و شش فصل است. در فصل نخست، كلیّات تحقیق كه در برگیرندة هدف تحقیق، روش تحقیق، پیشینه و ادبیات تحقیق است؛ بحث می‌شود.
در فصل دوم نگاه مختصری به زندگی و آثار سعدی از منظر صاحب نظران افكنده خواهد شد واز تحصیلات، مسافرت‌ها، تجارب و اهمیت این شاعر در ادبیات فارسی و جهان صحبت می‌شود و از آثار او و موضوعاتشان سخن به میان آمده است.
فصل سوم، به اهمیّت صبر و سكوت در آیات و روایات اسلانی پرداخته و با شرح و بسط این دو موضوع از نظر آیات كریمة قرآن مجید و هم چنین نصوص صریح روایات و احادیث شریف از معصومین و امامان (ع) اشاره می‌شود.
فصل چهارم به بررسی جایگاه صبر و سكوت در ادبیات فارسی می‌پردازد و اهمیّت آن را در آثار شاعران طراز اوّل ایران مانند مولوی، عطار، صائب تبریزی و … نشان می‌دهد.
فصل پنجم این تحقیق كه بدنة اصلی این پژوهش را در بر می‌گیرد، به بحث و برسی جایگاه صبر و سكوت در آثار سعدی می‌پردازد. در این بخش نگارنده بر اساس اشعار و گفته‌های سعدی تحلیل خود را از این دو مبحث ارائه می‌دهد. در فصل ششم، پژوهنده دریافت و استدراكات خود را ازكُل مباحث و نتیجة ارائه تحقیق داده و سپس پیشنهاداتی را نیز در این خصوص اضافه می‌كند.
1-2- هدف تحقیق:
هدف از انجام این پژوهش، بررسی جایگاه صبر و سكوت در در آثارسعدی شیرازی است. در مقولة تربیت و اخلاق چنان كه از آثار و اشعار سعدی بر می‌آید، صبر وسكوت به عنوان دو راهبرد تربیتی و اخلاقی در موفقیت انسان بسیار مؤثر هستند. از دیگر سو، به نظر می‌رسد، سعدی در مبحث صبر و سكوت به شدّت تحت تأثیرآموزه‌های اسلامی است. یكی از اهداف دیگر این تحقیق نشان دادن كمیّت و كیفیّت این اثر پذیری می‌باشد.
1-3 ادبیات و پیشینة تحقیق:
تا كنون، تحقیق و اثر مستقلی در خصوص جایگاه صبرو سكوت در آثار سعدی به رشته تحریردر نیامده است. لیكن پژوهش‌گران و ارباب ذوق و اندیشه به طور پراكنده در آثار خود به این مبحث پرداخته‌اند.
محمد علی همایون در باب سعدی و گلستان و بوستان و غزل‌های او كتابی باعنوان«سعدی، شاعر عشق و زندگی» تاًلیف كرده است. این
كتاب در 385 صفحه در سال1385 توسط نشر مركز روانه‌ی بازار گردیده. نویسنده در این كتاب مطالب گوناگونی را در هشت فصل پیرامون موضوعات مختلف درآثار سعدی به رشته ِ تحریر درآورده است. در صفحه (167) چنین می‌خوانیم: « سعدی در بوستان، بخصوص در باب سوم و نیز در باب‌‌های دوم و چهارم و هفتم، در تئوری تصوف و درویشی داد سخن می‌دهد، چنان كه اگر این شعرهای او را به دست كسی بدهند كه از تصوف و ادبیات آن سررشته داشته باشد ولی نداند كه این شعرها از سعدی است، به حق گمان خواهد كرد كه گوینده آن ها از اجله شعرای صوفی است…، منظورم برداشت او از آراء و روش‌های اصولی و اساسی و پاك و بی غش تصوف است، و بازتاب آن در خلق و خو و رفتار و گفتار صوفیان بزرگ افسانه مانند جنید بغدادی و شبلی نعمانی و بایزید بسطامی است.
دوازدهمین دفتر «سعدی شناسی» مجموعه‌ای تخصصی درباره اندیشه، زندگی و آثار سعدی است. این دفتر شامل 16 مقاله تحقیقی به قلم دانشوران و سعدی‌شناسان ایرانی است كه هر كدام، بازگو كننده و راهگشای جنبه‌ای از هنر سخنوری و ژرفای اندیشه سعدی است. حق‌شناس در مقاله «شجره‌های ممنوعه در گلستان سعدی»، موضوع این بخش از ادبیات فارسی را پیش می‌كشد و آن ها را بنا به دلایلی كه در مقاله بدان اشاره شده، «ادبیات گلخنی» می‌نامد و می‌نویسد كه این شاخه از ادبیات با آنچه به آن هجویات و هزلیات می‌گویند، تفاوت دارد. سپس پرسش‌هایی از این دست را طرح می‌كند كه چرا ادبیات گلخنی ما همواره با نوعی تسامح و نادیده گرفتن مواجه بوده است و كسی نكوشیده كه آن ها را از پهنه ادبیات ایران بزداید؟ حق‌شناس در این مقاله به حدس‌ها و گمان‌هایی دست می‌یازد و در نهایت آنچه را كه خود می‌پسندد و با واقعیت ادبیات ما سازگارتر تلقی می‌كند، پاسخی برای پرسش‌هایش در نظر می‌گیرد.» (كمالی سروستانی، 1385: 87)
«سكوت و سخن، شاهكارهای موضوعی شعر فارسی»، عنوان كتابی است از داود لطف‌الله. این كتاب در سال 1387توسط نشر مدرسه در 188 صفحه چاپ گردیده است. نویسنده در این اثر به آموزه‌های اخلاقی شاعران ایران به مبحث سكوت و سخن و مقام آن پرداخته و شواهد و نمونه‌هائی از شاعران كلاسیک ایران آورده است. مبحثی از این اثر در آداب سخن از سعدی شیرازی نیز در آن گنجانده شده.
امیدعلی احمدی در مقاله مفصلی تحت عنوان «محتوای جامعه‌شناختی گلستان سعدی»، با نگاهی نو و روش‌مند این اثر مشهور سعدی را بررسی می‌كند و آن را نمونه عالی و مهمی در تاریخ ادبیات ایران می‌شمارد كه تحلیل جامعه‌شناختی آن، امكان درك و فهم دوره‌ای دشوار و پیچیده از تاریخ ایران را فراهم می‌كند و زمینه‌ای به دست می‌دهد تا به توصیف جامعه‌شناختی از وضع اجتماعی و فرهنگی آن عصر برسیم. برای چنین كاری، او برخی نظریه‌های جامعه‌شناسی را مورد توجه قرار می‌دهد و گلستان سعدی را اثری در نظر می‌گیرد كه پیامد یک واقعه یا پدیده اجتماعی است. نویسنده، نخست دیدگاه صاحبنظران درباره گلستان را فهرست‌وار می‌آورد، سپس اوضاع اجتماعی عصر سعدی را بررسی می‌كند و سیر قهقرایی، آشفتگی و بحران دایمی جامعه آن روز را یادآور می‌شود و در نهایت به خصلت‌های اسطوره‌ای گلستان، تنوع موضوعی و مضمونی حكایات، تناقض نمایی‌ها، زبان طنزآمیز سعدی، استفاده از جهان‌بینی سیستمی و موارد دیگرمی‌پردازد. وی به این نتیجه می‌رسد كه: «در گلستان، توصیفی همه جانبه از نهادهای اجتماعی وجود دارد و این توصیف‌ها هر یک به بعدی از ابعاد زندگی اجتماعی مربوط‌اند. آن چنان كه می‌توان گفت كه سعدی، نه به گوشه‌ای خاص از زندگی، بلكه به گستره حیات فردی واجتماعی آدمی نظر داشته است.» (كمالی سروستانی ، 1385 : 86 )
فرم در حال بارگذاری ...
