رسانه های جمعی به شكل ها و گونه های متفاوتی با گروه های مختلف اجتماعی، قومی، شغلی و سنی ارتباط برقرار می كنند و به ایفای نقش های گوناگون در سطح جوامع می پردازند با گسترد ه و پیشرفته تر شدن رسانه ها، دامنه ی وظایف آنها نیز گسترش یافته و در هر دوره های متناسب با فعالیت وسایل ارتباط جمعی، نقش های آنها تغییر و افزایش می یابد . فرضاً هارولد لاسول در دور ه ی خودش تنها سه نقش خبری، همبستگی اجتماعی و انتقال میراث فرهنگی را برای رسانه ها در نظر می گیرد؛ ولی بعدها «چارلز رایت» یک نقش چهارمی را هم تحت عنوان نقش تفریحی و سرگرمی به آن اضافه میکند. امروزه علاوه بر این نقش ها وسایل ارتباط جمعی وظایف دیگری را هم نظیر اطلاع رسانی و تبلیغات برعهده دارند . تبلیغ، امروزه یكی از شیو ه های مهم و مؤثر در اطلاع رسانی محسوب میشود. )معتمد نژاد،1369 ، ص32)
از دیدگاه خاص ارتباط شناسی، تبلیغ همانند ارتباط، فراگردی است مقید به شرایط زمانی و مكانی كه با ویژگی های اجتماعی قابل شناخت است و می تواند در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی صورت گیرد.
در واقع یكی از هدف های تكنولوژی وسایل ارتباط جمعی، نفوذ و تأثیرگذاری بر افكار، رفتار، عقاید و علایق مردم است. رسانه ها با تبلیغ و ارسال مداوم پیام های مورد نظر صاحبان قدرت و امكانات، بر افكار عمومی تأثیر می گذارند و آنها را وادار به پذیرش عقیده ای از سوی خود می نمایند.
1-1- بیان مسئله
در دنیای رقابتی امروز، بازاریابی و تبلیغات برای هر نوع حركت آگاهانه و هدفمند در بازار ضروری بوده و نقش آن در آغاز انجام تمام تلاشها از جمله تولید محصولات و ارائه خدمات مطلوب به جامعه به وضوح قابل مشاهده است، درعصر كنونی كه مفاهیم ارتباطات، رقابت و مشتری گرایی با هم پیوند خورده است تبلیغات به عنوان عنصری آمیخته از بازاریابی، نقش محوری در حفظ و بقاء سازمانها با شناساندن و معرفی محصولات و خدمات ایفاء می كند.
تبلیغات در لغت به معنای رساندن یک پیام از شخصی به شخص دیگر میباشد و از لحاظ تكنیكی عبارت است از هر نوع ارتباطات غیر شخصی در مورد یک سازمان، کالا، خدمت و یا ایده، كه یک كارفرمای مشخص، برای عبور آن از یک رسانه جمعی و به منظور رسیدن آن به جمع وسیعی از مخاطبان، پول پرداخته است.
با بررسی آثار تبلیغات و ارتباط آن با اهداف سازمانها میتوان تغییراتی را در بودجه تبلیغاتی، شكل و محتوای پیامها و نوع رسانه و كانالهای ارتباطی و حتی زمان و شرایط اجرای تبلیغ به عمل آورد تا تبلیغات مفیدتر و مؤثرتر از گذشته انجام گیرد.
مطالعات گوناگون نشان میدهد كه سازمان های خدماتی در مقایسه با سازمان های دولتی توجه كمتری به تبلیغات دارند كه ناشی از خصیصه منحصر بفرد خدمت یعنی ناملموس بودن آن است.
برای ارزیابی اثربخشی تبلیغات مدلها و الگوهای متفاوتی طراحی گردیده است كه عبارتند از مدل لاویدج و استینر، داگمار، آیدا و غیره.
در این تحقیق ما بر آن هستیم تا ذهنیت ایجاد شده در افراد جامعه را در اثر پیام بازرگانی در جذب مخاطب با بهره گرفتن از الگوی آیدا مورد سنجش قرار دهیم مدل آیدا در سال 1925 توسط استرانگ به عنوان یک مدل رفتاری بیان شد و هدفش این بود كه اطمینان دهد كه یک تبلیغات موجب بالا بردن آگاهی، تحریک علاقه و منجر به تمایل مشتریان به خرید و سرانجام منجر به اقدام و یا فعالیت می شود. .(Hackley,2005 :36)
در این مدل استرانگ میگوید كه تبلیغاتی كارا و موثر است كه در بر دارنده 4 گام زیر باشد:
بر اساس این مدل برای اینكه تبلیغات منجر به موفقیت شود باید طوری طراحی گردد كه چهار گام فوق را طی نماید. این مدل این مفهوم ضمنی را در بر دارد كه تبلیغات باید پیامهایی قابل باور و به یاد ماندنی را در ذهن مخاطبان تزریق كند تا مشتری را به سمت فعالیت در یک مسیر مطمئن سوق دهد. حال اگر بخواهیم یک سؤال اساسی برای تحقیق بیان كنیم این خواهد بود كه «رتبه بندی عوامل موثربر اثربخشی پیام های بازرگانی در جذب مخاطب چگونه است»؟
1-2- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق
اهمیت نظری و عملی این پژوهش آن است كه شاخص ها و متغیرهای اصلی اثربخشی تبلیغات بازرگانی را شناسایی كنیم؛ چرا كه در هر عمل خرید، یک فرایند تصمیم گیری وجود دارد، فرایندی كه طی آن خریدار تصمیمم گیرد چه نوع محصول یا خدماتی را خریداری نماید. اولین گام در این جریان نیاز مخاطب است و از آنجا كه عموماً عادت به مصرف پیام گیران از طریق رسانه ها به ویژه تلویزیون هدایت میشود، رسانه ها درصدد هستند با تحریک حس نیاز مخاطب، او را به خرید تشویق نمایند مخاطب نیز برای رفع نیاز خود به جمع آوری اطلاعات در خصوص نیازش می پردازد تا بتواند معیارهایی را برای خرید و تأمین خواست هاش تعیین نماید و پس از مشخص كردن ملاك ها و معیارهای خویش است كه تصمیم به خرید می گیرد و اینجاست كه نقش سازندگان تبلیغات و رسانه های تبلیغاتی به خصوص تلویزیون به عنوان یكی از فراگیرترین وسایل ارتباط جمعی مشخص می شود و اگر رسانه ی تبلیغاتی نتواند بین تولید كننده و مصرف كننده نقش خود را به خوبی ایفا نماید، شكست خواهد خورد.
این پژوهش، در جستجوی شناسایی آن اصول و قواعدی در تبلیغات بازرگانی می باشد كه وقتی از طریق تلویزیون پخش می شود ، از سوی مخاطب قابل پذیرش باشد.
پژوهش مورد نظر از لحاظ علمی به دلایل زیر می تواند ضروری باشد:
- سازندگان تبلیغات بازرگانی می خواهند از طریق رسانه تلویزیون پیام خود را به مخاطبان عام و خاص بسیاری منتقل كنند، این كار بدون شناخت فرایندهای ارتباطی و توجه به عناصر فراگرد ارتباط به ویژه مخاطب میسر نیست.
- با شناخت مخاطبان، قبل و بعد از پخش پیا م های بازرگانی سیما می توان به میزان اعتماد آنان نسبت به این رسانه تبلیغاتی پی برد.
- شناخت نیازهای مخاطبان جهت ایجاد انگیزه در آنان برای خرید امری ضروری است كه لازمه ی آن دانستن علم ارتباطات اجتماعی است.
4 .آگا ه سازی مخاطبان از كالاها و خدمات تولید كنندگان و بالا بردن تعداد مخاطبان از هد ف های اساسی تبلیغات بازرگانی است و این كه هر منبع ارسال پیام تبلیغاتی باید بداند به چه علت تبلیغ می كند؟ مخاطبان او چه كسانی هستند؟ نیازهایشان چیست؟ وسیله ای را كه برای تبلیغات در نظرگرفته مناسب است؟ و…
1-3- سوال های اصلی تحقیق:
- میزان تأثیر عوامل موثر بر اثربخشی پیامهای بازرگانی در جذب مخاطب چه مقدار می باشد؟
- اولویت بندی عوامل موثر بر اثربخشی پیامهای بازرگانی در جذب مخاطب چگونه است؟
1-4- سوالهای فرعی تحقیق:
- تا چه حد جلب توجه (آگاهی) دادن پیام بازرگانی به مخاطب در اثربخشی پیام بازرگانی موثر است؟
- تا چه حد ایجاد علاقه پیام بازرگانی به مخاطب در اثربخشی پیام بازرگانی موثر است؟
- تا چه حد ایجاد تمایل پیام بازرگانی به مخاطب در اثربخشی پیام بازرگانی موثر است؟
- تا چه حد سوق دادن (اقدام به خرید) مخاطب توسط پیام بازرگانی در اثربخشی پیام بازرگانی موثر است؟
1-5-اهداف اصلی تحقیق :
- بررسی و شناسایی میزان تأثیر عوامل موثر بر اثربخشی پیامهای بازرگانی در جذب مخاطب
- بررسی و شناسایی اولویت بندی عوامل موثر بر اثربخشی پیامهای بازرگانی در جذب مخاطب
1-6- اهداف فرعی تحقیق:
- بررسی و شناسایی میزان تأثیر جلب توجه (آگاهی) دادن پیام بازرگانی به مخاطب در اثربخشی پیام بازرگانی
- بررسی و شناسایی میزان تأثیر ایجاد علاقه پیام بازرگانی به مخاطب در اثربخشی پیام بازرگانی
- بررسی و شناسایی میزان تأثیر ایجاد تمایل پیام بازرگانی به مخاطب در اثربخشی پیام بازرگانی
- بررسی و شناسایی میزان تأثیر سوق دادن (اقدام به خرید) مخاطب توسط پیام بازرگانی در اثربخشی پیام بازرگانی
1-7- روش تحقیق و شیوه گردآوری اطلاعات :
روش تحقیق از نظر هدف تحقیق کاربردی و بر اساس ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی میباشد.
در این بررسی از روش پیمایشی استفاده می شود؛ همچنین برای جمع آوری مطالب در مطالعات مقدماتی و تدوین چارچوب نظری، به منظور بررسی سابقه ی تحقیق و ادبیات موضوع، از روش كتابخانه ای نیز بهره گیری به عمل می آید. داده ها و اطلاعات جمع آوری شده ی این بررسی جهت آزمون فرضیه ها از دو جنبه ی توصیفی و تبیینی مورد بررسی قرارمی گیرند.
1-8- قلمرو پژوهش :
هر تحقیقی را باید در سه بعد زمانی، مكانی و موضوعی محدود كرد.
– قلمرو مكانی
قلمرو مكانی این پژوهش، مناطق 22 گانهی شهرداری استان تهران به صورت تقسیم بندی فروشگاههای تهران به سه بخش )بزرگ، متوسط، كوچك) است، میباشد.
– قلمرو موضوعی
آنچه در این پژوهش كانون اصلی توجه است رتبه بندی عوامل موثر بر اثربخشی پیامهای بازرگانی در جذب مخاطب می باشد.
– قلمرو زمانی
قلمرو زمانی این تحقیق به مدت 6 ماه تعیین شده است.
1-9- جامعه و نمونه آماری:
جامعه آماری در این بررسی، شامل كلیه شهروندان تهرانی است كه در تهران سكونت داشته و مخاطب پیام های بازرگانی تلویزیونی بهره برداری می كنند، می باشند.
كلیه ی كسانی كه در تعاریف جامعه شناسی، شهروند محسوب شده و به نوعی ساكن در محدوده ی شهری تهران می باشند ، افرادی كه یا در روز در تهران كار و فعالیتی دارند و به نحوی در شهر ساكن هستند و احتمالاً حضور ندارند و یا افرادی كه در طول روز در خارج از شهر فعالیت داشته و شب را در تهران سكونت دارند، شامل جامعه ی آماری این پژوهش بودند. پژوهش حاضر با روش نمونه گیری چند مرحله ای ( Multi stage sampling ) به صورت ذیل اجرا میگردد:
جامعه آماری و نمونه ی پژوهش، شهر تهران و مناطق 22 گانه ی شهرداری تهران به صورت تقسیم بندی فروشگا ه های تهران به سه بخش )بزرگ، متوسط، كوچك( تقسیم و در ابتدا از روش نمونه گیری خوشه ای و در نهایت نمونه گیری تصادفی استفاده می شود. بدین ترتیب، مطابق مدل روش نمونه گیری، شهر تهران به پنج منطقه ی )شمال – جنوب – شرق- غرب – مركز ( تقسیم بندی و در هر منطقه، یک فروشگاه بزرگ، یک فروشگاه متوسط و یک فروشگاه كوچك به صورت تصادفی انتخاب می گردد . جمع آوری اطلاعات بر پایه ی انتخاب یک هفته ی آماری با توجه به ساعات خرید و مراجعه مشتریان به فروشگا ه ها در نظر گرفته شده؛ كه مسائلی از قبیل روزهای پایانی ماه برای دریافت حقوق، ساعات شلوغی فروشگاه ها، روزها و ساعات استراحت در هفته و… مد نظر باشد..
1-10- تعریف مفاهیم:
1- اثر بخشی تبلیغات:
اثربخشی نیز در هر علمی تعریف خاص خود را دارد، ولی در بازرگانی و به ویژه در تبلیغات بازرگانی اثربخشی به عکس العمل هایی گفته می شود که سودآوری را به همراه می آورد متغیر و عوامل مختلفی موجب اثربخشی می شوند عوامل اثربخشی را به می توان به بخش های زیر تقسیم کرد.
- اثربخشی روحی: اثربخشی روحی در بازرگانی و تبلیغات، نوعی اثربخشی است که روحیه مخاطبان هدف را به عکس العمل های سودآورانه وادارد. برای نمونه، تبلیغاتی که روحیه منفی مشتریان را نسبت به کالا یا خدمتی تغییر دهد می تواند یک نوع اثربخشی روحی باشد
- اثربخشی روانی: اثربخشی روانی در تبلیغات بازرگانی، اثربخشی است که از نظر عوامل روانشناسی مانند نیازها، انگیزه ها، احساسات، شخصیت، یادگیری و …. مخاطب را به عکس العمل وادارد برای نمونه، تبلیغی که نیاز مخاطبان را با تحریک انگیزه های او متأثر کرده تا نسبت به خرید یک کالا یا خدمت احساس نیاز کنند می تواند یک نوع اثربخشی روانی باشد.
- اثربخشی جسمی: اثربخشی جسمی نیز می تواند نوعی اثربخشی در تبلیغات تجاری باشد که به جسم و اندام فیزیکی مخاطبان اثر گذارد و از نظر جسمی و فیزیکی مخاطبان را به عکس العمل های سودآورانه وادار می کند. برای نمونه یکی از متغیرهایی که در اثربخشی تبلیغ محصولات ورزشی به آن توجه می شود اثربخشی جسمی مخاطبان است.
- اثربخشی رفتاری: درباره اثربخش رفتاری در تبلیغات و تجارت بحث های بسیاری صورت گرفته است زیرا یکی از مهمترین اهداف تبلیغات و بازرگانی تغییر رفتار مخاطب است به همین دلیل در بررسی های بازاریابی به متغیرهایی که اثربخشی رفتاری در مخاطبان و مشتریان ایجاد کند بسیار توجه می شود. • اثربخشی رفتاری هر نوع اثربخشی است که مخاطب را به عکس العملهای رفتاری وادارد. برای نمونه برخی از تبلیغات تجاری طوری ساخته می شوند که رفتار کلامی و غیرکلامی مخاطبان را تحت تاثیر قرار می دهند. (محمدیان،1379،ص98)
2- تعریف تبلیغات بازرگانی
واژه تبلیغ از نظر لغوی ، از ریشه ابلاغ و به معنای رساندن پیام است اما از نظر فنی ، تبلیغات بازرگانی ، (Advertising) عبارتست از پیش بینی و تهیه پیام های سمعی و بصری توسط یک یا چند عامل تبلیغاتی که در ازای بهای نشر ، اطلاعاتی از خصوصیات و امتیازات یک کالا یا خدمت یا فکر را جهت افزایش فروش کالا و استقبال عمومی از آن ارائه می دهند (طاری،1372،ص44).
از این رو ، منظور نهایی تبلیغات بازرگانی همان طور که که از واژه آن دریافت می شود ،رونق بخشیدن به فعالیتی تجاری است که مفهوم خرید و فروش یک محصول یا تلاش برای ایجاد بازار مصرف بیشتر آن را به ذهن متبادر می کند.
تبلیغات بازرگانی بیشترین بهره را از دانش ارتباطات می برد. اما با علوم دیگری چون جامعه شناسی ،روان شناسی،مدیریت و اقتصاد نیز ارتباط نزدیک دارد.
:
تمامی جوامع برای مهارت ها و رفتارهای خاص ارزش قائل هستند. این که هر جامعه از کدام استعدادها تجلیل می کند، بستگی دارد به اینکه جامعه برای بقا و تداوم خود چه نیازها و خواسته هایی دارد. از نظر غالب مردم داشتن هوش، توانایی سازش موفقیت آمیز با نیازها و خواسته های فرهنگی و محیطی است.
آنچه مسلم است، هوش از جذاب ترین نیروهای روانی است که جلوه های آن در موجودات مختلف به مقادیر متفاوت قابل مشاهده و رویت است. هر چه موجودات ازتکامل بیشتری بهره مند بوده و به همان نسبت از پیچیدگی بیشتری برخوردار باشند، از نظر هوشی نیز پیشرفته تر خواهند بود.
بیش از یکصد سال، بهره هوشی یا هوشبهر(IQ) معیاری برای سنجش هوش فردی محسوب می شد. آزمون بهره هوشی تنها شاخصی بود که نشان دهنده توانایی یادگیری شخص محسوب می شد. این آزمونها در سالهای اخیر مورد بحث و چالش محافل علمی قرار گرفت.اما در سالهای اخیر مفهوم هوش معنوی نیز به عنوان مقوله ای تازه در روان شناسی صنعتی و سازمانی مطرح شده است.
در محیط کار هوش معنوی نقش بارزتری در داشتن عملکرد مطلوب نسبت به سایر قابلیت‌ها از قبیل هوش شناختی یا مهارتهای فنی ایفا می کند؛ بنابراین با پرورش و رشد هوش معنوی و قابلیت‌های آن هم سازمان و هم کارکنان از مزایای آن بهره مند می شوند. تحقیقات نشان می دهد اهمیت هوش معنوی در جهت پیشرفت جایگاه سازمانها و افزایش رضایت شغلی کارکنان در حال افزایش است. با بهره گرفتن از بهره هوشی می توان پیش بینی کرد چه شغلی مناسب چه فردی است؟ در حالی که با هوش معنوی می توان مسیر پیشرفت، شکست و یا در جا زدن روحیات اخلاقی و عاطفی کارکنان را پیش بینی کرد.(گلمن،1995)علاوه بر این هوش معنوی در ارتقای سطح تعهد سازمانی کارکنان نیز موثر است ومعمولا رابطه دوسویه ای بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان گزارش می گردد. لذا در این تحقیق به بررسی و مطالعه رابطه بین متغیرهای هوش معنوی ، تعهد سازمانی و رضایت شغلی در میان کارکنان شرکت داروپخش پرداخته می شود.
بیان مساله:
ازجمله عواملی که در بقای سازمان ها مورد توجه مدیران و مسئولین قرار می گیرد ، عامل نیروی انسانی است . از دیدگاه کلی ، موفقیت هرسازمان بستگی به تلاش و رضایت شغلی کارکنان آن سازمان دارد(ایران نژاد ودیگران ،1388). رضایت شغلی در ساده ترین تعریف عبارت است از احساس عاطفی مثبتی که درنتیجه انجام کار در فرد ایجاد می شود. به عبارت دیگر رضایت شغلی احساسات و نگرش های مثبتی است که افراد به شغل خود دارند . اگر افراد از شغل خود راضی باشند ، این وضعیت موجب می شود با انگیزه و علاقه بیشتری به انجام وظایف خود همت گمارند . لذا بسیاری از محققان معتقدند رضایت شغلی به شدت با عوامل روانی ارتباط دارد (مهدوی،1389) .
سازمان هایی که بتوانند عوامل موثر بر افزایش رضایت شغلی را بشناسند ، با به کارگیری سیاست ها و روش های مطمئن موجب بالا رفتن کیفیت و کمیت کارپرسنل خود شده و درنهایت منجر به افزایش کارایی، بهره وری و موفقیت های شغلی خواهند شد(مقیمی،1387).
مفهوم رضایت شغلی ، موضوعی مهم و با ارزش در مدیریت منابع انسانی به شمار می رود. رضایت شغلی مجموعه احساس هایی است که هرفرد در مورد شغل خود دارد. زوهار و مارشال(2010) به این نتیجه رسیدند که ویژگی های شغلی مانند فشارهای زمانی ، اهمیت کار ، خود مختاری ، روشنی و تنوع کارها و ویژگی های فردی مانند راه های مقابله ، حمایت اجتماعی و تجربه کاری بر رضایت شغلی کارکنان تاثیر می گذارد. علاوه بر این مانوس (2000) اعتقاد دارد که عامل معنویت و برخورداری از هوش معنوی می تواند به طور مستقیم بر رضایت شغلی کارکنان تاثیر بگذارد. با بهره گرفتن از هوش معنوی به حل مشکلات با توجه به جایگاه، معنا و ارزش آن مشکلات می پردازیم. هوشی که قادریم توسط آن به کارها و فعالیت هایمان معنا و مفهوم بخشیده و با بهره گرفتن از آن بر معنای عملکردمان آگاه شویم و دریابیم که کدامیک از اعمال و رفتارهایمان از اعتبار بیشتری برخوردارند و کدام مسیر در زندگی مان بالاتر و عالی تر است تا آن را الگو و
اسوه زندگی خود سازیم. هوش معنوی مفاهیم معنویت و هوش را درون یک سازه جدید ترکیب می کند و به انسان این فرصت را می دهد که در مقابل واقعیت های مادی ومعنوی حساس باشد و تعالی را هر روز در لابه لای اشیاء، مکان ها، ارتباطات و نقش ها دنبال کند.( فاراد ، 2004)
عامل هوش معنوی می تواند موجب ارتقای رضایت شغلی کارکنان گردد. علاوه بر این جنیا و پورهویت (2006) معتقدند هوش معنوی می تواند موجب افزایش تعهد سازمانی کارکنان نیز گردد. تعهد سازمانی عبارت از نگرشهای مثبت یا منفی افراد نسبت به کل سازمان (نه شغل ) است که در آن مشغول به کارند. در تعهد سازمانی شخص نسبت به سازمان احساس وفاداری قوی دارد و از طریق آن سازمان خود را مورد شناسایی قرار می دهد(می یر ، 2000)
به اعتقاد زوها و مارشال (2010) برخورداری از تعهد سازمانی بالا می تواند موجب موجب نظم در کار گردد و به کارکنان فرصت دهد که با علاقه مندی بیشتری به خدمات خود به مراجعان بپردازند. این موضوع خود می تواند سبب افزایش سطح رضایت مدیران از کارکرد و عملکرد کارکنان گردد. در واقع رضایت از پرسنل تابعی از عوامل و فاکتورهای مختلف است که می توان از ان جمله به رضایت از کارکرد ، رفتار و اخلاق ، نظم ، همکاری با پرسنل ، دقت در کار و نظایر ان در میان کارکنان اشاره نمود. شرکت دارو پخش به دلیل گستردگی کار و تنوع محصولات و نیز تعداد کارکنان بزرگ ترین واحد تولیدی دارو در کشور به شمار می رود. نظر به اینکه داروها در تامین سلامت بیماران جامعه نقش ممتازی دارند لذا بایستی سعی شود تا این داروها به شیوه ای صحیح و با کیفیت تولید گردد. تولید با کیفیت در یک واحد صنعتی مرهون و مدیون انگیزش و تعهد سازمانی و رضایت شغلی بالای کارکنان ان مجموعه به شمار می رود. لذا اگر شرکت دارو پخش بتواند برخوردار ازکارکنانی گردد که دارای روحیه کار و تلاش بالایی بوده واز رضایت شغلی بالایی برخوردار باشند ، می توان امیدوار بود که محصولات تولیدی نیز از دره بالایی از کیفیت برخوردار باشند. در این میان احساسات معنوی و نگرشهای مذهبی کارکنان بر این موضوع تاثیر گذار می باشند. با توجه به این مهم لازم است تادر قالب تحقیقی علمی و منسجم به بررسی رابطه بین هوش معنوی ،رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان شرکت دارو پخش تهران پرداخته شود.دراین تحقیق به بررسی رابطه بین هوش معنوی رضایت شغلی وتعهدسازمانی درمیان كاركنان شركت داروپخش پرداخته می شود.
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
ضرورت خاص انجام این تحقیق از آنجا نشات می گیرد که با بررسی های به عمل آمده مشخص شد که تاکنون کمتر پژوهشی به بررسی رابطه بین سه متغیر هوش معنوی ، تعهد سازمانی و رضایت شغلی پرداخته شده است و این پژوهش را می توان در شرکت دارو پخش به عنوان نخستین تحقیق در این زمینه به شمار اورد. از سوی دیگر با انجام این تحقیق می توان امیدوار بود که بخشی از خلا و فقر تئوریک موجود در این زمینه برطرف گردد. همچنین یافته های این تحقیق می تواند به بومی نمودن نتایج و کاربردی تر شدن موضوع مورد مطالعه در کشورمان کمک نماید. ازآنجاکه در شرکت دارو پخش مشکلاتی همچون کاهش تعهد سازمانی ، و افت رضایت شغلی در بین برخی کارکنان به چشم می خورد این موضوع سبب پایین آمدن راندمان و بهره وری کارکنان، ترك سازمان ونارضایتی كاركنان وهمچنین مدیران شده كه درنظرسنجی های داخلی شركت واطلاعات بهره وری ونیروی انسانی به دست آمده ،لازم است که در این تحقیق این مهم مورد مطالعه قرار گیرند.
اهداف تحقیق:
هدف کلی و علمی این تحقیق تعیین رابطه بین هوش معنوی ،رضایت شغلی و تعهد سازمانی در میان کارکنان شرکت دارو پخش تهران می باشد.
اهداف ویژه:
- تعیین رابطه بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران .
- تعیین رابطه بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران .
- تعیین رابطه بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران .
- تعیین رابطه بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها .
سوالات تحقیق:
- ایا بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه معنادار وجود دارد؟
- ایا بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه معنادار وجود دارد؟
- ایا بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه معنادار وجود دارد؟
- ایا بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها رابطه معنادار وجود دارد؟
فرضیه های تحقیق:
- بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
- بین هوش معنوی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
- بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان شرکت دارو پخش تهران رابطهمثبت و معناداری وجود دارد.
- بین هوش معنوی و تعهد سازمانی کارکنان شرکت دارو پخش تهران با رضایت شغلی انها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
محدودیتهای تحقیق:
1.مهم ترین محدودیت این تحقیق کم بودن همكاری كاركنان وعدم تمایل به پاسخگویی به پرسشنامه ها بوده است .چنان كه برای رسیدن به تعداد نمونه گیری مورد نظر كه182نفربودتعداد300پرسشنامه توزیع شد كه این عامل برروی زمان مورد نظر همچنین هزینه این تحقیق تاثیرگذاربود.
2.محدودیت بعدی کم بودن همكاری مدیران داخلی شركت با وجود هماهنگی بامدیران ارشد شركت بوده كه بادیده شك دایم ازدلیل پاسخ دادن به این پرسشنامه سؤال داشتند.
:
در جهان امروز همگام با تحولات و تغییرات شگرفی که در ابعاد مختلف اقتصادی،اجتماعی و تکنولوژی رخ می دهد ، تحولات عمیقی نیز در شرایط و سیستم های نوین مدیریت ایجاد شده و دیدگاه های کاملاً متفاوتی نسبت به گذشته بر مدیریت سازمانها حاکم می گردد.
از جمله مفاهیم جدیدی که امروزه در بسیاری از کشورهای جهان جایگاه قابل توجهی پیدا کرده است سازماندهی کیفیت است که بر اساس آن سازمانها و بنگاه های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته و با ایجاد فضای رقابتی حرکت به سمت بهبود و ارتقا را در آنها تقویت می نماید .
تحولات جاری و رقابت های شدید اقتصادی در عرصه بین المللی در سالهای اخیر که تغییرات زیادی را در محیط اقتصادی جوامع ایجاد نموده ، نگرش روزافزون سازمانها و موسسات تولیدی و خدماتی به ارائه خدمات و تولیدات کیفی محصولات ، کاهش هزینه و توجه به نیازهای مشتریان زمینه مناسبی را برای رشد و تعالی سازمانها فراهم نموده است .
ساختار اصلی مدیریت كلیه سازمانها متشكل از مجموعه سیستم هایی است كه چگونگی عملكرد سازمان را بیان می كند. اولین ملاحظه در طراحی یک سیستم یا فرایند تولید نتیجه مطلوب و مورد نظر است. این تصور كه فرایندها و فصول مشترك آنها می بایست تجزیه وتحلیل شده و به طور مستمر بهبود یابند ، زیر بنای اصلی مفهوم سیستم مدیریت كیفیت تلقی می شود. استاندارهای بین المللی ایزو به قصد فراهم آوردن هسته سیستم های استانداردی ارائه شده اند كه در گستره وسیعی از صنایع و فعالیت ها قابل اعمال است (شفیعا،1380،ص22). مدل استاندارد ایزو تحت عنوان سیستم مدیریت كیفیت، الگویی برای تضمین در طراحی، توسعه، تولید، نصب و ارائه خدمات است(شاه محمدی و شاه كرمی، 1380، ص17). استاندارد ایزو در بر گیرنده الزاماتی برای ایجاد، استقرار، اجرا و برقرار نگهداشتن سیستم مدیریت كیفیت می باشد به گونه ای كه اگر لازم باشد تا قابلیت سازمان در استقرار سیستم مدیریت كیفیت به اثبات برسد بتوان آن را ارزیابی كرد (لامعی، 1381، ص92). در طول دو دهه اخیر توجه و علاقه مدیران در سازمانها، موسسات خدماتی و تولیدی كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به كیفیت به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. امروزه تعداد بیشماری از مدیران سازمانها كیفیت را به عنوان یک عامل مهم و استراتژیک تلقی می كنند. تحقیقات صورت گرفته نیز مزایای استراتژیک كیفیت را در سطح جهان تایید می كنند، زیرا كیفیت منجر به افزایش سهم بازار و بازگشت بیشتر سرمایه شده، هم چنین در بلند مدت موجب كاهش هزینه های تولیدی و بهره وری بیشتر می شود.
ظهور سازمان های اجتماعی و گسترش روز افزون آنها از ویژگیهای بارز تمدن بشری است. به طوری كه با توجه به عوامل گوناگون مكانی و زمانی و ویژگی‌ها و نیازهای خاص جوامع مختلف همه روزه انواع سازمان های اجتماعی، ظهور و گسترش می‌یابد و بر تعدادشان افزوده میشود . اما واقعیت این است که بسیاری از سازمانها در سالیان اخیر، حرکت خود در جهت کیفیت را معطوف به استقرار نظام مدیریت کیفیت بر اساس سری «ISO 9000» و مدلهای مشابه کرده‌اند. انتظار اولیه این سازمانها جلب اعتماد مشتریان وکارفرمایان به عنوان ارایه‌دهنده خدمات و محصولات تعهدشده بوده ولی به درستی انتظارات دیگری در ذهن آنان مطرح شده و آن ارتقای سطح کیفی سازمان و محصول، همگام با پیشرفت جهانی بوده است. اما در عمل مشاهده میشود نه تنها در کشور ما بلکه در سایر نقاط جهان، سازمانها در دستیابی به انتظارات ثانویه خود به تجربیاتی در یک دامنه وسیع دست یافته‌اند و آن این است که یک ملت به واسطه شهروندانش و یک سازمان به وسیله كاركنانش شناخته میشود و پیشرفت و پویایی یک سازمان به وسیله سلامتی و تندرستی كاركنان مشخص میشود .
در این تحقیق، با توجه به متغیر های سیستم مدیریت کیفیت ایزو 9001 و وضعیت خرید و فروش و صادرات شرکت های تولیدی عایق های رطوبتی به بررسی و تحلیل رابطه بین این متغیر ها پرداخته شده است و اینکه استقرار یا عدم استقرار سیستم های فوق چه تاثیری بر فرایند های فروش و صادارت شرکت های مذکور داشته است .
1-1 بیان موضوع و مساله تحقیق :
امروزه استفاده از شیوه های نوین مدیریت برای واحدهای اقتصادی و سازمانها به یک ضرورت تبدیل شده و مدیریت کیفیت به عنوان مهمترین و فراگیرترین این شیوه ها ، توانسته است با ارائه روشها و الگوهای مناسب ، این گونه دستگاه ها را در ارائه محصولات و خدمات با کیفیت بهتر و هزینه کمتر یاری کرده و در نتیجه ضرورت بکارگیری آنها هر چه بیشتر مطرح شده است .
اهمیت و جایگاه کیفیت گرایی که اکنون به بینش غالب در سازمانها و جوامع بدل شده است، مدیریت کیفیت را به عنوان ضرورتی برای ضمانت بقای سازمانها در شرایط شدید رقابتی، مطرح ساخته و سازمان استاندارد جهانی را بر آن داشته تا درآخرین بازنگری استانداردهای کیفیت، با معرفی هشت اصل مدیریت کیفیت ، الگوی اجرایی برای اعمال این اصول ارائه و الزامات سیستم مدیریت کیفیت را در استاندارد ایزو 9001:2008 بیان کند .
سیستم های مدیریت کیفیت ، آن بخش از سیستم مدیریت کیفیت سازمان است که بر دستیابی به نتایج از نظر اهداف کیفیت جهت تامین نیازها ، انتظارات و الزامات یا خواسته های طرفهای ذینفع برحسب مورد تاکید دارد .
توجه به ایجاد سازوکارهایی که به رضایت مشتریان منجر شود ، زیربنای سیستم های مدیریت کیفیت به شمار می آید. سیستم مدیریت کیفیت ، رضایت مشتریان را به عنوان هدفی برای تمامی سازمان درمی آورد و به این هدف جامه عمل می پوشاند .
بدون وجود این سیستم ، فعالیتهای بهبود و تحول مثبت در سطوح سازمان تثبیت نخواهد شد . سیستم های مدیریت کیفیت ، با توجه به نوع فعالیت سازمان شکل می گیرد و باید دراستقرارآنها، به اهداف سازمان و وظایفی که سازمان برای خود قایل است ، توجه عمیق داشت . بدین ترتیب هدف یک سیستم مدیریت کیفیت به صورت ساده عبارت است از اطمینان از اینکه سازمانها به شکل پیوسته و تثبیت شده ای نیازهای مشتریان را برآورده سازند که البته نتایج آن منجر به رونق کسب و کار در شرکت های تولیدی می گردد.
برای تحرک و پویایی واحدهای تولیدی به ویژه ارتباط موثر با مشتریان داخلی و خارجی و افزایش فروش و صادرات محصولات عایق رطوبتی نیاز به ایجاد ، توسعه و بهسازی سیستم های مدیریتی است که در میان آنها سیستم مدیریت کیفیت از اهمیت زیادی برخوردار است .
اگرچه نهادینه شدن ویژگی های كیفیت در یک محصول یاخدمات دركوتاه مدت موجب افزایش هزینه ها ودرنتیجه افزایش قیمت آن می شود اماضرورتاً تاثیر منفی روی تقاضای مشتریان نخواهد داشت. محصولات و یا خدمات یک سازمان به منظور رقابت موثردر اقتصاد جهانی باید الزامات استاندارد معینی ازكیفیت را تامین كند. تولید محصولات یا ارائه خدمات بدون كیفیت موجب زیان سازمانها در دو سطح بازار داخلی وخارجی می شود(موتوانی و همكاران ،1994،صص 52-38).
در ایران نیز سازمان های خدماتی و تولیدی به اهمیت كیفیت به منظور رقابت در بازارهای داخلی و خارجی پی برده اند. یكی از دلایل این مدعا را می توان علاقه روز افزون سازمانها و موسسات كشور به استقرار و دریافت گواهینامه استاندارد مدیریت كیفیت ایزو(ISO) واجرای سیستم مدیریت كیفیت دانست. زیرا مدیریت كیفیت، عاملی محوری و اصلی در كسب مزیت رقابتی است. از سوی دیگر حركت اثربخش سازمانها به سمت مدیریت كیفیت به میزان اجرای موفقیت آمیز معیارها و عناصر آن از طرف سازمان بستگی دارد .
از طرفی واحدهای تولیدی عایق رطوبتی در دلیجان ضمن انجام اقدامات تولید و فروش خود به نوعی با دچاربودن به روزمرگی ، درگیر مسایلی هستند که استقرار سیستم موجب رفع آن موارد میگردد . از جمله مهمترین آن مسایل موارد زیر است :
– ساختار و عملکرد مدیریت سنتی منابع انسانی
– عدم وجود بازاریابی و علمی ، که به صورت مستمر نیازهای مشتریان و بازار و سفارش آنان را تحلیل و اجرایی نماید .
– کیفیت پایین برخی مواد اولیه و محصولات تولید
– تکنولوژی نسبتاً قدیمی و مستهلک شده در خط تولید عایق های رطوبتی
– حجم بالای نقدینگی بویژه در تامین مواد اولیه
در حال حاضر و همزمان با رشد صنعتی و اقتصادی در ایران، مدیران مراکز تولیدی در تلاشند تا همگام با دنیای صنعتی، تولیدات خود را همراه با استانداردهای روز در بازار عرضه کنند.
با اجرای استانداردهای کنترل کیفیت در کارخانه های ایران می توان به مصرف کنندگان کالا در داخل و یا خارج از کشور این اطمینان را داد که تولید کالا به مبنای روش مدون و مکتوب جهانی صورت می گیرد و کیفیت پایانی آن در سطح بین المللی یکسان خواهد بود. گسترش روابط تجاری شرکت های تولید کننده ایرانی با جهان خارج ایجاب می کند که در مرزهای داخلی خود محصور نمانیم. برای ورود به عرصه تجارت جهانی باید مقررات بین المللی را رعایت کنیم. استانداردهای ایزو بخشی از مقررات بین المللی است .
چرا سازمان و هر صنعتی به استاندارد ایزو 9001:2008 نیاز دارد؟
بدون مشتریان رضایتمند، هر سازمان و تشکیلاتی در معرض خطر قرار دارد. برای جلب رضایت مشتریان، باید خواسته های آنها برآورده گردد. ایزو 9001:2008 چارچوبی ارائه میدهد که بارها آزموده و استفاده شده است. در این چارچوب به سوی مدیریت سیستماتیک و برنامه ریزی فعالیتها و فرایندهای جاری در صنعت پیش میرویم. در نتیجه خدمات و محصولاتی تولید خواهد شد که انتظارات مشتری را برآورده خواهد کرد.
با توجه به هزینه هایی که برای استقرار این سیستم می شود ، سوال این است که آیا با استقرار سیستم مدیریت کیفیت، روند بازرگانی شرکت های عایق رطوبتی بهبود یافته و این شرکت ها توانسته اند نقش موثرتری را در بازار داخلی و خارجی ایفا نمایند؟
1-2 اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق :
صنعت عایق از جمله صنایعی است که با توجه به مصارف متنوع و عمده ای که در صنایع ساختمان و زیرسازی های صنعتی دارد ، از بازار خوب و مطلوبی برخوردار میباشد ، همچنین بدلیل تامین مواد اولیه آن در کشور از ارزش افزوده خوبی نیز برخوردار است . علی رغم اینگونه مزایایی که این صنعت واجد آن میباشد ، بدلیل چالش های مدیریتی و اجرایی به همراه نوسانات بازار های خرید ، فروش و صادرات در این صنعت ، این ضرورت ایجاد میگردد که این صنعت با استقرار و پیاده سازی سیستم های مدیریت کیفیت سریISO بتواند از این تنگناها بهتر و سریعتر خارج گردد.
اهمیت این تحقیق و ضرورت اجرا آن از این نظر نیز مورد توجه میباشد که میتوان بررسی و تحلیل نمود، که با توجه به فرضیات تحقیق ، آیا استقرار چنین سیستم هایی تا اندازه ای توانسته است مشکلات اشاره شده را مرتفع نماید ؟
بر اساس همین اهمیت و ضرورت ها و نیازی که این صنعت به سیستم های مدیریتی مدرن و تحلیل بازار های خرید و فروش خود دارد . اشاره ای به برخی از مشخصه های سیستم های استاندارد جهانی مدیریت (ISO 9001) میگردد .
در جوامع کنونی که مسایل اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی در هم تنیده شده و نمی توان یک عامل را زیربنای عوامل دیگر تلقی کرد، نشان دادن حساسیت از سوی افراد جامعه در مقابل مسایل اجتماعی از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است.
در شرایط کنونی جامعه که روزانه هزاران نوع کالا در مقیاس وسیع، تولید و به بازارهای مصرف عرضه می شوند، استاندارد کردن کالاها و خدمات جز با نظارت دقیق و مستمر مصرف کنندگان، موفقیت چندانی نخواهد داشت.
مصرف کنندگان می بایست به این باور برسند که در قبال پرداخت هزینه، می بایست کالای استاندارد شده دریافت کنند هر چند تاثیر حضور استاندارد به چشم نمی آید اما اگر استاندارد را از صحنه زندگی حذف کنیم خواهیم دید که محصولات مختلف تولیدی دیگر کیفیت سابق را نخواهد داشت و شاید در بعضی موارد به تهدیدی برای سلامتی افراد تبدیل شوند.
با این اوصاف می بایست همواره استاندارد را به عنوان ضمانتی برای حفظ کیفیت محصولات و بالا بردن آن حفظ کنیم.
بهبود کیفیت به عنوان یکی از اهداف استاندارد یک درخواست مستمر است و تولید کننده ای که قصد رقابت و دستیابی به رضایت مشتری را دارد می بایست همواره بهترین کالا را به مصرف کننده ارائه دهد. رعایت استانداردهای گوناگون بستگی به شرایط علمی- صنعتی هر جامعه دارد و با توجه به نیازهای جامعه تجدید نظر در استانداردها ضروری به نظر می رسد (رعایت اصل بهبود مستمر). برای نمونه، امکان دارد برای وضعیت بهتر نگارش، اشکال جدیدی از ابزارهای نگارش طراحی شود که برای مردم کاربری بیشتری داشته باشد.
قوانین عمده برای تدوین استاندارد در تمامی کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته یکسان است اما رعایت آن از سوی تولید کنندگان و مصرف کنندگان به عوامل متعددی بستگی دارد که در زیر به آنها می پردازیم:
1- فرهنگ جامعه: یکی از عوامل تاثیرگذار بر تولید کالای استاندارد، به مسئله فرهنگ در جامعه بر می گردد. در جوامعی که فرهنگ استفاده از کالاهای استاندارد نهادینه شده است ، تولید کننده می داند که بدون داشتن مهر استاندارد نمی تواند محصولات تولیدی خود را در بازار بفروشد. در مقابل فقدان این فرهنگ در جامعه موجب می شود که برخی کارخانه ها بدون توجه به مسئله استاندارد به تولید انبوه کالا بپردازند، بدون آنکه نگران فروش آن در بازار باشند.
2- توجه یا عدم توجه سازمان های تولید کننده به قوانین استاندارد: برای مثال شامپو و دیگر محصولات بهداشتی از جمله کالاهایی هستند که می بایست قبل از تولید، مهر استاندارد داشته باشند، در حالی که برخی از تولیدکنندگان ایرانی قبل از اخذ مهر استاندارد شروع به تولید اینگونه محصولات می کنند.
تعطیل کردن چنین کارخانه هایی که با سرمایه ملی احداث می شوند و دهها کارگر در آن کار می کنند با مشکلات فراوانی همچون بیکاری کارگران و اتلاف سرمایه ملی همراه خواهد بود. در حالی که اگر تولید کنندگان قبل از تولید انبوه، دارای مجوز مهر استاندارد شوند هیچکدام از مشکلات بعدی به وجود نخواهد آمد. طبق قانون اگر کالایی مشمول استاندارد اجباری باشد، هیچ کارگاهی بدون تایید موسسه استاندارد حق تولید آن کالا را ندارد.
جهانی شدن روزافزون تجارت وجود یک سیستم یكنواخت تضمین كیفیت را ضروری می‌سازد و چنین سیستمی برای تولیدكنندگان محصولات و خدمات امكان فراهم ساختن شواهد عینی عملیات یک سیستم تضمین كیفیت را به گونه‌ای تامین می‌كند كه آنها را قادر به برآوردن تمام نیازمندیهای مشتری بنماید. جهت برآوردن این نیاز سازمان بین‌المللی استاندارد، سری استانداردهای (ISO9000) را بعنوان یک زبان مشترك بین‌المللی فرموله كرده و در جهت تسهیل مقبولیت جهانی آن استانداردهای تكمیلی سری (ISO 9000) را نیز منتشر ساخته است . استانداردهایISO توسط تعداد زیادی از مؤسسات استاندارد ملی و منطقه‌ای پذیرفته شده و این نشان دهنده اهمیت استانداردهای سیستم كیفیت است . بكارگیری سیستمهای كیفیت در ایجاد و القای اعتماد و اطمینان در نزد مشتریان بسیار سودمند بوده و باعث ایجاد ارزش والاتر خود تولیدكنندگان میشود زیرا سیستمهای كنترل كیفیت با محاسبات سرانگشتی را به سیستمهای مدیریت كیفیت سازمان یافته و كارآ از نظر هزینه تبدیل می‌كند كه می‌توانند مزایای رقابتی شگرفی را با تركیب كیفیت بالا و هزینه پایین برای شركت ایجادكنند. چنین سیستمهایی شركتها را قادر به ورود به بازارهای صادراتی رقابتی شدید و افزایش سهم در آنها می کند. در عین حال استانداردهای ISO 9000 نظم و انضباط لازم و اولیه را برای اجرای نظام كیفیت جامع فراهم آورده و می‌تواند محرك و زیربنای نگرش كیفیت جامع را ایجاد نماید.
استقرار نظام های مدیریت کیفیت زمانی اثربخش و سودمند خواهد بود که بتواند اهداف موردنظر را برآورده سازد . به عبارت دیگر استقرار سیستم های مدیریت کیفیت و دریافت گواهینامه های ایزو ، اگر اثربخشی کافی را نداشته باشد ، صرفاً هدر دادن سرمایه های سازمانی از جمله دقت ، نیروی انسانی و منابع مادی است . بر این اساس می توان به اهمیت و ضرورت این تحقیق پی برد تا با اجرای این پژوهش اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت را بر بهبود روند بازرگانی در شرکت های تولیدی عایق رطوبتی در شهرستان دلیجان مورد بررسی قرار دهیم.
1- 3 سوالات تحقیق :
1-3-1سوال اصلی :
1- آیا استقرار سیستم مدیریت کیفیت بر بهبود روند بازرگانی شرکتهای تولیدی عایق رطوبتی
نقش داشته است ؟
1-3-2سوالات فرعی :
1- آیا با استقرار سیستم مدیریت کیفیت، این شرکت ها از بازار خرید و فروش مطلوبتری برخوردار میباشند ؟
2- آیا با استقرار سیستم مدیریت کیفیت، این شرکت ها از صادرات مطلوبتری برخوردار میباشند؟
1-4 اهداف تحقیق :
1-4-1 اهداف اصلی :
تعیین رابطه بین استقرار سیستم های مدیریت کیفیت و روند بازرگانی شرکت های عایق رطوبتی .
-4-2 اهداف فرعی :
- تبیین وشناخت تاثیرسیستم مدیریت کیفیت بربازارخریدوفروش داخلی شرکتهای عایق رطوبتی
2- تبیین و شناخت تاثیر سیستم مدیریت کیفیت بر بازار خرید و فروش خارجی (صادرات)
شرکتهای عایق رطوبتی.
1-5 فرضیه های تحقیق :
فرضیه (1) :
شرکتهای دارای سیستم های مدیریت کیفیت ازبازار خریدوفروش داخلی مطلوبتری برخوردارهستند. فرضیه (2) :
شرکتهای دارای سیستم های مدیریت کیفیت از وضعیت صادرات مطلوبتری برخوردار هستند .
1-6 چهارچوب نظری تحقیق(مدل مفهومی تحقیق) :
با توجه به متغیر ها و فرضیات تحقیق ، ارتباطی بین استقرار سیستم مدیریت کیفیت و اثرات آن بر بهبود روند بازرگانی شرکتهای تولیدی عایق های رطوبتی بعنوان متغیر های مستقل و وابسته مطرح است و برهمین اساس فرضیاتی را بوجود آمده است که این ارتباط، درزمینه های اثر استقرار واجرای سیستم های مدیریت کیفیت ایزو 9001 بر روند بازرگانی شرکت ها را شامل می شود .
متغیرهای تحقیق :
با توجه به فرضیه های تحقیق ، متغیر های مورد نظر عبارتند از :
متغیرمستقل: در این تحقیق متغیر مستقل اجرای سیستم مدیریت کیفیت میباشد .
متغیر وابسته : که در این تحقیق کیفیت بازار خرید و فروش داخلی و وضعیت صادرات در نظر گرفته شده است.
دو متغیر وابسته در تاثیر پذیری از متغیر مستقل ( اجرای سیستم مدیریت کیفیت ) :
شکل 1-1 : چهارچوب نظری تحقیق ( مدل مفهومی تحقیق )
1-7 قلمرو تحقیق :
در این تحقیق قلمرو های مورد نظر شامل موارد زیر میباشند :
1-7-1 قلمرو موضوعی تحقیق : توجه به محتوا و عملکرد صنعت عایق ، همچنین سیستم های استاندارد ایزو و روند های خرید و فروش و صادرات آنها در قلمرو موضوعی این تحقیق قرار میگیرد .
1-7-2 قلمرو زمانی تحقیق : که در این پژوهش از نیمه اول سال 1391 الی شهریورماه 1392 مطالعات وعملیات مربوط به این پروژه شروع و ادامه داشته و در نیمه اول سال 92 پایان یافته است .
با توجه به هدف پژوهش که بررسی نقش استقرار سیستم مدیریت کیفیت بر بهبود روند بازرگانی در شرکت های تولیدی عایق رطوبتی در شهرستان دلیجان می باشد مراحل متعددی جهت انجام پژوهش صورت گرفته است که به صورت نمودارگانت در زیر نشان داده شده است :
[1]
مباحث مربوط به هزینه و درآمد و ارتباط بین آنها از جمله مواردی است که تاثیر بسزایی بر سرمایه گذاری[2] و رشد اقتصادی کشورها دارد . از جمله مهمترین عواملی که جهت تصمیم گیری در مورد انجام یا عدم انجام سرمایه گذاری در یک طرح مد نظر قرار می گیرد ، ارتباط میان ارزش فعلی سرمایه گذاری و هزینه های انجام شده یا درآمد انتظاری سرمایه گذار است . چنانچه ارزش فعلی هزینه هایی که صرف سرمایه گذاری می شود پاسخگوی درآمد انتظاری سرمایه گذاری نباشد ، سرمایه گذار تمایلی برای ورود به آن حیطه را نخواهد داشت.
در مورد شرکت ملی پخش فراورده های نفتی نیز جایگاه داران به عنوان یک بنگاه اقتصادی محسوب شده که تصمیم به سرمایه گذاری در این بخش (احداث جایگاه )با مقایسه درآمد و هزینه می کنند. در حال حاضر درآمد جایگاه ها و نقاط عرضه از طریق سیستم پرداخت کارمزد به ازای هر لیتر فروش سوخت صورت می گیرد و هزینه جایگاه نیز شامل هزینه سرمایه گذاری و هزینه جاری می باشد.
علیرغم روند رو به رشد پرداخت کارمزد به مجاری عرضه طی سال های اخیر و تسهیلات ویژه ای که جهت احداث جایگاه وجود دارد ، وضعیت و نرخ پرداخت کارمزد به گونه ای بوده است که انگیزه ای برای ورود سرمایه گذار به این بخش فراهم نبوده است . این بدان دلیل است که انگیزه اصلی سرمایه گذاری بخش خصوصی در هر فعالیت اقتصادی کسب سود بوده و این مهم در اثر تورم موجود در کشور طی سالهای اخیر و در نظر گرفتن درصد سود انتظاری نسبت به سرمایه تحقق نپذیرفته است . از طرف دیگر پرداخت کارمزد به شیوه فعلی از ناحیه بودجه های مصوب دولتی و همچنین پرداخت هزینه حمل با توجه به محدودیت های موجود ، هزینه های سنگینی را بر دولت تحمیل می کند .
بیان مسئله
در حال حاضر درآمد جایگاه های سوخت در کشور بر اساس کارمزد پرداختی از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی به ازاء هر لیتر فروش فرآورده و بر اساس درجه جایگاه ها پرداخت می شود . درجه بندی جایگاه ها براساس چک لیستی که هر ساله از سوی مدیریت بازرگانی شرکت مورد پایش قرار می گیرد , محاسبه شده و طبق امتیازی که جایگاه از شرکت اخذ می نماید درجه جایگاه به آن اعطاء می گردد و بر اساس آن میزان کارمزد پرداختی به هر جایگاه به ازاء هر لیتر فروش فر آورده تعیین می گردد . درجه جایگاه ها شامل ممتاز , یک , دو و سه بوده و چک لیست درجه بندی شامل مواردی از جمله : الزامات ایمنی , امکانات خدماتی و رفاهی موجود در جایگاه برای ارائه به مراجعین , تجهیزات فنی و نرم افزاری تاسیسات جایگاه , نحوه مدیریت و عملکرد انضباطی و مالی می باشد . از اینرو همه ساله کارمزد
جایگاه های سوخت در بودجه تخصیصی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی لحاظ شده و طبق قوانین و مقررات خاصی و با توجه به فروش جایگاه هر ماهه محاسبه و از سوی شرکت به جایگاه پرداخت می گردد . لذا بر اساس اظهارات جایگاهداران و مدیران شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران سیستم پرداخت کارمزد ( سیستم جاری ) دارای معایب وآسیب هایی است که شرکت را بر آن داشته که همزمان با اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه ها در کشور که قدر مسلم با افزایش مضاعف هزینه های جاری جایگاه ها همراه خواهد بود , مععضل عدم نقدینگی جایگاه ها در طول ماه را از طریق استقرار نظام حق العملکاری حل نماید زیرا که ویژگی بارزی که سیستم حق العملکاری دارد امکان دریافت کارمزد بهنگام فروش فرآورده می باشد لذا با این روش مشکل عدم نقدینگی جایگاه ها در نظام پرداخت کارمزد مرتفع می گردد . البته شایان ذکر است قرار است در نظام حق العملکاری هزینه کرایه حمل سوخت با نفتکش که در حال حاضر با شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی می باشد , توسط جایگاه ها پرداخت گردد که البته خود باعث افزایش هزینه های جایگاه ها می گردد . درضمن سیستم پرداخت کارمزد مزایایی هم دارد که شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی را نسبت به اجرای آن مصر می نماید . لذا این تحقیق قصد دارد تا با آسیب شناسی و عنوان مزایای سیستم پرداخت کارمزد و نظام حق العملکاری و همچنین مقایسه تطبیقی بین ایندوسیستم ؛ اطلاعات مفید و مستندی مبتنی بر اصول علمی تحقیق را جهت تصمصم گیری در خصوص استقرار سیستمی کارآمد برای هیات مدیره شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران فراهم آورد .
اهمیت تحقیق
در این بخش از گزارش با توجه به اهمیت روند عرضه و تقاضای انرژی به بررسی این روند در استانهای کشور پرداخته شده است، بدین منظور ابتدا روند مصرف بنزین و نفت گاز در استانهای مختلف کشور مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به منظور شناسایی کمبود جایگاه ها در استان ها تعداد تجمعی خودروها بعنوان شاخص عرضه هر استان مورد محاسبه قرار خواهند گرفت.
علت انتخاب موضوع
رشد اقتصادی هر کشور یا منطقه ای تحت تاثیر متغییرهای بسیار زیاد از جمله سیستم اقتصادی،سیاست گذاری های کوتاه و بلند مدت دولت ها، منابع اقتصادی در اختیار و نیز حضور بازاهای فعال سرمایه و مالی در این کشورهاست.بدون تردید دسترسی به انرژی به عنوان مهمترین عامل تولید در هر کشوری نقش بسیار اساسی در رشد اقتصادی و رفاه اقتصادی دارد. قیمت انرژی به طور مستقیم و غیر مستقیک در تابع تولید وارد شده و هزینه های تولید را تحت تاثیر قرار داده و به علاوه در تعیین سهم دیگر عوامل تولید یعنی کار و سرمایه و تکنولوژی نیز موثر است.اما زمانی که قیمت های انرژی تعدیل شدند و این قیمت ها در بدنه تولید وارد گردیدند،به تدریج بنگاه های اقتصادی با تعدیل های زیر بنایی، تغییر مقیاس تولید،ترکیب عوامل تولید و غیره نهایتاً به قیمت های جدید عادت نموده و یا اینکه اصطلاحا قیمت های انرژی در کنار سایر قیمت ها در بستر تولید نهادینه سازی می شوند.
در تمامی بخش ها و واحد های اقتصادی کشور همواره آنچه مورد توجه سیاستگزاران قرار دارد تعادل عرضه و تقاضا در مورد خدمات یا کالاهای تولیدی در آن بخش است ، در بخش انرژی کشور نیز این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است.
همانطور که در بخش های قبلی نیز بدان پرداخته شد مجاری عرضه به عنوان آخرین بخش از چرخه عرضه و تقاضای سوخت در کشور نقش بسیار مهمی در تکمیل چرخه و ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای سوخت دارد . در واقع در صورتی که جایگاه های عرضه نتواند پاسخگوی تقاضای رو به رشد انرژی باشد تعادل عرضه و تقاضا در کشور به وجود نخواهد آمد و بخش حمل و نقل به عنوان مهمترین مصرف کننده بخش انرژی دچار مشکل خواهد شد.
اهداف تحقیق
1-بررسی ویژگیهای نظام پرداخت كارمزد و حق العملكاری بصورت علمی و مستند جهت ارائه به هیات مدیره شركت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران
2- با توجه به نیت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران درخصوص تغییر سیستم درآمدی جایگاه های سوخت که با هدف مرتفع کردن معایب سیستم جاری انجام می گیرد ؛ آسیب شناسی و بررسی مزایای سیستم فعلی ( پرداخت کارمزد ) و مقایسه تطبیقی آن با نظام حق العملکاری ,اطلاعات مفید و کاربردی را جهت تصمیم گیری در خصوص نحوه استقرار نظام مناسب درآمدی برای جایگاه های سوخت را فرآهم می آورد .
3- با توجه به اجرای فاض دوم طرح هدفمندی یارانه ها و افزایش مضاعف هزینه های جایگاه های سوخت و نظر مدیریت شرکت در خصوص نیاز به استقرار نظام حق العملکاری ؛ بررسی علمی و اصولی معایب و مزایای نظام پرداخت کارمزد( سیستم فعلی ) و نظام حق العملکاری جهت کمک به تصمیم گیری هیات مدیره شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران برای استقرار نظامی کارآمد ضرورت دارد .
یكی از مهمترین چالشهای مدیران بازاریابی و تولیدكنندگان، انتقال كالاهای تولیدی خود به بازارهای هدف است. بر این اساس تصمیم‌گیری در خصوص شیوه انتقال كالا به محل خرید یا مصرف، از جمله تصمیمات مهمی است كه مدیر بازاریابی با آن مواجه است. (بختائی و گلچین‌فر، 1385 : 23) شبكه توزیع[1] بخشی از نظام اقتصادی یک كشور میباشد كه تحولات اقتصادی آن كشور در تعیین كاركرد و ساختار آن مؤثر است. این شبكه حلقه رابط بین تولیدكنندگان و مصرف كنندگان و متشكل از عاملینی است كه با یكدیگر ارتباط متقابل دارند و عمل توزیع كالاها را انجام می‌دهند. (فرزین، 1386 : 77)
تصمیم درباره کانال توزیع و فروش کالا، از جمله مهمترین تصمیماتی است که فرا روی مدیران قرار دارد. تصمیم درباره توزیع کالا بر سایر تصمیمات بازاریابی تاثیر مستقیم می‌گذارد. نبض یک شرکت در دست شبکه توزیع و فروش آن است، اما با همه این شرایط اغلب شرکت‌ها به کانال‌های توزیع کالاهای خود توجه کافی ندارند و این امر گاه عواقب زیانباری برای آنان به دنبال دارد و در مقابل، بسیاری از شرکتهای با بهره گرفتن از سیستم های توزیع خلاق، به مزیت رقابتی دست یافته اند. بنابراین لازم است که تلاشهای زیادی در جهت افزایش کارآیی كانالهای توزیع و مقایسه میزان فروش انواع كانالها صورت گیرد. (واکر و همکاران، 1378 : 268)
در این فصل کلیات مربوط به پژوهش حاضر مورد بررسی قرار میگیرد به این ترتیب که در ابتدا به شرح و بیان مسأله پژوهشی پرداخته میشود تا مبانی لازم جهت توجیه چرائی انجام پژوهش حاضر فراهم آید. در ادامه اهداف پژوهش بیان میشود و به تبع این اهداف سوالات پژوهش ارائه میشوند. سپس قلمرو پژوهش به لحاظ زمانی و مکانی معین میشود و روش مورد استفاده در پژوهش حاضر به اختصار توضیح داده میشود. در نهایت نیز به تعریف کاربردی واژه‌های پژوهش پرداخته میشود تا مطالعه پژوهش حاضر به صورتی ساده و قابل فهم میسر شود.
1-2- بیان مساله
تصمیم‌گیری مهمترین دغدغه هر مدیر در فعالیتهای حرفه‌ای است. به زعم بسیاری از دانشمندان حوزه مدیریت، تصمیم‌گیری معیار ارزیابی عملكرد هر مدیر است مدیران در تصمیم‌گیری‌های خود به اطلاعات گوناگونی نیاز دارند و مراحل مشخصی را برای دسترسی به اطلاعات طی می‌كنند. یكی از مبانی تصمیم‌گیری برای مدیران، ارزیابی عملكرد است كه آنان را در تصمیم گرفتن هدایت می‌كند. (دلگادو و همکاران، 2009)
چنانچه ارزیابی عملكرد به روش علمی انجام شده باشد، راهنمای مؤثری برای مدیران در تصمیم‌گیری‌هاست. در بین انواع سازمان، از مهمترین بخش‌هایی كه نیاز شدید به ارزیابی عملكرد دارد، ادارات و سازمان‌های مرتبط با عموم است. این مورد حتی در بحث مدیریت دولتی نیز گنجانده شده است. اهمیت ارزیابی عملكرد در این سازمانها تا آنجاست كه دولت‌ها طرح‌های متفاوتی همچون طرح تكریم ارباب رجوع و … را با صرف بودجه‌های گسترده، مورد توجه قرار داده‌اند. (عباسعلی، 1389)
تحلیل پوششی دادها یک معیار شعاعی ارزیابی کارایی است که فرض میکند یک واحد ناکارا جهت کارا شدن باید تمام ورودی‌هایش (خروجی‌هایش) را به یک نسبت کاهش (افزایش) دهد.
شرکت کرانه تجارت بین‌الملل در زمینه تولید سی دی و دی وی دی فعالیت میکند و از لحاظ حجم تولید در ایران در رتبه دوم قرار دارد
(ماهیانه 5 میلیون عدد) با توجه به حجم تولید و رقابت شدید موجود با رقبای داخلی و خارجی یکی از معضلات و مشکلات این شرکت توزیع مستمر و قابل رقابت در بازار است، از این رو یکی از چالشهای مدیران این شرکت انتقال کالاهای تولیدی خود به بازارهای هدف است.
سه کانال اصلی برای محصولات مدنظر است که هر کدام از انها مشکلات خاص خود را دارد:
الف. ارتباط مستقیم با مصرف کننده: به علت حجم تولید پایین شرکت که ماهیانه 5 میلیون عدد است از لحاظ اقتصادی بسیار پر هزینه است و به نوعی صرفه اقتصادی ندارد (هزینه بالا به خاطر تهیه تجهیزات سخت افزاری مثل انبار و ماشین‌های توزیع، استخدام ویزیتور و… است)
ب:ارتباط با عمده فروش:این روش به لحاظ گردش مالی بسیار مناسب است و دغدغه فروش را بسیار کم میکند اما عمده فروشان به خاطر قدرت بالای خود در بازار خواهان پوئن های بسیار بالایی هستند به طوری که سود دریافتی انها چند برابر سود حاصله شرکت میباشد از سوی دیگر این عمده فروشان پس از مدتی کار کردن خود را نماینده شرکت معرفی کرده و از برندهای شرکت سو استفاده کرده و در برخی اوقات به خراب کردن برند شرکت برای فروش بهتر محصولات وارداتی خود می‌پردازند.
ج:ارتباط با خرده فروشان:این روش نیز گردش مالی خوبی دارد از سوی دیگر وابستگی شرکت نیز به عمده فروشان ایجاد نمی‌شود، خرده فروشان نیز تمایل دارند اما از اینجا که سی دی و دی وی دی جزو محصولات جانبی محسوب میگردد نمی‌توانند این کار را بکنند، زیرا خرده فروشان مجموعه ای از محصولات جانبی را از عمده فروشان می‌خرند و در صورت خرید مستقیم سی دی از شرکت عمده فروشان سایر محصولات جانبی را به انها نمی‌دهند و به ناچار نیاز خود را از عمده فروشان تهیه می‌کنند.
اهمیت انتخاب در مورد کانال توزیع به این دلیل است که شرکت مجبور است برای مدت طولانی به این تصمیمات پایبند و متعهد بماند چرا که چندین سال طول می‌کشد یک سیستم توزیع به طور مطلوب مستقر شود و به اسانی قابل تغییر نیست، در این تحقیق به بررسی و مقایسه انواع کانال‌های توزیع در رابطه با سیستم بازاریابی با توجه به میزان فروش و سهم بازار (نتایج کارایی و سود دهی) در شرکت کرانه تجارت بین‌الملل خواهیم پرداخت.
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق
رشد و سودآوری در بازار، از اهداف اصلی تمامی موسسات و بنگاه های اقتصادی است و یکی از عوامل مهم در ارزیابی رشد و سودآوری این موسسات میزان فروش آن ها می باشد . در حال حاضر رقابت برای ارائه کالاها و خدمات مطلوب با نازلترین قیمت از مسایل مهمی است كه شركتها در بازار ایران با آن مواجه می باشند و نکته اساسی در محقق شدن این مطلب، برخورداری از یک شبکه توزیع قوی است. بنابراین مجموعه‌ها و مجتمع های بزرگ تولیدی به منظور دستیابی به این ا هداف، اقدام به ایجاد شبکه‌های توزیع قوی در بازارهای تحت پوشش خود می نمایند. كانالهای توزیع مجموعه ای در هم آمیخته از سازمانها یا افراد است كه وظیفه مهیا نمودن كالا و خدمات را برای مصرف كننده نهایی به عهده دارد و تعادل منطقی بین منافع این نهادها ، تضمین كننده عمر كانال است . یک كانال توزیع هنگامی كارآمد است كه بتواند محصول را در” زمان ” مناسب ، به ” میزان ” مناسب ، در ” شرایط ” مناسب ، با ” هزینه ” مناسب ، در ” مكان ” مناسب و به ” فرد ” مناسب برساند .اختیار سنجیده كانالهای توزیع كالا در بازدهی و خروجی فرایندتولید و مصرف اهمیت حیاتی دارد.دهه گذشته شاهد تغییرات سریع و چشمگیری در عرصه كانالهای توزیع كالا و خدمات در اقتصادهای توسعه یافته بوده است.ظهور شبكه های پیشرفته تلفنی و لجستیكی و از همه مهمتر ، پیدایش شبكه ارتباطات بین المللی ( اینترنت ) كانالهای توزیع تازه ای در دسترس خریداران ، مشتریان و مصرف كنندگان گذاشته است.
بدیهی است ارزیابی عملکرد واحد های مختلف یک سازمان در یک الگوی استراتژیک به ویژه زمانی که شعب و بخش های متعددی داشته باشند می بایست به صورت سیستماتیک وطی یک چارچوب منطقی رخ دهد. شعب متعدد شرکت کرانه تجارت بین الملل در ایران نیز به منظور یکپارچه سازی ارزیابی عملکرد آنها لازم است با یک روش علمی و منطقی سنجیده شوند تا از نظر بازدهی عملکرد مورد شناسایی قرار گرفته وزمینه را برای ارزیابی صحیح آنها ایجاد نماید.
البته این عمل می تواند مدیران را برای تصمیم گیری در1- ارتقای درجه توزیع کنندگان2- ارتقاء سطح مدیران 3- افزایش یا کاهش نیروی انسانی یک مجموعه و مواردی مانند آنها کمک بسیار نماید. به هر حال وجود یک سیستم ارزیابی عملکرد،وجود یک بازخور مفید در سیستم سازمانی را مهیا می سازد. که ضرورت آن بر کسی پوشیده نیست این عامل می تواند به تبیین استراتژی های کلان سازمان نیز کمک نماید چرا که با ارزیابی است که می توان دریافت کدام فرایند درونی، انسانی، مشتری مداری یا سیستم های مالی دچار ضعف هایی هستند.
