عنوان یک متغیر مستقل درنظر گرفته شده است. مدل مفهومی شامل متغیرهای اصلی پژوهش و روابط بین آنها است که در شکل 1-1 به تصویر درآمده است.
شکل شماره 1-1: مدل تحلیلی تحقیق

1-7- روش انجام تحقیق
نظر به اینكه هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسائی تاثیر هر یک از ابعاد بسته‌بندی محصول را بر رفتار مصرف‌کننده مواد غذائی است، می‌توان گفت پژوهش حاضر از نظر هدف در حیطه تحقیقات كاربردی می باشد و با توجه به اینكه در این پژوهش از روش های مطالعه كتابخانه ای و نیز روش های میدانی نظیر پرسشنامه استفاده شده است، می‌توان بیان كرد كه پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است. روش انجام پژوهش حاضر به صورت مبسوط در فصل سوم ارائه شده است.

1-8- قلمرو تحقیق
قلمرو زمانی: از نظر زمانی، بازه زمانی گردآوری اطلاعات و انجام نظرسنجی از آبان 89 لغایت اردیبهشت 91 می‌باشد. اطلاعات تفصیلی در زمینه قلمرو زمانی پایان نامه در شکل شماره 1-2 ارائه شده است.
قلمرو موضوعی: از نظر موضوعی، پژوهش حاضر با موضوعاتی همچون، بسته‌بندی و رفتار مصرف کننده مرتبط می‌باشد.
قلمرو مکانی: جامعه مصرف کنندگان مواد غذایی شهر همدان.
شکل شماره 1-2- برنامه زمانبندی مراحل انجام پایان نامه تحصیلی

1-9- تعاریف کاربردی واژه‌های پژوهش
بسته‌بندی: بسته‌بندی شامل بسط و توسعه یک ظرف و طرح گرافیکی برای محصول است.یک بسته بخش جدانشدنی از یک محصول است که باعث می‌گردد محصول انعطاف پذیری بیشتر،امن تر و از قابلیت استفاده آسانتری برخوردار گردد. یک بسته همانند نام تجاری می‌تواند بر نگرش مشتریان در ارتباط با محصول مؤثر باشد. (ویلیام، 1997: 213)
رفتار مصرف کننده: برکمن و گیلسون رفتار مصرف کننده را فعالیت هایی می‌دانند که در انها افراد درگیر استفاده واقعی یا بالقوه از محصولات مختلف بازار که شامل کالاها، خدمات، ایده‌ها و محیط فروشگاه‌ها میشود، هستند. (برکمن و گیلسون،1981 : 96)
مؤلفه‌های بسته‌بندی: پنج عنصر مهم بسته‌بندی اصولاً بر تصمیم گیری خرید مصرف کنندة تأثیر می‌گذارند که می‌توان آنها را به دو گروه مجزا طبقه بندی کرد: عناصر بصری و عناصر اطلاعاتی. عناصر بصری شامل تصاویر و سایز و شکل بسته هاست که بیشتر برای تصمیم گیری تأثیر می‌گذارند. عناصر اطلاعاتی مربوطه به ارائه اطلاعات و تکنولوژی های استفاده شده در بسته بندی‌ها است که احتمال زیادی می‌رود که از جنبة شناختی حائز اهمیت باشد. (پِرِن دِرگاست و پیت، 1996 : 115)