وبلاگ

ی کتاب زیر چاپ رسول بخش کشاورز، به نام «بلوچی زبان ءبتل و گالوار» «ضرب المثل ها و اصطلاحات زبان بلوچی» است.{خرداد91}))

 

اندیشه نگارش این پایان نامه برمبنای همین نیاز صورت گرفته تا گامی هرچند کوچک اما تخصصی در زمینه فرهنگ و ادب بلوچی برداشته شود، زیرا ادبیات شفاهی، ما در ادبیات مکتوب است.به طور کلی ،ضرب المثل ها از نوع کلام مجازی است که اجزا ترکیب کلام در معنی حقیقی خود به کار می روند.در این نوع کلام ،نویسنده و یا گوینده از خواننده و یا شنونده انتظار دارند که با بهره گرفتن از دانش پیشین فرهنگی و زبان خود و دقت و تفکر درباره ضرب المثل مورد نظر، به رمز گشایی آن بپردازند؛ زیرا کلامی که با بهره گرفتن از گفتار مجازی بیان می شود،دارای رمز است که با دقت و تفکر گشوده می شود به همین دلیل تأثیر بیشتری در خواننده یا شنونده می گذارد و به مدت بیشتری در ذهن او می ماند.

 

نتیجه آن که بخشی از گنجینه ی ادبی زبان بلوچی، ضرب المثل های این زبان است که با سرنوشت تاریخی و فرهنگی این قوم گره خورده است.کاربرد این ضرب المثل ها در محاورات روزمره یا در کلام مکتوب، حلاوت خاصی به شنونده یا خواننده می بخشد و تأثیرمستقیم و غیرمستقیم در اندیشه، احساسات وجهان بینی او می گذارد، زیرا پشتوانه ی تاریخی و گاه باستانی در لفظ و مفهوم هستند.این امثال، در طی هزاران سال، در میان اقوام مختلف شکفته و نشر یافته و در هر کشور ، برحسب اختصاصات قومی و فرهنگی و آداب و سنن و مذهب و حتی وضع جغرافیایی و سیاسی آن کشور، ویژگی های خاص پیدا کرده است.

 

فصول مختلف پایان نامه عبارتند از  :

 

1.فصل اول که به عنوان  کلیات و مبادی پژوهش   به بیان مسئله  پژوهش  -اهداف – فرضیه پیشینه  پرداخته شده  در فصل دوم  آشنایی با سرزمین بلوچستان معرفی شده  در فصل سوم  ایرانشهر در موقعیت سیاسی اجتماعی فرهنگی  بررسی شده  درفصل چهارم درباره به زبان بلوچی پرداخته شده است.درفصل پنجم. که مهمترین فصل پایانامه است درباره ضرب المثلها بلوچی است  که بعضی ضرب المثلهاباگویش سرحدی وبعضی مکرانی هستند. درمرحله اول.ضرب المثل بلوچی بااعراب نوشته شده. ودرمرحله دوم.آوانگاری ضرب المثل ها،طبق جدولی که محقق ارائه داده، نوشته شده است:درمرحله سوم. ترجمه ی تحت اللفظی باعلامت اختصاری(ت.ت):درمرحله چهارم. ترجمه ی روان باعلامت اختصاری(ت.ر)نشان داده شده است. ودرمرحله پنجم.کاربردضرب المثل بیان شده است. ,ودرآخرمفهوم ضرب المثل نوشته شده است و در نهایت جنبه های فرهنگی ، اجتماعی ، ضرب المثل ها بیان شده .

 

فصل اول

 

کلیات و مبادی پژوهش

 

در این فصل   به مطالب چون  بیان مسئله  و سوابق پیشینه تحقیق و اهداف و ضرورت تحقیق  و فرضیه تحقیق و اهمیت و جنبه های نو آوری مسئله  و روش تحقیق  پرداخته می شود.

 

1-1–بیان مسئله

 

بزرگترین شهرستان استان سیستان وبلوچستان شهرستان ایرانشهراست که دارای گنجینه فرهنگی است.درفرهنگ عامه مردم این منطقه نمونه هایی ازمیراث معنوی ما یعنی ضرب المثلهافارسی وبلوچی مشاهده می گردد.بی تردیدضرب المثلهای بلوچی دربرگیرنده بخشی ازمسایل مهم اجتماعی اخلاقی فرهنگی دینی و….قوم بلوچ هستند.کسی نمی تواندارزشهای والای ادبی ضرب المثلهارانادیده بگیرد.یکی ازاهداف مهم این پایانامه انتقال گنجینه هافرهنگی گذشتگان به آینده ازطریق جمع آوری وثبت وضبط ضرب المثلهاست ازسوی دیگراین پژوهش برآن است تا نمونه هایی ازاین ضرب المثل ها رابررسی وتحلیل نماید وشواهدی ازآنها رادرادبیات فارسی پیدانموده ودلایل تشابه آنها رابیان نماید.

 

1-2–سوابق پیشینه ی تحقیق

 

درباره ی ضرب المثل های بلوچی، به طور کلی در ایران، پاکستان ،افغانستان، کارهایی تحت عنوان «بتل گنج» انجام شده و با توجه به

 نزدیکی تاریخ و فرهنگ بلوچ ها با تاریخ و فرهنگ دیگر اقوام ایرانی،تشابهات قابل توجهی در ضرب المثل های بلوچی و فارسی دیده می شود.آقای رسول بخش کشاورز ـ ساکن ایرانشهر ـ مجموعه ای از این ضرب المثل ها را که در حدود1470000مدخل هستند، گردآوری نموده و با فارسی سنجیده است.حاصل کار آقای کشاورز ،تحت نام «بلوچی زبان ء بتل و گالوار» (ضرب المثل ها و اصطلاحات زبان بلوچی)  زیر چاپ است .و همچنین آقای عبدالعزیز دولتی بخشان ـ ساکن سراوان ـ مجموعه از ضرب المثل ها را گردآوری کرده بنام «پیران زمانگ» با فارسی سنجیده است و همچنین پایانامه ای  با عنوان ضرب المثل های بلوچی جاسکی و نمونه های آن در فارسی در زبان بلوچی خانم مریم داوری ـ ساکن بندرعباس ـ نوشته شده

 

و دیگر آقای خدابخش زومکن جاسکی ـ ساکن جاسکـ مجموعه از ضرب المثل های جاسک  را گردآوری کرده است.حاصل کار آقای جاسکی (فرهنگ جامع و اصطلاحات و ضرب المثل های بلوچی) است.

 

اما تحقیق جداگانه  و مستقل و جامعی درباره ضرب  المثل های  و فرهنگ عامه  مردم ایرانشهر صورت نگرفته  و این پژوهش  اولین تحقیق جامع و مستقل در این زمینه است و این پایان نامه ،کاری کاملاً جدید است.

 

1-3–اهداف و ضرورت تحقیق

 

با انجام این پژوهش به صورت علمی(به خصوص با تاکید بر علوم فرهنگ و زبان شناسی) گنجینه ای مختصر در یک بخش ازعلوم انسانی فراهم می آید و با شناختی که مردم منطقه ی ایرانشهر از اهمیت این بخش از فرهنگ و زبان خود به دست می آورند، در کاربرد روزمره ی ضرب المثل ها بیشتر ترغیب می شوند.

 

ضرورت های خاص انجام این تحقیق ،بر دو پایه استوار است:آشنایی مردم ایرانشهر با بخشی از فرهنگ و زبان خود و تشویق آنها به انجام پژوهش های مشابه برای روشن کردن زوایای تاریک این بخش از مطالعات.

 

• افزودن جزئی کوچک به گستره ی مطالعات فرهنگ و زبان ایرانی که به نظر می آید مورد توجه زبان شناسان، جامعه شناسان ،مردم شناسان و فرهنگ دوستان قرارگیرد.

یکی از آفات بزرگ فرهنگی و ادبی هر قومی، از بین رفتن گویش های محلی آنهاست و ازآن جاکه یکی از رسالت های مطالعات زبان و ادبیات فارسی، حفظ گویش های مختلف است، این پژوهش می تواند تا حدی به این مهم دست یابد و این میراث فرهنگی را در اختیار آیندگان بگذارد تا از فرهنگ و سنن آباو اجدادی خود جدا نشوند؛چنانچه این کار صورت نگیرد ،بدون تردید بخشی از فرهنگ قومی فراموش خواهد شد.

 

1-4–فرضیه تحقیق

 

• گویش بلوچی یکی از گویش های زبان بلوچی است که با زبان فارسی خویشاوند است و در اثر برخوردهای زبانی از زبان های انگلیسی نیز متأثر شده است.

 

• ضرب المثل های بلوچی، همانند ضرب المثل های سایر اقوام، بازتاب جهان بینی و باورهای آنهاست.

 

• تشابهات مصداقی بین ضرب المثل های بلوچی و فارسی وجود دارد که حکایت از ارتباط دیرینه ی دو قوم ایرانی فارس و بلوچ است.

1-5–اهمیت و جنبه های نوآوری مسأله:

 

از آنجا که امثال در عین عمومی بودن و پوشش دادن گستره ی نفوذ زبان های فارسی و بلوچی ،جنبه ی بومی و محلی نیز دارند، تحت تأثیر عوامل گوناگون در معرض تغییر هم هستند.

 

هرگونه پژوهش در مثل های نواحی مختلف بلوچ زبان می تواند خدمتی مؤثر به ادبیات شفاهی ایران باشد،به ویژه که در این پژوهش ،ارجاعاتی به متون ادبی فارسی نیز صورت گرفته است.با توجه به این که حوزه ی زبانی یکی از حوزه های پایانی محل تلاقی زبان های فارسی و بلوچی در ایران است، به همین دلیل هرگونه مطالعه ی مرتبط به بحث زبان و فرهنگ در این حوزه ی جالب توجه خواهد بود، زیرا این حوزه به نحوی ،یک مجموعه ی زبانی و فرهنگی جالب توجه محسوب می شوند که هم از ویژگی های فارسی برخوردار است وهم از ویژگی های بلوچی .از آن جا که تاکنون کار علمی مستقلی که نشان دهنده ی این امتیازات شاخص باشد، انجام نشده است، این تحقیق می تواند در نوع خود تازه بوده و راهگشایی برای انجام تحقیقات مشابه در آینده باشد.

 

1-6–روش تحقیق:

 

الف] این تحقیق از نوع توسعه ای و نظری است که اطلاعات آن از طریق کتابخانه ای و هم چنین میدانی به صورت مصاحبه با آگاهان زبانی و فرهنگی منطقه صورت گرفته است. پس از گردآوری اطلاعات ،براساس یافته ها نظری صاحب نظران – که یک فصل از پایان نامه را به خود اختصاص می دهد. مطالب یافته شده را براساس موضوع،   از کلی به جزئی ،در بلوچی و فارسی معیار مورد بررسی قرار داده ایم.

 

ب] ابزار گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه ، مشاهده ، فیش برداری و جست و جوهای اینترنتی [جست و جوهای اینترنتی همراه با ذکر منابع اصلی] بوده است.ج] روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به این صورت بوده است که پس از گردآوری اطلاعات ،آنها را به صورت موضوعی [مانند: آب، مرد ،زن، فرزند، خواهر، برادر

 

،حیوانات،دریا…] طبقه بندی نموده و ضرب المثل های بلوچی به عنوان مدخل پایه قرار داده شده اند. سپس در فارسی معیار معادل یابی شده و پس از بررسی تشابهات و تفاوت ها،طبقه بندی شده و در فصل های متعدد جاگذاری شده اند.در نهایت ،نتیجه گیری لازم و پیشنهادات ممکن ارائه گردیده است.

 

1-7–کاربرد نتایج تحقیق:

 

نتیجه ی این تحقیق می تواند برای پژوهندگان علوم انسانی و به خصوص علاقه مندان به مسائل زبانی ،فرهنگی، ادبی، هنری و مردم شناسی مفید باشد.مؤسساتی مانند دانشگاه ها، رسانه ها [به ویژه صدا و سیما]، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ،فرهنگستان ها،سازمان میراث فرهنگی ،بنیاد ایران شناسی و کتابخانه های عمومی و آرشیوهای محلی و به ویژه برای کسانی که مشتاق فرهنگ و ادبیات بلوچی هستند، می توانند از نتیجه ی این منتفع شوند.