وبلاگ

1-1) بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………………………..2

 

1-1-1) ترکیبات ارگانوفسفره……………………………………………………………………………………………………..2

 

1-2) صرع…………………………………………………………………………………………………………………………………….4

 

1-3) طبقه بندی صرع………………………………………………………………………………………………………………..5

 

1-4) کیندلینگ…………………………………………………………………………………………………………………………..6

 

1-5) یادگیری و حافظه……………………………………………………………………………………………………………….6

 

فصل دوم: بر تحقیقات پیشین

 

2-1) ویژگی­ها و مکانیسم تاثیر ترکیبات ارگانوفسفره……………………………………………………………….9

 

2-2) اثرات بیولوژیک کورپیریفاس……………………………………………………………………………………………10

 

2-3) تاثیر وابسته به زمان و وابسته به جنس ترکیبات ارگانوفسفره……………………………………….11

 

2-4) تاثیر ارگانوفسفره ­ها به ویژه کورپیریفاس در ایجاد افسردگی و نقص حافظه ناشی از تغییر در سیستم­های نوروترنسمیتری………………………………………………………………………………………………12

 

2-5) مکانیسم ایجاد صرع…………………………………………………………………………………………………………13

 

2-6) مدل کیندلینگ در مطالعه صرع……………………………………………………………………………………..16

 

2-7) ساختارهای مغزی و سیستم­های نوروترنسمیتری دخیل در حافظه…………………………….17

 

2-8) تاثیر صرع بر یادگیری و حافظه………………………………………………………………………………………23

 

2-9) هدف…………………………………………………………………………………………………………………………………24

 

فصل سوم: مواد و روش­ها

 

3-1) مواد مورد استفاده…………………………………………………………………………………………………………….26

 

3-2) وسایل و دستگاه­ها…………………………………………………………………………………………………………27

 

3-3) حیوانات و تیمار……………………………………………………………………………………………………………….27

 

3-4) کیندلینگ………………………………………………………………………………………………………………………..28

 

3-5) آزمون یادگیری حافظه فضایی با ماز شعاعی هشت بازویی……………………………………………29

 

3-5-1) مراحل انجام آزمایش…………………………………………………………………………………………………..30

 

3-6) آنالیز آماری………………………………………………………………………………………………………………………30

 

فصل چهارم: نتایج

 

4-1) تاثیر کورپیریفاس بر کیندلینگ……………………………………………………………………………………..33

 

4-2) آزمون یادگیری فضایی……………………………………………………………………………………………………35

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1) بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………47

 

5-2) نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………………..53

 

5-3) پیشنهادات برای مطالعات آینده……………………………………………………………………………………..53

 

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………..54

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

 

 

 

 

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

 

 

 

نمودار4-1) مقایسه میانگین درجه تشنج بین گروه­های کورپیریفاس و DMSO در روزهای مختلف القاء کیندلینگ در موش­های صحرایی نر…………………………………………………………………34

 

 

نمودار4-2) مقایسه میانگین درجه تشنج بین گروه­های کورپیریفاس وDMSO در روزهای مختلف القاء کیندلینگ در موش­های صحرایی ماده………………………………………………………………34

 

نمودار4-3) مقایسه میانگین خطاهای حافظه مرجع موش­های صحرایی نر در روزهای

 

مختلف بین گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………………………………………………37

 

نمودار4-4) مقایسه میانگین خطاهای حافظه مرجع موش­های صحرایی ماده در روزهای

 

مختلف بین گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………………………………………………37

 

نمودار 4-5) مقایسه میانگین خطاهای حافظه کاری موش­های صحرایی نر در روزهای

 

مختلف بین گروه­های کورپیریفاس و DMSO……………………………………………………………………..38

 

نمودار4-6) مقایسه میانگین خطاهای حافظه کاری موش­های صحرایی ماده در روزهای

 

مختلف بین گروه­های کورپیریفاس و DMSO……………………………………………………………………….38

 

نمودار 4-7) مقایسه میانگین خطاهای حافظه مرجع موش­های صحرایی نر در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف اسکاپولامین در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………39

 

نمودار4-8) مقایسه میانگین خطاهای حافظه مرجع موش­های صحرایی ماده در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف اسکاپولامین در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………39

 

نمودار 4-9) مقایسه میانگین خطاهای حافظه مرجع موش­های صحرایی نر در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف MK-801 در گروه­های کورپیریفاس و DMSO…………………………………..40

 

نمودار 4-10) مقایسه میانگین خطاهای حافظه مرجع موش­های صحرایی ماده در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف MK-801 در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………….40

 

نمودار 4-11) مقایسه میانگین خطاهای حافظه کاری موش­های صحرایی نر در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف اسکاپولامین در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………41

 

نمودار 4-12) مقایسه میانگین خطاهای حافظه کاری موش­های صحرایی ماده در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف اسکاپولامین در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………41

 

نمودار 4-13) مقایسه میانگین خطاهای حافظه کاری موش­های صحرایی نر در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف MK-801 در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………….42

 

نمودار 4-14) مقایسه میانگین خطاهای حافظه کاری موش­های صحرایی ماده در اثر تزریق

 

غلظت­های مختلف MK-801 در گروه­های کورپیریفاس و DMSO………………………………….42

 

نمودار 4-15) مقایسه میانگین شاخص ­های حافظه موش­های صحرایی نر در روزهای مختلف بین گروه کورپیریفاس و DMSO……………………………………………………………………………………………..43

 

نمودار 4-16) مقایسه میانگین شاخص ­های حافظه موش­های صحرایی ماده در روزهای مختلف بین گروه کورپیریفاس و DMSO……………………………………………………………………………………………..43

 

نمودار 4-17) مقایسه میانگین شاخص ­های حافظه موش­های صحرایی نر متعاقب تزریق غلظت های مختلف اسکاپولامین بین گروه کورپیریفاس و DMSO…………………………………………………..44

 

نمودار 4-18) مقایسه میانگین شاخص ­های حافظه موش­های صحرایی ماده متعاقب تزریق غلظت­های مختلف اسکاپولامین بین گروه کورپیریفاس و DMSO……………………………………………………………………………………………………………………………………..44

 

نمودار 4-19) مقایسه میانگین شاخص ­های حافظه موش­های صحرایی نر متعاقب تزریق غلظت های مختلف MK-801 بین گروه کورپیریفاس و DMSO……………………………………………………….45

 

نمودار 4-20) مقایسه میانگین شاخص ­های حافظه موش­های صحرایی ماده متعاقب تزریق غلظت­های مختلف MK-801 بین گروه کورپیریفاس و DMSO………………………………………….45

 

بیان مساله:

 

 

 

1-1-1 (ترکیبات ارگانوفسفره[1]

 

 

 

ترکیبات ارگانوفسفره به­عنوان حشره­کش در کشاورزی، دامپروری و حتی مصارف خانگی استفاده می­شوند. علیرغم محدودیت­های اعمال شده در جهت کاهش تولید و مصرف این ترکیبات، هنوز بیش از نیمی از حشره­کش­های مصرفی حاوی ترکیبات ارگانوفسفره هستند که از جمله مهم­ترین آلاینده­های محیط زیست هستند (Fenske et al., 1990; Eskenazi et al.,1999) استفاده از حشره­کش­های ارگانوفسفره به­ دلیل اثرات مخربی که بر رشد مغز دارند در سال­های اخیر محدود شده، با این حال مصرف بعضی از این ارگانوفسفره ­ها مثل کورپیریفاس[2] به دلیل پایداری بیشتر و سمیت سیستمیک کمتر هنوز ادامه دارد (U. S. EPA 2004). مسمومیت با ترکیبات ارگانوفسفره اثرات متنوعی روی سیستم­های مختلف محیطی و مرکزی دارد.

 

درکلینیک مسمومیت با ترکیبات ارگانوفسفره غالباً با میزان مهار استیل­کولین­استراز[3] سنجش می­ شود (Ricceri et al., 2003; Jamson et al., 2007). یکی از تاثیرات این مهار، تحریک بیش از حد سیناپس­های کولینرژیک و سیستم عصبی پاراسمپاتیک است که نشانه­ های آن شامل تنگ شدن مجاری هوایی، تعریق، ترشح بزاق، بی اشتهایی، انقباضات شکمی، استفراغ، بی اختیاری مدفوع و افزایش ادرار می­باشد. همچنین ارگانوفسفره ­ها باعث ایجاد تیک­های ماهیچه­ای و انقباضات کوچک و غیر­ارادی عضلات در زیر پوست می­شوند. این تاثیرات، ماهیچه­های تنفسی را نیز درگیر می­ کنند. ترکیبات ارگانوفسفره قادرند بر روی سیستم عصبی مرکزی نیز تاثیر بگذارند که نتیجه آن، اضطراب، تخریب حافظه، نقص در سخن گفتن، تشنج و کما می­باشد  .(Dubois, 1971)ارگانوفسفره ­های مختلف تاثیرات سمی متفاوتی بر روی سیستم عصبی دارند، بعضی از ارگانوفسفره ­ها ازجمله کورپیریفاس تاثیرات سمی بیشتری روی سیستم عصبی دارند،در حالیکه سمیت برخی دیگر مانند پاراتیون بیشتر سیستمیک است(Timofeeva et al., 2008).ترکیبات ارگانوفسفره به­ دلیل اثرات مخرب طولانی­مدت بر مغز درصورت مجاورت در دوران جنینی و کودکی از نظر پزشکی مورد توجه هستند . (Ricceriet al., 2003)اثرات سمی ارگانوفسفره ­ها روی مغز در حال تکوین بیشتر است که یکی از دلایل آن مصرف بالای اکسیژن و کمبود آنتی­اکسیدان در مغز در حال تکوین می­باشد (Slotkin et al., 2008) به عنوان مثال LD50 ترکیب کورپیریفاس در نوزادان موش صحرایی 100 برابر کمتر از بالغین است (Jameson et al.,2007). مطالعات مختلف نشان داده­اند برخی از ارگانوفسفره ­ها در غلظت­هایی که مسمومیت سیستمیک را به دنبال ندارند، به­ طورخاص مغز نابالغ را هدف قرار داده و اختلالات رفتاری دراز مدت را باعث می­شوند (Ricceri et al., 2003,2006;Eskenazi et al., 1999) کورپیریفاس و نه متابولیت فعال آن (کورپیریفاس[4] اکسان) سنتز DNA را مهار کرده و باعث کاهش تعداد سلول­ها و اختلال در فعالیت سیناپسی می­ شود.بنابراین عجیب نیست که کورپیریفاس در غلظت­هایی که مهار استیل­کولین­استراز پایین­تر از حد لازم برای ایجاد مسمویت سیستمیک است، اختلالات رفتاری دراز مدت را باعث می­ شود (Crumpton et al., 2000; Levin et al., 2007; Jameson et al., 2007; Terry et al., 2007; Johnson et al., 2009).

 

[1]Organophosphate compounds

 

[2]Chlorpyrifos

 

[3]Acetyl cholinestrase

 

[4] Chlorpyrifos oxon

تامین ایمنی سازه­ها در برابر بلایای طبیعی و بوی‍ژه زلزله سالهاست كه مورد توجه مهندسان سازه و زلزله قرار دارد. زلزله بصورت مستقیم بر المان­های سازه­ای و بصورت غیر مستقیم بر المان­های غیر سازه­ای تاثیر گذار می­باشد. مطابق با مطالعات صورت گرفته بر سازه­های تحت تاثیر شتاب زلزله، بیش از 60 درصد خسارات ناشی از زلزله بر اثر تخریب و انهدام المان­های غیر سازه­ای می­باشد. تجربه نشان داده است كه حتی در سازه ­هایی كه ضوابط لحاظ شده برای طراحی و ساخت سخت گیرانه­تر از سطح آیین نامه­ها بوده است. المان­های غیر سازه­ای نتوانسته ­اند آثار نیروهای وارد شده بر جرم سازه را تحمل كنند. این امر برای حفظ سازه ­هایی كه ملزم به حفظ سطح عملكرد خدمت رسانی بی­وقفه می­باشند از اهمیت بالایی برخوردار می­باشد؛ زیرا در چنین سازه ­هایی بعضاً ارزش وسائل و تجهیزات و یا دكوراسیون و نمای سازه به مراتب بیش از ارزش ریالی سازه می­باشد. بنابراین اتكاء به سیستم­های باربر جانبی سنتی همچون دیوار­های برشی و بادبند­ها نمی ­تواند به تنهایی جوابگویی انتظارات در سطح بهره برداری بی­وقفه باشد. از این رو مهندسی زلزله نیازمند سیستمی است تا بتواند بر عواملی كه موجب خسارات سازه­ای و غیر سازه­ای می­ شود غلبه و سطح عملكردی مورد نظر را تامین نماید. جداسازهای لرزه­ای نسل جدیدی از سیستم­های مقاوم در برابر زلزله می­باشند كه تجارب بدست آمده از زلزله نشان داده است، عملكرد بسیار مناسبی در كاهش و حتی

 حذف خسارات جدی به سازه از خود نشان داده­اند ]1[.

سامانه جداساز بر پایه افزایش تغییر مكان سازه و در نتیجه افزایش پریود سازه پایه گذاری شده است. در این سیستم ایجاد تغییر مكان­هایی در حد چند ده سانتیمتر موجب كاهش شتاب وارد به ساختمان تا بیش از نصف شتاب زمین می­ شود. شتاب پارامتری است كه می­توان به عنوان اولین و مهمترین پارامتر موثر در خسارات وارده به سازه از آن یاد كرد. میزان شتاب وارده به سازه بسته به فاصله كانون زلزله تا سازه مورد نظر متغیرمی­باشد. چنانچه مطابق با مراجع معتبر ایجاد شتاب در مناطق حوزه نزدیک از گسل موجب امواجی پیچیده­تر از یک زلزله معمولی می­ شود. در این مناطق امواج ناشی از زلزله بسیار به امواج ناشی از انفجار شبیه می­باشند. اهمیت این مطلب در آن حد است كه آیین نامه UBC برای مناطق حوزه نزدیک ضریب تشدید كننده 5/1 را در نظر گرفته است. لذا آیین نامه­های اخیر بویژه برای سازه­های با اهمیت و مستقر در مناطق حوزه نزدیک استفاده از سامانه­های جداساز لرزه­ای را اكیداً پیشنهاد می­نمایند]2[.
همانطور كه می­دانیم در محاسبه سازه­های سنتی، میزان میرایی سازه برابر 5 درصد در نظر گرفته می­ شود. میرایی پارامتری است كه بویژه در لحظه­های نخست زلزله از اهمیت ویژه­ای برخورد است. در سامانه­های جداساز استفاده از موادی همچون لاستیک طبیعی با میرایی بالا و همچنین هسته سربی باعث شده تا بتوان میزان میرایی مورد انتظار از این سیستم تا بیش از 20 درصد افزایش یابد. استفاده از سرب در جداسازهای لرزه­ای باعث می­ شود تا در لحظات نخست زلزله نیروی قابل توجهی میرا شود. استفاده از سرب در حقیقت باعث افزایش سختی اولیه و در نتیجه افزایش سطح زیر نمودار هیسترزیس و متعاقباً افزایش انرژی میرا شده می­ شود.
از دیگر پارامترهای موثر در زمان زلزله شكل­پذیری اعضاء می­باشد. در سازه­های سنتی شكل­پذیری بیشتر از المان­های مقاوم جانبی همچون دیوارهای برشی و بادبندها و یا در سازه­های قاب خمشی از تیرها انتظار می­رود. شكل پذیری با رفتار­های پلاستیسیته از سوی المان­های شكل پذیر همراه خواهد بود. این امر اگرچه در صورت صحت عملكرد تا پایان زمان زلزله، موجب اتلاف و كاهش انرژی می­ شود؛ ولی علاوه بر آنكه می ­تواند مستقیماً بر المان­های غیر سازه­ای خسارات جدی وارد كند، مستلزم تعویض و یا ترمیم پس از اتمام زمان زلزله می­باشد. انجام چنین عملیاتی بویژه در مناطقی كه دارای پس لرزه­های با بزرگای بالا می­باشند تقریباً غیر عملی به نظر می­رسد. در سازه­های مجهز به جداساز لرزه­ای شكل پذیری تنها به عهده سامانه جداساز گذاشته می­ شود و سایر المانها الزامی به تغییر شكل­های بزرگ و وارد شدن به ناحیه پلاستیسیته نخواهند داشت.

در دنیای کنونی که تغییر و تحولات تکنولوژیک و تولید اطلاعات رشد روزافزونی به خود گرفته است، سازمان ها و نهادها توانسته اند با بکارگیری مدیریت نوین و بهره مندی از فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات، خود را با شرایط روز تطبیق داده و سازمان خود را در وضعیت کارآمدی نگه دارند. توسعه منابع انسانی یکی از رویکردهای اساسی مدیریتی در راستای ارتقای بهره وری سازمانی است. یکی از ابزارهای اساسی توانمندسازی، آموزش سازمانی است که از آن به نام آموزش ضمن خدمت نام برده    می شود. آموزش ضمن خدمت عبارت است از کوشش نظام مند به منظور هماهنگ کردن آرزوها، علایق و نیازهای آتی سازمان، در قالب کارهایی که از افراد انتظار می رود. با وجود این، به هر نحوی که بخواهیم آموزش ضمن خدمت را تعریف کنیم، جوهره اصلی آن در همه سازمان ها و نهادها عبارت است از افزایش کارایی کارکنان و ایجاد سازش با محیط و در نتیجه، افزایش خدمات (فتحی واجارگاه ،1383 :174) . با این روشنگری، آموزش ضمن خدمت چیزی نیست جز تلاش هایی که در جهت ارتقای دانش و آگاهی و مهارت های فنی، حرفه ای و شغلی و نیز استقرار رفتار مطلوب در کارکنان یک مؤسسه یا سازمان صورت می گیرد و آنان را برای انجام بهینه وظایف و مسئولیتهای شغلی آماده می کند (چایچی، 1381 : 13-14).

 

در پژوهشی که توسط هاشیموتو در کشور ژاپن انجام شد، مشخص شده که توفیق آموزش های ضمن خدمت در کشور ژاپن به واسطه وجود ثبات شغلی، آموزش نیروهای کم تجربه به وسیله افراد ارشد و برقراری آموزش ضمن خدمت در سراسر دوره استخدامی افراد ( Hashimoto, 1999).

 

مسأله اساسی موجود در این ارتباط ارائه برنامه های آموزشی از سوی بعضی از سازمان ها بدون توجه به اثربخشی و تأثیرگذاری آنها می باشد. اجرا و برگزاری این گونه برنامه ها جز اتلاف هزینه و سایر منابع سازمانی نیست و نشان از نوعی تردید و دو دلی در میان تصمیم گیران سازمانها در مورد اثربخشی برنامه های آموزشی دارد كه به نظر می رسد یكی از عوامل اصلی ناكارامدی این آموزش ها، عدم اتخاذ رویكرد سیستماتیک آموزشی و بی توجهی و یا كم توجهی نسبت به هریک از گامهای چرخه تصمیم گیری آموزش است (نوه ابراهیم، عیدی،1387) این چرخه شامل چهار مرحله:

 

1- بررسی عملکرد، 2- نیاز سنجی آموزشی، 3- برنامه ریزی و اجراء، 4 – سنجش اثربخشی دوره های آموزشی است .

 

در این خصوص (شیمون، 1380) اظهار می دارد: یک برنامه فعالیت آموزشی تنها زمانی می تواند ارزشمندی خود را توجیه کند که شواهد قابل اطمینان و معتبری در مورد تأثیر آموزش بر بهبود رفتار و عملکرد شرکت کنندگان و بالطبع منافع آنان و مردم عرضه کند. این مساله به جنبه مهمی از آموزش و ارزشیابی آموزش اشاره می کند که معمولاً از آن به عنوان اثربخشی آموزش یاد می شود. اما به طور کلی دلایل تعیین اثربخشی برنامه های آموزشی عبارتند از :

 

1. تعیین بازده آموزش

 

1. ارتقای کیفیت آموزش

 

1. توسعه اعتماد جمعی (جعفر زاده، 1386)

از دیدگاه دیویس و ورثر معیارهای مورد استفاده برای ارزشیابی اثربخشی آموزش شامل :

 

1-واکنش فراگیران به فرایندها و محتوای آموزش، 2- دانش و تجربه اکتسابی به واسطه آموزش،          3- تغییرات رفتاری که ناشی از آموزش باشد، 4- بهبودها و پیشرفت های قابل اندازه گیری در سطح فردی و سازمانی مانند کاهش ترک شغل، غیبت و تصادفات در سازمان ها است. دولان و شولر نیز چنین شاخص هایی را برای ازشیابی آموز شها بیان کرده اند (جباری، 1381).

 

مورتن (2001 ) اثربخشی برنامه های آموزشی را اندازه گیری صفات و ویژگی های فراگیران نظیر دانش، نگرش و مهارت می داند. ارزشیابی به عنوان جریانی تلقی می شود که داده ها و اطلاعات لازم را برای تصمیم گیری فراهم می کند.ارزشیابی به عنوان فعالیتی مشتمل بر توصیف و قضاوت است. تعریفی که از جامعیت بیشتری برخوردار است و بیشتر عناصر مورد بحث را شامل می شود .بی بای معتقد است، ارزشیابی یعنی جمع آوری و تفسیر نظامدار، شواهدی که به قضاوت ارزشی با عنایت به عملی که رخ    می دهد، منجر می شود (فتحی واجارگاه، 1377 : 250 ). هامبلین تعریفی کلی از ارزشیابی ارائه
می کند. بنابر تعریف وی، هر گونه اقدام برای کسب اطلاعات (بازخورد) در مورد اثرات برنامه آموزشی و برآورد کردن ارزش آموزش در پرتو آن اطلاعات را ارزشیابی می گویند. از نظر وی ارزشیابی در پنج سطح انجام می شود: واکنش، یادگیری، رفتار شغلی، سازمان و ارزش نهایی (اسلومن، 1382 : 18).

 

 

طرح سربازان تعاون یار نیز به عنوان یكی از طرح های مطرح در وزارت تعاون با هدف استفاده بهینه از نیروهای جوان متخصص و افزایش بهره وری و کارآمدی در تشکل ها و شرکت های تعاونی به اجرا در آمده است. در این راستا، آموزش هایی به سربازان تعاون یار به عنوان نیروهای انسانی مطرح در طرح سربازان تعاون یار ارائه می شود كه از آن جمله می توان به آموزش های تخصصی، اشاره داشت.

 

آموزش های تخصصی، آموزش هایی است كه برای انطباق دقیق تر فرد با ویژگی های شغلی و هماهنگی وی با نیازهای سازمانی ارائه می گردد. شرکت های تعاونی از جمله تشکل هایی هستند که به علت مدیریت جمعی بیش از هر نهاد دیگری به آموزش و مدیریت منابع انسانی نیاز دارند. پایان نامه حاضر با عنوان اثربخشی دوره های آموزش پیش از خدمت سربازان تعاون یار در ایجاد صلاحیت های حرفه ای، با هدف بحث و بررسی آموزش های ارائه شده به سربازان تعاون یار در وزارت تعاون می باشد. امیدواریم نتایج این تحقیق بتواند مورد استفاده مسئولان و دست اندرکاران طرح سرباز تعاون قرار گیرد.

 

[1] . Morthen

 

[2] . Hamblin

 

-2- بیان مسئله

 

آموزش امری است که از روزهای آغازین حضور بشر در عرصه هستی وجود داشته و در اشکال مختلف به اجرا در آمده و تأثیرات خود را نیز در عرصه های مختلف در ارتقاء کارآمدی، بهره وری و توانمندسازی منابع انسانی نشان داده است.

 

آموزش در حقیقت خود مدیریت است و بدون آموزش كاركنان، پایه های مدیریت متزلزل و سست می شود بسیاری از فعالیت ها اقتصادی، اجتماعی بشری امروزه در غالب سازمان ها و نهادها صورت می گیرد. سازمان ها، ساز و کار یا وسیله تحقق هدف های جامعه محسوب می شوند. سازمان ها در واقع به منزله تدابیر و وسایلی هستند که برای رفع نیازهای اساسی جامعه شکل گرفته و به فعالیت می پردازند. (سام خانیان، 1384 : 13-11).

 

با توجه به اهمیت آموزش در مدیریت جامعه و سازمان ها، صاحب نظران از زوایای گوناگون به آموزش و تعریف آن پرداخته اند. سیف آموزش را چنین تعریف می کند. آموزش، تجربه ای است مبتنی بر یادگیری، که به منظور ایجاد تغییرات نسبتا ماندگار در فرد صورت می گیرد تا وی بتواند توانایی خود را برای انجام کار بهبود بخشد (شیمون 1380،3 :248). به عبارت دیگر به هر گونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرح ریزی شده ای که هدف آن آسان کردن یادگیری در یادگیرندگان است، آموزش گویند (سیف، 1379). ارزشیابی آموزشی می تواند ابزار مهمی در بهبود كیفیت برنامه های آموزشی باشد اگر به صورت منسجم بعد از اجرای برنامه آموزشی انجام پذیرد. دست اندركاران برنامه آموزشی احتمال دارد بیشترین استفاده را از ارزشیابی زمانی بكنند كه نقش یک تصمیم گیرنده را بازی می كنند Kirkpatrick,1996)).

 

طراحان دوره آموزشی نیز تخصص و وقت خود را صرف تدوین برنامه های آموزشی ضمن خدمت می کنند و مایلند ثمره تلاش های خود را مشاهده کنند (.(Nikols,2000:19

 

به طورکلی ضرورت تعیین اثربخشی برنامه های آموزشی عبارتند از عوامل متعدد دیگری که در اثربخشی آموزش دخیل هستند. اما به نظر می رسد یکی از مهمترین عوامل مؤثر در این زمینه نیازسنجی(فاصله آنچه هست و آنچه باید باشد)صحیح و متناسب آموزشی است(عباس زادگان و ترك زاده،1379). گلدستون و رولر ابعاد مختلف اثربخشی فعالیت های آموزشی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. آنها درباره چهار عامل موقعیتی بحث كردند: عامل هدف، عامل اجتماع، عامل وظیفه و عامل خود كنترلی‌. این موارد آنچه كه كارآموزان یادگرفته اند را یادآوری می كنند یا حداقل فرصتی برای استفاده از آنچه آنها یادگرفته اند، مهیا می‌كنند(1993 Rouiller, & Goldstein).

 

نوع آموزش های ارائه شده به سربازان در بخش های عمرانی، اقتصادی، اجتماعی و … بستگی به هدف كلی جذب سربازان و میزان اعتقاد بخش اجرایی و كارشناسان آن در بهره گیری از منابع انسانی (سرباز) و مدیریت صحیح نیروی انسانی دارد.

 

وزارت تعاون، رسالت بزرگی در بخش اقتصادی کشور و به اجرا درآمدن اصل 44 قانون اساسی دارد. اما برای انجام این امر مهم، با کمبود نیروی متخصص با ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه است.به همین منظور اقدام به اجرای طرح سربازان تعاون یار نموده تا بتواند این کمبود را جبران کند(رحمانی،1388).

 

“طرح سربازان تعاون یار” از جمله طرح های مهم و شاخص وزارت تعاون است كه مدت دو سال از اجرای آن می گذرد. این طرح برابر اصل 147 قانون اساسی جمهوری اسلامی و با موافقت فرماندهی معظم كل قوا و با ابلاغ دستورالعمل اجرایی توسط ستاد كل نیروی مسلح كشور از اواخر سال 1387 توسط وزارت تعاون به اجرا در می آید. ‌هدف از اجرای “طرح سربازان تعاون یار” استفاده مطلوب از توان علمی و تخصصی فارغ التحصیلان دانشگاهی در طول خدمت سربازی ،برای انجام فعالیت های آموزشی،‌ ترویجی، اجرایی، نظارتی و پ‍ژوهشی بخش تعاون در مناطق نیازمند و محروم کشور عنوان شده است. که اولین دوره مشمولین ‌طرح سربازان تعاون یار آن در اردیبهشت ماه 1388 انجام شد و تا زمان تهیه پروپوزال سالانه 500 نفر سرباز در قالب این طرح جذب و پس از آموزش نظامی و آموزش تخصصی ((پیش از خدمت)) به حوزه های مختلف وزارت تعاون در سطح استان ها و شهرستان ها اعزام و مشغول خدمت شده اند.( لازم به ذكر است كه این طرح همچنان ادامه دارد )

 

از آنجایی که مشمولین ‌طرح سربازان تعاون یار با هر رشته و گرایشی تحصیلی پس از طی دوره آموزش نظامی و قبل از آغاز خدمت در وزارت تعاون در دوره های آموزشی بدو خدمت تحت عنوان    دوره های تخصصی شرکت می کنند تا نسبت به اهداف، وظایف و چگونگی انجام فعالیت های آشنا شوند. با توجه به این که هر فعالیت آموزشی با این هدف برنامه ریزی و اجرا می شود، که در فراگیران تأثیرگذاری لازم و مورد نظر را داشته باشد، و برای شناخت میزان تأثیر یا اثر گذاری فرایند آموزش از جنبه های گوناگون ارزیابی ها و ارزشیابی هایی طراحی و به اجرا در می آید، تا ضمن شناخت نقاط ضعف و نارسائی های مرتبط با فرایند آموزش نسبت به اصلاحات و بازنگری های لازم مبادرت کرده و از این راه به تأثیرگذاری آموزش کمک نمود. بر این اساس و با توجه به اینکه تا كنون اثربخشی دوره های پیش از خدمت مشمولین طرح سربازان تعاون یار مشخص نگردیده و نقاط ضعف و نارسائی های آموزش پیش از خدمت مشمولین طرح سربازان تعاون یار معلوم نیست تحقیق حاضر به دنبال آن است که با بررسی مؤلفه های مختلف فرایند آموزش پیش از خدمت سربازان تعاون یار، میزان اثربخشی آن را مشخص نماید. به عبارت دیگر مسأله اصلی این تحقیق عبارت است از اینکه آموزش پیش از خدمت سربازان تعاون یار تا چه اندازه با صلاحیت های مورد نیاز  شغلی آنان در طی مدت خدمت سربازی تناسب و همخوانی دارد؟ تا چه اندازه دوره های آموزشی سربازان تعاون یار در ایجاد صلاحیت های حرفه ای آنان اثربخش بوده است.

:

 

در واقع آن چه در سنت اسلامی از کلام، نام برده می شود، کلام فلسفی است. این روند از زمان خواجه نصیر الدین طوسی شروع شده است. از این رو صدرالمتألهین، مباحث کلامی را با سبک فلسفی در آثار خویش مطرح کرده است. بنابراین حوزه­ مستقلی تحت عنوان کلام وجود ندارد و در حقیقت وی به مستدل کردن مباحث الهیات پرداخت. به زعم وی، فلسفه غایتی جز، الهیات بالمعنی الأخص ندارد و گرایش های عقلانی الحادی اساساً فلسفه تلقی نمی گردند.

 

یکی از پیشرفته ترین و نوآوارانه ترین نظریه ها در باب تکامل انسان در منابع موجود از این فیلسوف بزرگ به چشم می خورد. وی با قول به گزاره­هایی چون اصالت وجود، تشکیک وجود، حرکت جوهری، امکان فقری، وحدت حقه­ی حقیقیه و مواردی از این قبیل، مسیر سلوکی انسان را در چهار سفر که در واقع به تدوین کتاب ارزشمند وی به نام «الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیه الاربعة» انجامید، به زیبایی به تصویر می کشد.

 

در فلسفه­ی صدرالمتألّهین، هدف حکیمانه خالق از خلقت بشر، بسی عظیم­تر از هدف خلقت سایر موجودات است و جایگاه انسان در نظام خلقت، بسیار رفیع­تر از سایر موجودات؛ این نظام فلسفی، انسان را وجودی می­انگارد که حقایق عالم پیشین و پسین را در خود جای داده و مظهر اسماء و صفات حق در عالم وجود است. مقام خلافت کبری در عالم کبیر به او اختصاص داده شده و به واسطه­ این منزلت بلند، یعنی استعداد دریافت همه­ی حقایق، است که مسجود ملائک گردیده است.

 

نگارنده در این رساله در پی آن است که با تفحص در آثار حکیمان حکمت متعالیّه به ویژه صدرالحکماء و المتألّهین، تأثیر شناخت صفات خالقیّت، فیّاضیّت و رحمت الهی را بر تکامل انسان مورد بررسی قرار دهد و رهآورد گرانبهای این حکمت را برای انسان معاصر آشکار کند. از این رو پایان نامه، در پنج فصل به شرح زیر تنظیم شده است.

 

فصل اوّل، کلیّات موضوع که به تبیین موضوع پایان نامه، ضرورت، هدف، فایده، پیشینه و … پرداخته می شود.

 

فصل دوّم به تبیین و برررسی اسماء و صفات الهی پرداخته ایم که در ضمن آن مسائلی چون تعریف اسم و صفت، فرق بین اسم و صفت، اقسام صفات، چگونگی اتصاف واجب به اوصاف کمالی، عینیت صفات با ذات، تجلی اسماء و صفات الهی مطرح گشته است.

 

عنوان فصل سوّم، مسأله­ انسان و کمال او است که از عناوینی چون تعریف انسان، تعریف نفس، ارتباط نفس با بدن، قوای عقل ناطقه، تعریف کمال، فرق کمال و تمام، کمال نهایی انسان و موانع کمال انسان بحث می­ کند.

 

فصل چهارم به تبیین و بررسی صفات خالقیّت، فیّاضیّت و رحمت الهی اختصاص دارد که شامل عناوینی چون تعریف خلقت، صدور عالم از علم عنایی خداوند، هدف از خلقت جهان، تعریف فیض، ابعاد و آثار فیض، تعریف رحمت، انواع رحمت الهی، تقدم رحمت بر غضب است.

 

در نهایت در فصل پنجم به تأثیر شناخت این صفات بر تکامل انسان می­پردازیم و ازتبیین صفت خالقیت و فیاضیت و رحمت الهی و رابطه­ آن صفات با تکامل انسان و ذکر راه هایی که می توان از طریق آن صفات به تکامل رسید، بحث می­کنیم.

 

فصل اول: کلیات

 

1-1- تبیین مسأله

 

مسأله­ تکامل انسان، هدف همه­ی ادیان الهی بوده است. فلسفه­ی اسلامی در راستای این هدف بنیادین، حرکت می کند. صدرالمتألهین از جمله فیلسوفانی است که در ابعاد گوناگون، مسأله­ تکامل را تبیین نموده است. یکی از آن ابعاد از طریق تفکّر و شناخت صفات الهی(خالقیّت، فیاضیّت و رحمت الهی) به شناخت خدا و از آن مسیر، سعی در به متشبه شدن به صفات الهی و در پایان، فانی شدن در ذات او به گونه ایی که غیر از او چیز دیگری را مشاهده نکند و این همان، سعادت و تکامل انسان است.

 

 

 

پس از آن جا که نفس انسان، مجموعه تمام موجودات است و شناخت و معرفت نسبت به آن، شناخت تمام موجودات عالم است و هر کس، نفس خود را بشناسد، عالم را شناخته و با شناخت عالم به مقام مشاهده ی خداوند تبارک و تعالی می رسد؛ پس بر اساس این، نشانه هایی از انسان کامل در او دیده می شود و انسان کامل، چون مظهر حق است و حق هم در اسماء و صفات جلوه کرده است؛ بنابراین در این رساله، توضیحاتی در مورد معنای اسم و صفت و تقسیمات آن، معنا و حقیقت انسان و هم چنین در مورد معنای کمال و عقل عملی و نظری و مراتب آن، تبیین و توضیح صفات خالقیّت و فیاضیّت و رحمت الهی و سرانجام کمال نهایی انسان از منظر صدرالمتالهین و تأثیر این صفات سه گانه بر تکامل انسان مورد بررسی قرار گرفته است.

 

2-1- روش تحقیق

 

در این پژوهش، به طور عمده از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در بررسی آثار و کتاب های صدرالمتألهین، با بیانی تحلیلی، اجزاء و جزئیات نظرات ایشان را ارائه نموده و به تبیین آن نظریات پرداخته ایم. از آثار و کتاب های دسته اول این فیلسوف بزرگوار در کتابخانه ی تخصصی فلسفه و کلام اسلامی و کتابخانه دیجیتالی نور و نیز مقالاتی که در این زمینه، از سوی محققان در همایش های علمی و مجلات گوناگون به چاپ رسیده، مورد استفاده قرار گرفته است. هم چنین از نرم افزار جامع حکمت اسلامی،  شهید مطهری و حسن زاده آملی در تبیین این موضوع، استفاده شده است.

 

3-1- ضرورت انجام تحقیق

 

انسان موجودی است که طالب کمال است و روی به سوی تکامل خویش است و تمام سعی و تلاشش را به کار می گیرد تا به این مقام نائل آید. بر اساس این، بشر در طول تاریخ همواره می خواسته تا بداند كه از كجاآمده؟ برای چه آمده؟ و به كجا می رود؟ تا در پی آن روشن گردد که چگونه باید برود؟ به دیگر سخن، نهاد کمال جوی هر انسانی، این پرسش بنیادین را پیش می کشد که کمال نهایی انسان به چیست؟ و منزل گاه پایانی وجود آدمی که همه تلاش هایش برای رسیدن به آن است، کدام است؟ انسان تا کجا می تواند پر گشاید؟

 

برای بعضی این سؤالات به طور گذرا مطرح می گردد و به راحتی از کنار آن می گذرند؛ ولی گروه دیگر که تعداد اندکی از انسان ها را تشکیل می دهند و دل در گرو شریعت نورانی اسلام نهاده اند، معمّای هستی را برای خود به صورت مسأله ای جدّی در نظر گرفته اند و روزانه دست کم در عبادت های خود، تقرب به حق تعالی را ازدرگاه رحمتش، درخواست کرده و هدف این عبادت ها را «قرب الهی» قرار می دهد.

 

بر اساس این، با توجّه به نیاز جامعه اسلامی و تقویت ایمان دینی، بررسی مسأله کمال نهایی انسان، ضروری به نظر می رسد؛ از سویی دیگر تمام آفرینش، بر تکامل انسان بنا شده است تا انسان، بتواند به مقام و مرتبه­ی انسان کامل را بیابد؛ زیرا او مظهر حق است و حق هم در جمیع اسماء و صفات جلوه کرده بررسی مسأله شناخت اسماء و صفات بر تکامل انسان ضرورت دارد.

 

4-1- سوالات تحقیق

 

ما در این تحقیق بر آنیم تا به سؤالاتی پاسخ دهیم که عبارتند از:

 

1-4-1. سؤال اصلی

 

– ازنظر صدرالمتألهین،  شناخت صفات خالقیت، فیاضیت و رحمت الهی چه تأثیری بر  تکامل انسان دارد؟

 

2-4-1- سؤال های فرعی

 

– کمال نهایی انسان از منظر صدرالمتألهین چیست؟

 

– معنا و حقیقت صفات خالقیّت، فیاضیّت و رحمت الهی از منظر صدرالمتألهین چیست؟

 

5-1- فرضیه های تحقیق

 

– علم به کنه ذات حق، ناممکن است؛ اما اسماء و صفات الهی، نشانه های ذات حق اند؛ بنابراین انسان، پروردگار خود را با اسماء و صفات او می شناسد. از این رو انسان با شناخت اسماء و صفات الهی مانند خالقیّت، فیاضیّت و رحمت الهی می تواند خود را بشناسد؛ زیرا او آیینه ی تمام نمای اوصاف الهی است و از این طریق می تواند نفس خود را پرورش دهد و به مراتب عالی برسد و سرانجام بر اساس آن، به تکامل معنوی نائل آید. پس با تأمل و شناخت ابعاد این سه صفت از قبیل جایگاه انسان و مقامات آن (خلیفه الهی بودن، پذیرش امانت دار الهی و مورد سجده­ی ملائک قرار گرفتن) و ولایت تکوینی و تشریعی ائمه و با تأمل در جلوه های رحمت الهی از جمله، آفرینش، دین اسلام و قرآن، می توان به تأثیر صفات خالقیّت، فیاضیّت و رحمت الهی  بر تکامل انسان پی برد.

 

– کمال نهایی انسان را باید در تکامل عقلی وی بجوییم؛ چرا که جداکننده ی انسان از دیگر حیوانات، بعد عقلانی و نفس ناطقه ی او است. از این رو انسان مراتب عقل نظری و عقل عملی را پشت سر می نهد و سرانجام این دو قوه با یکدیگر متحد می گردند و نفس ناطقه، مزین به حله ی «فنای فی الله» می شود.

 

– خلقت عالم از علم عنایی خداوند است؛ به این صورت که خداوند قبل از ایجاد مخلوقات به همه جوانب فعلش، اهتمام دارد و مخلوقات او در بالاترین حد کمال اند که به موجب آن، نظام احسن ایجاد می گردد. خداوند تنها وجود بخش هستی است و از آن رو که ذات هستی پیوسته و همیشه بوده، فاعلیت او نیز جاودانه است. این ویژگی را فیض خداوند می نامند. رحمت خداوند به معنای مطلق فیض رسانی او به مخلوقات به تناسب و اقتضای تکوینی آن ها است. رحمت رحمانیه­ی خداوند، همه چیز را زیر پوشش خود دارد، این گونه رحمت‌، نامتناهی است‌ و رحمت‏ رحیمى، فقط شامل حال مؤمنان می گردد و در مقابل عمل به آنان داده می شود.

در دنیای امروز، اطلاعات نه تنها بعنوان یكی از منابع و دارایی های اصلی سازمانها شناخته می شود، بلكه در حكم وسیله و ابزاری برای مدیریت موثر سایر منابع و دارایی‌های سازمان (منابع مالی، نیروی انسانی و غیره) نیز محسوب شده و لذا از اهمیت و ارزش ویژه‌ای در سازمان‌ها برخوردار گشته است. اما این ارزش تنها در صورتی محقق و دست یافتنی خواهد شد كه اطلاعات بتواند در زمان مناسب، در اختیار افراد مناسب قرار گیرد و ارتباطات بصورت مطلوب و بهینه در سازمان برقرار گردد. و از این رو است كه، فناوری اطلاعات كه زمینه سازی برای انتقال، جابجایی، بكارگیری و مدیریت موثر اطلاعات در سازمان می‌باشد از اهمیتی حیاتی برخوردار گشته است (Al-Kibsi، 2007).

 

با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات و گرایش به سمت دولت الکترونیک، شرکت‌های دولتی نیز به استفاده از اینترنت روی آوردند. گسترش اینترنت تحولات عمیقى در ساختار و مدیریت خدمات دولتى به وجود آورده است. هر چند هنوز دولت الکترونیکى در عهد طفولیت خود قرار دارد ولی از هم‌اکنون در مقیاس کوچک، پیامدهاى بلند مدت تاثیر اینترنت بر خدمات دولتى و تعامل بین مردم و دولت آغاز شده است. مفهوم الکترونیکی شدن فرایند‌‌ها از جمله مفاهیمی است که اخیراً در دستورکار بسیاری از سازمان‌های دولتی قرار گرفته است. ویژگی اصلی آن ارائه خدمات با هزینه کمتر و اثر بخشی بالاتر است و تسهیل کننده ارتباط بین دولت و مردم و رابط مردم و دولت است. دسترسی سریع، آسان و ارزان به اطلاعات موجب نشر سریع اخبار، رویدادها و ارتقای آگاهی‌های عمومی در جامعه می‌شود. از سوی دیگر امکان یادگیری در هر مکان و زمان فارغ از محدودیت‌های فعلی، آموزش همه جانبه  برای کلیه اقشار جامعه را فراهم می‌آورد. لذا فناوری اطلاعات و ارتباطات و تشکیل جامعه ارتباطی در توسعه فرهنگ جامعه تاثیر بسزایی دارد. با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات کلیه نظام‌های اداری، تحقیقاتی، قضایی، حکومتی و مانند آن دستخوش تغییر و تحولات شگرفی می‌گردد به گونه‌ای که امکان مشارکت هر چه بیشتر مردم را در فرایند‌ها فراهم می‌کند (Reddick، 2005).

 

 

 

 

عوامل متعددی، زمینه‌های لازم برای تحقق این امر را فراهم می‌آورند كه همگی ناشی از فناوری و پیشرفته‌تر شدن زندگی بشر است و سازمان‌های دولتی برای پاسخ به این پیشرفته‌گی ناگزیرند كه اقدام به ایجاد فرایند‌های الكترونیكی كنند. مهمترین این عوامل عبارتند از:

 

1. رشد فناوری‌های جدید و به ویژه فناوری اطلاعات: امروزه، فناوری با نرخ فزاینده و به صورت تصاعدی درحال رشد است.

 

1. رشد اینترنت و فراگیری عمومی استفاده از آن

 

1. تغییر انتظارات شهروندان و بنگاه‌های اقتصادی: انتظارات مردم درمورد خدمات، محصولات و نیز نحوه و كیفیت ارائه آن به طور روزافزون درحال تغییر است و سازمان‌های دولتی نیز باید بتوانند پاسخگوی این نیازها باشند.

 

1. جهانی شدن: جهانی شدن نیز دولت­ها را وادار می‌سازد تا به منظور فروش کالا و خدمات خویش و همچنین صدور فرهنگ و شناساندن خویش به سایر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها اقدام به تاسیس فرایندهای الکترونیکی کنند که منجر به دولت الکترونیک می‌شود و فرایندهای الکترونیکی را در خدمت رسانی‌های خود به کار گیرند.

 

1. اهمیت دسترسی سریع به اطلاعات در سازمان‌های دولتی: از آنجا كه فرایندها و روندهای اداری عموماً تكراری و تابع ضابطه هستند، استفاده از رایانه، امكانات منحصر به فردی را برای جمع آوری، كنترل و گزارش‌دهی فوری و به موقع برای مدیران فراهم می آورد و این امر سازمان‌ها را بر آن داشته كه مبادرت به سرمایه گذاری قابل توجه در این زمینه كنند (فتحیان، 1387).

در چنین عصری به مدیران عالی توصیه می‌شود دو گام اساسی برای توسعه و کاربرد فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات برای اصلاح و نوسازی سازمان‌ها و افزایش نقش فعال آنها در جامعه اطلاعاتی بردارند:

 

گام اول: خودکارسازی و ماشینی کردن اطلاعات برای بهبود فرایندهای اداری

 

گام دوم: بهبود فرایندها و اقدام برای اصلاح نظام اداری و رویه‌ها (ساوه دورودی، 1386).