وبلاگ

انسان آزاد متولد شده است. ارزش آزادی آن چنان است که از گذشته تا امروز بسیاری از اندیشمندان داستان تقدیس آن را در آثار خویش بیان نموده اند (کاتوزیان 1382، 1). تردیدی نیست که خداوندانسان را آزاد آفریده است و پیام تمامی پیامبران و صالحان متضمن همین معنی است. آزادی جزء حقوق ذاتی و طبیعی انسان می باشد.

با توجه به این که آزادی شهروندان از مصادیق بنیادین حقوق بشر است، احترام به آن در همه عرصه ها به ویژه گستره عدالت کیفری از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. ازهمین رو، اشخاص در همه مرحله های فرایند کیفری از هرگونه تعرض مصون بوده و به آسانی نمی تواند آزادی آنان را تحدید و یا سلب کرد (مسعود 1374، 6).

اما هنگامی که که از یک سو بین فرار متهم، پنهان شدن وی و یا امحا آثار جرم و از سوی دیگر، دلایل و قرینه ها متوجه شخص خاصی است، امکان تحدید و یا سلب آزادی اشخاص برای اجرای بهتر عدالت کیفری و رسیدگی قضایی  میسر می گردد (آخوندی 1388، 127: 5).

از این رو به علت اهمیت موضوع فوق در این تحقیق سعی می شود به تحقیق و تفحص در خصوص بازداشت موقت در فقه و حقوق اسلامی پرداخته و دیدگاه شارع مقدس را در خصوص این موضوع تبیین نماییم و سپس به بررسی دیدگاه قانونگذار جمهوری اسلامی ایران  در زمینه بازداشت بپردازیم.

البته لازم به ذکر است که در ایران  باستان  بازداشت متهم ان به ویژه در جرایم مهم تا تشکیل جلسه دادگاه و رسیدگی به اتهامات امری معمول بوده است. در حقوق روم نیز به گفته اولپین سپردن متهم  به اشخاص معتبر یا به قضات یکی از شهرهای همسایه یا به سربازان، در صورتی که دارای شخصیت اجتماعی بود و متعهدمی شد که در جلسه دادرس حضور یابد، امری بسیار متداول بوده است (آشوری 1376، 3). بنابراین هرچند تحقیق حاضر در خصوص محدوده زمانی حقوق موضوعه یعنی حقوق فعلی ایران بحث  می کند ولی این امر نشان دهنده این نمی باشد که بازداشت موقت در حقوق ایران پیشینه ای تازه دارد.

شایان ذکر است به علت تبیین بهتر موضوع ذکر شده، در این تحقیق ابتدا دیدگاه فقه و شارع مقدس در خصوص بازداشت موقت، احکام خاص آن و نیز موارد جواز صدور آن تبیین می گردد سپس دیدگاه مقنن  در خصوص بازداشت موقت، اهداف این قرار و انتقاداتی که بر بازداشت موقت وارده کرده اند بیان می گردد و در نهایت تشریفات شکلی صدور این قرار، انواع آن و نحوه اعتراض به آن و نیز برخورد مقنن با مرتکبین بازداشت غیرقانونی مشخص می گردد.