وبلاگ

زلزله لرزش وجنبش زمین است که به علت آزادشدن انرژی ناشی از گسیختگی سریع در گسلهای پوسته زمین در مدت کمی رخ می دهد. زلزله شاخص ترین بلای طبیعی باخسارت وهزینه های بسیارجانی و مالی است که فکر آن هم کافی تا انسان رادچارنگرانی واضطراب کند، بخصوص اگردرمنطقه زلزله خیز هم باشد. زلزله می تواند منجربه تخریب ودرهم شکستن ساختمانها و پلها و نشت گاز شهری و اختلال درشبکه برق وتلفن گردد. به همین دلیل درزلزله علاوه برعوارض مستقیم ناشی ازتخریب باید منتظرعواقبی چون آتش سوزی وخفگی ناشی از گاز و انفجار باشیم.
خسارات اقتصادی اشکارترین عواقب ناشی از زلزله است که خود به دودسته خسارات مستقیم و غیرمستقیم طبقه بندی می شود. خسارتهای از قبیل خرابی ساختمانها، راه ها وخطوط انتقال تاسیسات خسارات مستقیم هستند. وخسارات غیر مستقیم به خسارتهای گفته میشودکه به راحتی قابل  اندازه گیری نیست مانند افت رونق اقتصادی در منطقه، و یا خسارات وارد به آثار وسازه های باستانی که حقیقتاً نمی توان مقدار آن را اندازه گیری کرد. البته زلزله تنها آزادشدن انرژی زمین است و به خودی خود فاجعه نیست ولی با توجه به رشد بی رویه شهرها وجمعیت مناطق، زلزله درمناطق پرجمعیت به یک فاجعه واقعی تبدیل می شودومسئله تراکم جمعیت درخسارات زمین لرزه بصورت مستقیم دخالت دارد. بطور متوسط درسراسرجهان سالانه دست کم یک زلزله بیش از 8 ریشتر رخ می دهد. به عنوان مثال

 درسال 2008 هیچ زلزله بالای 8 ریشتررخ نداد. ولی در سال 2007 میلادی 4 زلزله 8 ریشتری رخ داد. متاسفانه ویران کننده ترین زلزله ها معمولا در مناطق پرجمعیت رخ داده که هزینه های فاجعه را بالا برده است. بزرگترین زلزله های جهان در چند سال اخیر رخ داده است از سال 1900 تا 1990 بیش از 1100 زلزله کشنده در جهان رخ داده است که فجایع انسانی را بوجود آورده است . ایران از جمله کشورهای زلزله خیزاست که به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی ، اقلیمی و مکانی خوددرمعرض زمین لرزه های متعدد وشدید قراردارد ودرطول دوران های مختلف تاریخی زلزله های مهیب باخسارت بالارا شاهد بوده است. زمین لرزه رودبار و منجیل و زمین لرزه بم ازمخرب ترین زمین لرزه های ایران در چند دهه اخیراست. اولین زلزله ثبت شده در تاریخ برای تهران مربوط به 400 سال پیش از میلاد است که باقدرت 6.7 ریشترمنطقه ری وایوانکی را لرزانده است. لذا مطالعات، کارشناسی وتمهیدات  و  آموزش های لازم دراین امر بیش از بیش ضروری می نماید. آیین نامه های ساختمانی در جهت بهبود مقاومت لرزه ای سازه ها همگام با پیشرفت دانش بشری درحال تکمیل است ، که این امردرآیین نامه ها ومقررات ملی ساختمانی ایران نیزدیده می شود. البته مکانیزم خرابی ونحوه شکست برخی ازسازه هایی که ضوابط آیین نامه ای در مورد آن اجرا شده است، نیز تجربه های ارزشمندی برای مهندسین وطراحان به همراه آورده ومنجربه تغییر وتحولاتی عمیق در آیین نامه های طراحی شده است. ازطرف دیگر باتوجه به این واقعیت که تعداد کثیری ازساختمانهای موجود نیز در هنگام ساخت ضوابط آیین نامه های جاری درهمان زمان رارعایت نکرده اند، موضوع آسیب پذیری لرزه ای ساختمانهای موجود می تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد. نتیجه این بررسی کمک بسیاربزرگی درزمان پس از زمین لرزه خواهد بود. پیش بینی های شدت آسیب در مناطق مختلف واولویتهای امداد باعث تسریع درامرکمک رسانی خواهد شد. در ایران علی الخصوص درشهرهای کوچک باتوجه به قدمت ساخت سازه های بنایی یا آجری که باسیستم دیوار باربر ساخته می شود زیاد به چشم می خورد و باتوجه به اینکه عمده فروریزش ها درساختمانهای سازه بنایی اتفاق می افتد، لذا اهمیت ارزیابی خطرپذیری سازه ها مشخص می شود. البته باتوجه به ساخت وسازهای جدید سازه های بنایی کم کم جای خودرابه سازه های بتنی وفولادی می دهند. این سازه ها با توجه به رعایت بیشترضوابط آیین نامه احتمال فروریزش کمتری نسبت به سازه های بنایی دارند. البته باید توجه داشت که در صورت فروریزش این سازه ها تلفات به مراتب بیشترخواهد بود. پس ارزیابی خطرپذیری لرزه ای برای کلیه سازه های موجودکمک بسیار بزرگی خواهد بود. تخمین آسیب های آینده برای کسانی که با مدیریت شهری در مناطق زلزله خیز سروکاردارند ازاهمیت ویژه ای برخوردار است.