وبلاگ

دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد

 

عنوان : بررسی ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و عوامل موثر بر آن در دوره پهلوی اول

 

 

 

به نام خدا

 

موضوع:

 

بررسی ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و عوامل موثر بر آن در دوره پهلوی اول

 

 

 

استاد راهنما:

 

دکتر حسین ابوالحسن تنهایی

 

 

 

استاد مشاور:

 

دکتر مصطفی عبدی

 

 

 

 

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

 

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

 

 

فصل اول : رویکرد آغازین

 

• تاریخچه مطالعاتی

 

• بیان مساله

 

• اهداف مطالعاتی

 

• اهمیت مطالعاتی

 

• اصطلاح شناسی

فصل دوم : رویکرد  نظری

 

• ادبیات نظری

 

• چارچوب نظری

 

• مدل نظری

 

• فرضیات پژوهش

 

• گستره مطالعاتی

 

• بر چند کتاب

فصل سوم : رویکرد  پژوهش

 

• رسش پژوهش

 

• طرح پژوهش

 

• فن تحقیق

 

• طرح تحلیلی

فصل چهارم : ارائه و تحلیل داده ها

 

معرفی بلوچستان

 

بلوچ و بلوچستان

 

 

بلوچستان ایران

 

بلوچستان پاکستان

 

بررسی دوره پهلوی اول و اهمیت آن در تاریخ ایران

 

بلوچستان ایران در دوره پهلوی اول

 

بررسی عوامل موثر بر ساختار قشربندی اجتماعی

 

سنت های اجتماعی

 

ساختار سیاسی

 

دین

 

بررسی اقشار اجتماعی بلوچستان

 

طبقه فرادست

 

 

 

طبقه فرودست

 

فصل پنجم : استنتاج

 

• نتیجه گیری

 

• پیشنهادات

 

 

این پژوهش در نظر دارد ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و زمینه های اجتماعی تاثیرگذار برآن در دوره پهلوی اول را به بررسی و واکاوی بشیند ، برای این منظور در وهله اول پژوهش قصد آن را دارد تا به مراجعه به زمینه های اجتماعیی دخیل برساختار قشربندی همچون سنت های اجتماعی،دین و سیاست آنها را بررسی نموده و سپس با بیان اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در دوره پهلوی اول وبررسی اوضاع بلوچستان در همان دوره ، به بررسی اقشار اجتماعی بپردازد.

 

تاریخچه مطالعاتی [1]

 

• بررسی ساختار قشربندی اجتماعی در دوره قاجاریه از آغاز حکومت آغا محمد خان تا احمدشاه ، موضوع پژوهشی است که نسرین صفوی زاده با راهنمایی دکتر تنهایی و مشاوره دکتر توسلی در دوره کارشناسی ارشد خود در دانشکده تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام داده است.وی در قسمتی از پژوهش خویش چنین می نویسد:

جامعه ایرانی از زمان های قدیم تا کنون بر پایه سه نهاد حکومت ، دین و اقتصاد به حیات خویش ادامه داده است و بنیان اجتماعی – اقتصادی قشربندی اجتماعی در دوره قاجاریه نیز مبتنی بر ترکیبی از اقتدار سیاسی ، اقتدار دینی و اقتدار اقتصادی بوده است . به طوری که ارتباط تفکیک ناپذیر این سه محور قدرت تاثیر شگرفی بر ساختار قشربندی اجتماعی این دوران داشت(صفوی زاده ، 154:1374).

 

• خاستگاه و تعلقات طبقاتی زنان در قشر اصلی (طبقه فرادست) در نظام قشربندی اجتماعی ایران در دوره سلطنت ناصرالدین شاه تا پایان سلطنت احمدشاه موضوع پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی خانم زهرا نادری می باشد که در نیمسال دوم 83-82 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز انجام داده است. در قسمتی از فصل استنتاج این پژوهش چنین آمده است :

ساختار استبدادی حکومت و فرهنگ سنتی ، موجبات محدودیت هایی را برای زنان فراهم نمود و او را در حصار خانه ها محبوس کرد اما این محدودیت ها مانع از تاثیر زنان ایرانی در حوادث و وقایع سیاسی و اجتماعی نگردید …….در عصر قاجار خصوصا از دوران سلطنت ناصرالدین شاه و بعد از شکست ایران از روسیه و انجام اصلاحات و اقدامات افرادی چون امیرکبیر و عباس میرزا و قائم مقام و رفت و آمد خارجیان و… زنان را از حق خود آگاه نمود( نادری ،245:1383).

 

• بررسی ساختار طبقاتی قشر حاشیه ای در طبقه فرادست و تاثیرات آن در جریانات اجتماعی و سیاسی با توجه ساختار قشربندی جامعه ایران در دوره پهلوی دوم موضوع پایان نامه مهدی فراتی در مقطع کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی می باشد . وی در این پژوهش با بررسی اقشار نظامیان ،ملاکین بزرگ ،روحانیون و … به توصیف و نقش آنها پرداخته است:

در بررسی ساخت طبقاتی با توجه به ملاک چگونگی در اختیار داشتن وسایل و ابزار تولید و توزیع منابع طبیعی و انسانی و قدرت و ثروت و مشارکت در نظام تقسیم کار به مطالعه دو طبقه فرادست و فرو دست ، مشخص شد که طبقه فرادست که شامل دستگاه سلطنت،شاهزادگان ،ملاکین بزرگ ، تجار و روحانیون وابسته ، خوانین و سران نظامی می شد به دلیل مشارکت مستقیم آنها در نظام تقسیم کار اجتماعی و در تملک داشتن وسایل تولید و به تمرکز ثروت و قدرت و منزلت دست می یافته اند(فراتی ،151:1383).

 

• تحقیقی دیگر تحت عنوان بررسی ساختار طبقاتی ایل قشقایی در دوره پهلوی اول را شهرام رشیدی به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام داده است که وی پس از توصیف و تبیین ساختار به بررسی دو طبقه فرا دست و فرودست و هشت قشر موجود در جامعه آماری خود پرداخته است.

 

• بررسی ساختار فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی و تفسیر طبقاتی قشر حاشیه نشین در شهر اسلام آباد غرب در محله شهرستانی در سال 1379 موضوع پژوهش پیان نامه رضا صیدمحمدی می باشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک انجام داده است.وی در قسمتی از پژوهش چنین عنوان می کند که:اکثز حاشیه نشینان مهاجرانی هستند که به دنبال آرزوها و امیدهای خود به شهر پناه آورده اندو انتظار داشتند که موقعیت بهتری در شهر عایدشان شود. اما به دلیل تخصص گرایی در شهر متاسفانه آنها به چنین موقعیت های دست نیافتند.

تمامی پژوهش های فوق از تئوری قشربندی اجتماعی ابوالحسن تنهایی در تحلیل های خود استفاده نموده اند.

 

• قاسم سیاسر در پژوهشی تحت عنوان”مناسبات سرداران ، علما و تحصیل کردگان بلوچ با دولت مدرن ” به شرح چگونگی ورود نیروهای رضاخان به بلوچستان و بررسی اوضاع داخلی آن پرداخته است. وی با دیدی سیاسی چگونگی نفوذ نیروهای پهلوی به بلوچستان ، به بررسی مناسبات آنها با طبقه فرداست جامعه(علما ، تحصیل کردگان و سرداران) پرداخته است. از این میان خاندان علم را که نفوذ بیشتری در بلوچستان داشته اند ، بیش از همه مورد بررسی و واکاوی قرار داده است. کتاب مورد نظر می تواند اطلاعات خوبی در زمینه اوضاع سیاسی اجتماعی بلوچستان در اختیار خواننده قرار دهد. اما این کتاب به بررسی مفصل قشربندی در آن دوره نپرداخته است و باید از لابه لای مطالب آن به این ساختارها پی برد.

–Background of the study

…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

 

6-2- تاثیر متغیرهای اجتماعی و بافتی بر کاربرد زبان ……………………………………………………………………………. 79

 

6-2-1- جنسیت ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

 

6-2-2- رسمیت موقعیت ……………………………………………………………………………………………………………………… 80

 

6-3- شرکت کنندگان …………………………………………………………………………………………………………………………… 82

 

6-4- ابزار گردآوری داده ها ………………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

6-5- ساختار پرسشنامه و نوع سوالات ………………………………………………………………………………………………….. 82

 

6-6- ابزار تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………………………………. 83

 

6-7- تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………………………………………………… 83

 

6-7-1- ارزشگذاری واژه ها بر مبنای میزان رسمیت موقعیت ………………………………………………………………… 83

 

6-7-1-1- موقعیت رسمی …………………………………………………………………………………………………………………… 85

 

6-7-1-2- موقعیت غیر رسمی …………………………………………………………………………………………………………….. 89

 

6-7-2- مقایسه ارزشگذاری گروه واژه ها توسط زنان و مردان به تفکیک موقعیت ………………………………….. 92

 

6-7-2-1- موقعیت رسمی …………………………………………………………………………………………………………………… 93

 

6-7-2-2- موقعیت غیر رسمی …………………………………………………………………………………………………………….. 98

 

6-8- نتایج حاصل از تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………….. 102

 

6-8-1- نتایج بر حسب میزان رسمیت موقعیت …………………………………………………………………………………… 102

 

6-8-2- نتایج به تفکیک جنسیت ………………………………………………………………………………………………………… 102

 

فصل هفتم: نتیجه گیری

 

7-1- خلاصه و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………… 103

 

7-2- محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 105

 

7-3- پیشنهادات برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………………………………. 105

 

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 107

 

 

 

 

فهرست جداول و نمودارها  

 

 

 

عنوان

صفحه

شکل 2-1- تقسیم بندی عبارات نزاکتی ………………………………………………………………………………………………… 29

 

شکل 6-1- میانگین میزان اهانت آمیزی الفاظ به تفکیک موقعیت ………………………………………………………….. 84

 

شکل 6-2- منحنی میزان اهانت آمیزی الفاظ به تفکیک موقعیت …………………………………………………………… 85

 

شکل 6-3- جدول درصد فراوانی هر یک از الفاظ در موقعیت رسمی ………………………………………………………. 86

 

شکل 6-4- جدول نتایج آزمون تی برای الفاظ در موقعیت رسمی …………………………………………………………… 88

 

شکل 6-5- جدول گروه بندی الفاظ در موقعیت رسمی ………………………………………………………………………….. 89

 

شکل 6-6- جدول آمار توصیفی هر یک از الفاظ در موقعیت غیر رسمی………………………………………………….. 90

 

شکل 6-7- جدول نتایج آزمون تی برای الفاظ در موقعیت غیر رسمی …………………………………………………….. 91

 

شکل 6-8- جدول گروه بندی الفاظ در موقعیت غیر رسمی ……………………………………………………………………. 92

 

شکل 6-9- جدول میانگین اهانت آمیزی الفاظ در موقعیت رسمی به تفکیک جنسیت ……………………………. 93

 

شکل 6-10- منحنی میانگین میزان اهانت آمیزی واژه ها در موقعیت رسمی به تفکیک جنسیت ……………. 94

 

شکل 6-11- جدول آمار توصیفی گروه واژه ها در موقعیت رسمی به تفکیک جنسیت …………………………….. 95

 

شکل 6-12- نمودار میزان اهانت آمیزی گروه واژه ها به تفکیک جنسیت در موقعیت رسمی ………………….. 96

 

شکل 6-13- جدول نتایج آزمون تی در مورد مقایسه میزان اهانت آمیزی گروه واژه ها میان زنان و مردان در موقعیت رسمی         97

 

شکل 6-14- جدول میانگین واژه ها در موقعیت غیر رسمی به تفکیک جنسیت ……………………………………… 98

 

شکل 6-15- منحنی میانگین اهانت آمیزی الفاظ در موقعیت غیر رسمی به تفکیک جنسیت …………………. 99

 

شکل 6-16- جدول آمار توصیفی گروه واژه ها در موقعیت غیر رسمی به تفکیک جنسیت ……………………. 100

 

شکل 6-17- نمودار میزان اهانت آمیزی گروه واژه ها به تفکیک جنسیت در موقعیت غیر رسمی ………….. 101

 

شکل 6-18- نتایج آزمون مربوط به مقایسه میزان اهانت آمیزی گروه واژه ها به تفکیک جنسیت در موقعیت غیر رسمی    101

 

-1- طرح موضوع تحقیق

 

وضع و بکارگیری حسن تعبیرات در زبان، ایجاد امکان برای گفتگو پیرامون موضوعاتی است که به دلایل اجتماعی مختلف ممنوع به حساب می آیند و کاربردشان بدون توجه به بافت کلام سبب ایجاد اهانت و رنجش در مخاطب می شود. در این تحقیق، حسن تعبیر را بر مبنای عدم اهانت آمیزی تبیین می کنیم و از آن به عنوان بخشی از کاربرد زبان یاد می کنیم که با دو مفهوم «نزاکت» و «وجهه» پیوستگی نزدیک دارد. حسن تعبیر از این منظر، نوعی نقش نمای سبکی به شمار می آید که از اهتمام گوینده برای عدم توهین و نیز درک وی از میزان رسمیت موقعیت نشات می گیرد. پیش از بیان اهمیت حسن تعبیر در زبان، تابوهای اجتماعی را بررسی می کنیم که عمده ترین عامل ترغیب کننده بکارگیری حسن تعبیرات محسوب می شوند. بزرگی یا درجه ممنوعیت یک تابو به صورت متناظری، میزان توجه افراد نسبت به گفتارشان و نیز نوع و بسامد وقوع حسن تعبیر را تعیین
می کند. پس از شناخت ماهیت و عملکرد تابوهای زبانی، اهمیت حضور الفاظ حسن تعبیری را بیان می کنیم.در ادامه  به منظور ارائه توصیفی منسجم از نحوه تعامل تابو و حسن تعبیر مفهوم «مرگ» را در بخشی مجزا مورد بررسی قرار می دهیم. مرگ از جمله تابوهایی است که اولاً با توجه به ضرورت رعایت محدوده های اخلاقی، قابلیت طرح و بررسی دارد. ثانیاً حسن تعبیرات بکار رفته برای این موضوع از کثرت وقوع برخوردارند. اما محوری ترین بحث در این پژوهش، تعیین ارزش نزاکتی واژه ها بر اساس میزان اهانت آمیزی آن هاست. با تغییر معیار پیشنهادی آلن و بریج( برای قراردهی واژه ها در دسته های سه گانه (حسن تعبیر، صریح و سوء تعبیر) -که بافت موقعیتی را نادیده می گیرد و تنها تصوری کلی و انتزاعی از قضاوت زبانی افراد را مد نظر قرار می دهد- تاثیر متغیرهای بافتی و اجتماعیِ «رسمیت موقعیت» و «جنسیت» را بر سطح اهانت آمیزی واژه های زبان بررسی می کنیم. از این طریق رفتار زبانی زنان و مردان نسبت به استفاده از حسن تعبیرات و دشواژه ها، در موقعیت های مختلف ارزیابی می شود.

:

در این فصل به تعاریف و مقدمات لازم از جمله مدل رگرسیون خطی چندگانه استاندارد، مفهوم چند همخطی، رگرسیون ریج، بریج، روش لاسو و … که در فصلهای بعد به آنها نیاز داریم، خواهیم پرداخت.

 

 

 

1-1-رگرسیون خطی چندگانه و مسئله چند همخطی

 

یک مدل رگرسیون که شامل بیش از یک متغیر مستقل باشد و نسبت به پارامترها خطی باشد را مدل رگرسیون خطی چندگانه می نامند. فرم کلی یک مدل رگرسیون خطی چندگانه استاندارد به صورت زیر میباشد:

 

 

 

 

(1-1)

 

 

که درآن  متغیرهای تصادفی مستقل و هم توزیع با میانگین صفر و واریانس  میباشد .  بردار پارامترها، برای    بردار متغیرهای مستقل و  متغیر پاسخ میباشد. ماتریس  را ماتریس طرح مینامیم.

 

هنگامی که بین متغیر های مستقل همبستگی وجود داشته باشد، می گوییم بین آنها چند همخطی وجود دارد. از آثار چند همخطی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

الف : از آنجاییکه در این حالت اطلاعات مستقل در مورد هریک از متغیرهای مستقل وجود ندارد، لذا نمی توان اثرات جزئی متغیرهای مذکور روی متغیر وابسته را برآورد کرد .

 

ب : هنگامی که همبستگی شدید بین متغیرهای مستقل وجود داشته باشد، کوواریانس و واریانس ضرایب، بزرگتر برآورد خواهند شد .

 

ج : در حالتی که با چند همخطی شدید در مدل مواجه هستیم، پیش بینی های صورت گرفته از آن غیر قابل اعتماد خواهد بود. در این حالت پیش بینی ها براساس مدلی که دارای زیر مجموعه ای از متغیرهای مستقل مدل اصلی است، بهتر صورت می گیرد .

 

د : رابطه قوی بین دو یا چند متغیر مستقل سبب می شود که نتوان ماتریس  را معکوس کرد. زیرا در این صورت ستون های ماتریس  به هم وابسته هستند و در نتیجه ستون های  نیز با هم وابسته هستند و پررتبه نیست.

 

همان طور که در قسمت ج گفتیم یکی از روش ها برای بهبود برآورد کمترین مربعات، زیر مجموعه منتخب می باشد که نتیجه گزینش بهترین زیر مجموعه رگرسیون می باشد . از روش های زیر مجموعه منتخب میتوان به رگرسیون گام به گام، حذف پیشرو و انتخاب پسرو

 اشاره کرد. البته قابل ذکر است که زیر مجموعه منتخب خود دارای مشکل عدم استواری می باشد . به عنوان مثال با تغییر کوچک در داده ها مدل های خیلی متفاوتی را بوجود می آورد، که این امر درستی پیشبینی را کاهش می دهد.

 

معمولا می توان درستی پیش بینی را با انقباض تعدادی از ضرایب و یا با صفر قرار دادن آنها بهبود بخشید. روش پیشنهادی برای بهبود روش برآورد کمترین مربعات، رگرسیونهای انقباضی است. از جمله رگرسیون ریج[1]، لاسو[2]و بریج[3]که به اختصار این روشها را توضیح میدهیم. برای توضیح بیشتر در مورد این روشها به سلیمانی(1392) مراجعه شود.

 

1-2-رگرسیون ریج

 

رگرسیون ریج در سال 1962 برای اولین بار توسط هوئرل و کنارد[4] معرفی شد. همان طور که می دانیم اساس و پایه برآوردگر کمترین مربعات یک رگرسیون خطی این است که  وجود داشته باشد. دو دلیل وجود دارد که این معکوس وجود نداشته باشد : یکی ماتریس طرح  پر رتبه ستونی نباشد و دیگری چند همخطی بودن می باشد. روش رگرسیون ریج یکی از بهترین و محبوب ترین گزینه ها برای رفع این مشکل می باشد.

 

اضافه کردن ماتریس قطری  به   راهی آسان برای تضمین معکوس پذیری می باشد یعنی . (  یک ماتریس   همانی می باشد). بنابراین برآوردگر رگرسیون ریج پارامتر  به صورت زیر می باشد :

 

که  می باشد .این برآوردگر را نیز میتوان با مینیمم کردن عبارت

 

نسبت به  تحت شرط  بدست آورد.  یک پارامتر تنظیم کننده میباشد که میزان انقباض ضرایب را کنترل میکند.

 

بطور معادل با مینیمم کردن

 

نسبت به  بدست میآید.

 

همانطور که میدانید، برآوردگر کمترین مربعات  به صورت زیر میباشد:

 

یک برآوردگر اریب با میانگین و واریانس زیر میباشد :

 

همانطور که میدانید برآوردگر کمترین مربعات نااریب با واریانس زیر میباشد:

 

هوئرل و کنارد ثابت کردهاند که اگر  کراندار باشد می توان -یی را پیدا کرد به طوریکه :

 

بنابراین رگرسیون ریج می تواند برآورد  را بهبود ببخشد.

 

 

 

 

 

1-3-بریج

 

فرانک و فریدمن[5] در سال 1993 در مورد تعمیم رگرسیون ریج و زیرمجموعه منتخب، از راه اضافه کردن یک جمله تاوان به شکل  به مجموع مربعات باقی‌مانده ها پرداختند که هم ارز قیدی به فرم    می‌باشد، که آنرا “بریج” نامیدند.

 

لازم به ذکر است برای توابعی به فرم خطی، تعداد زیادی تابع تاوان وجود دارد : تاوان  با  (که به تابع تاوان آنتروپی معروف است) که توسط  در سال 1996 در روش انتخاب بهترین زیر مجموعه مورد استفاده قرار گرفت. تاوان  با  (لاسو) که توسط تیبشیرانی در سال 1996 و تاوان  با  (ریج) توسط هوئرل و کنارد در سال 1962 مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین فن و لی[6](2001) کلاس بزرگی از تابع تاوانها را معرفی و سپس مورد مطالعه قرار دادند. آنها نشان دادند که چون تاوان  منحصر به فرد میباشد، از اینرو لاسو خود به خود انتخاب متغیر را انجام میدهد، که در بخش بعد آنرا بیان میکنیم.

 

 

 

[1]

 

[2]

 

[3]

 

[4]

 

[5]

 

[6]

 
 
مهمترین مسئله ای که امروزه توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است گرم شدن زمین در اثر گازهای گلخانه ای است که این مسئله جهان را در آستانه یک فاجعه بزرگ انسانی و زیست محیطی قرار داده و دانشمندان عامل اصلی آن را انتشار گازهای دی اکسیدکربن ناشی از سوخت های فسیلی و معدنی کشورهای صنعتی می­دانند. در جو زمین چندین گاز وجود دارد كه نقش شیشه را در یک گلخانه دارند. که نسبت به نورمرئی خورشید شفاف هستند و اجازه می­ دهند تا این نور به زمین برسد، اما نور زیر قرمزی كه به طرف خارج از زمین نشر می­یابد، توسط این گازها به تله افتاده و تبدیل به گرما می­ شود.
گازهای گلخانه ای تركیبات گازی اتمسفر هستند كه در پدیده اثر گلخانه­ای مشاركت می­كنند. تجزیه و تحلیل هوای فسیل شده در میان

 لایه های یخ به ما اجازه می­دهد که شرایط آب و هوائی کره زمین را تا ٤٢٠ هزار سال قبل مطالعه و بررسی نمائیم.  در حالی­که تراکم گاز کربنیک موجود در فضای زمین در دوران پیش صنعتی، تقریباً ثابت بوده از سال­های ١٨٥٠یعنی هنگام شروع دوران صنعتی به میزان ٣٠در صد افزایش یافته است. از آغاز انقلاب صنعتی به بعد در حدود 280 میلیارد تن کربن به جو زمین اضافه شده و برای کاهش آن به نصف حدود 50 سال زمان لازم است. در حال حاضر سالانه 27 میلیارد تن گاز دی اکسیدکربن در جهان تولید می­ شود که با ادامه روند فعلی در سال 2050 مقدار آن به 90 میلیارد تن در سال خواهد رسید. این در حالی است کره زمین توان جذب بیش از 12 میلیارد تن را ندارد]1[.

بیانیه نشست دانشمندان زمین هشدار داد زمین  4 درجه و در حالت وخیم تر 4/6 درجه گرمتر شده و تا سال 2080 میلادی سه میلیارد و دویست میلیون نفر دچار کم آبی و 600 میلیون نفر از قحطی رنج خواهند برد. مطالعات نشان می دهد کشورهای فقیر به ازای هر نفر سالانه یک تن و کشورهای صنعتی 22 تن گاز دی اکسیدکربن وارد جو زمین می کنند این درحالی است که اقیانوس ها، دریاها و جنگل­ها قدرت جذب حدود نیمی از گازهای تولید شده توسط انسان ها را دارند و بقیه در جو زمین باقی می ماند. جو زمین از مجموعه ­ای گاز تشکیل شده که نسبت های آنها بسیار حساس و ظریف است.
این مخلوط ظریف ادامه حیات را بر روی زمین ممکن ساخته است. همزمان با شروع انقلاب صنعتی در اروپا و تکامل تمدن بشری به تدریج تعادل این مخلوط ظریف یا گازهای موجود در طبیعت بهم خورده و اکنون به یک معضل بزرگ جهانی تبدیل شده است. این مسئله بیشتر ناشی از بکارگیری سوخت های فسیلی و معدنی در کارخانه ها و وسایل حمل و نقل می باشد. انتشار دود ناشی از آنها باعث محبوس شدن گرما و افزایش درجه حرارت جو زمین توسط پدیده ای به نام اثر گلخانه ای می شود که بر اساس آخرین نظریه سازمان ملل 90 درصد بروز این مسئله ساخته و پرداخته خود بشر می­باشد. این مسئله علاوه بر افزایش درجه حرارت، آلودگی آب و هوا و مسائل زیست محیطی را نیز به همراه دارد. مهمتر از همه ایجاد شکاف لایه ازون در اثر پدیده مذکور است. این لایه از ورود اشعه خطرناکی همچون اشعه ماورا بنفش خورشید به جو زمین جلوگیری می­ کند. تعدادی از گازهای گلخانه­ای به طور طبیعی در اتمسفر وجود دارند، در حالیكه بقیه گازها از فعالیت انسانی حاصل می­شوند. برخی از دانشمندان معتقدند كه با افزایش كارخانه ها و فعالیت های صنعتی و استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی، افزایش استفاده از وسایل نقلیه، از بین رفتن جنگل ها و مراتع میزان گازهای گلخانه ای چون  دی اکسیدکربن افرایش یافته است كه این امر می ­تواند موجب گرم شدن زمین شود]1[.

: یكی از علل شایع شكست درمان ریشه غیر جراحی، عدم توانایی درمان موثر تمامی كانالهای ریشه به علت آناتومی پیچیده سیستم كانال ریشه است. با توجه به اینکه تاکنون مطالعه ای جامع و گسترده در مورد بررسی آناتومی سیستم کانال ریشه در دندان های مولر اول و دوم ماگزیلا با بهره گرفتن از CBCT در نژاد ایرانی انجام نشده است، لذاهدف این مطالعه بررسی تنوعات و ویژگی های آناتومیک این دندان ها در یک جمعیت از نژاد ایرانی بود.

 

مواد و روش: در مطالعه حاضر از 250 دندان مولر اول و دوم ماگزیلا انسانی کشیده شده استفاده گردید.. پس از ضد عفونی دندانها،‌ ابتدا تعداد و وضعیت ریشه هابرای هر مورد ثبت گردید.  تعیین مورفولوژی کانال های دندانی با بهره گرفتن از Cone Beam Computed Tomography(CBCT) صورت گرفت، به این ترتیب كه پس از تهیه کلیشه ها ، تصاویر در هر سه مقطع اگزیال، ساژیتال، و کرونال با کمک نرم افزار Romexis ارزیابی مورفولوژیک شدند. تا تعداد كل کانال هادر هر دندان، تعداد کانال ها در هر ریشه و مورفولوژی كانالها(با بهره گرفتن از طبقه بندی  Vertucci و طبقه بندی مکمل Gulabivala) در یک ریشه تعیین گردد. کلیه ارزیابی ها توسط 2 نفر اندودنتیست کالیبره شده صورت گرفت. داده ها در نرم افزار SPSS  نسخه ی 11.5 وارد شد و درصد فراوانی هر یک از انواع اشکال مورفولوژی ریشه با بهره گرفتن از جداول توزیع فراوانی و شاخص های میانگین، میانه و انحراف معیار توصیف گردید.

 

نتایج: شیوع دندان مولر اول  و دوم سه ریشه به ترتیب 4/98% و 6/97% بود و شیوع دندان مولر اول و دوم چهار ریشه در هر دو مورد برابر 6/1% بود. در 8/0% دندان های مولر دوم دندان ها دو ریشه بودند. در 4/2% مولر های اول و  8/8% مولر های دوم به هم چسبیدگی ریشه ها مشاهده شد. شیوع کانال چهارم در ریشه مزیوباکال مولر اول ودوم به ترتیب 8/52% و84/16% بود. شایعترین مورفولوژی كانال در ریشه مزیو باكال مولر اول به ترتیب تیپ I ، تیپ VI و تیپ IIو در مولر دوم تیپ I ، تیپ III و تیپIV   بود. همچنین در  2/3 % مولر اول و 8/0 % در مولر دوم كانال چهارم در ریشه دیستوباكال مشاهده شد.

 

 

 

نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه شیوع كانال چهارم در نژاد ایرانی نسبتا بالا می باشد. با توجه به عدم تهاجمی بودن و دقت بالای CBCT برای شناسایی کانال های اضافی وو اهمیت کشف این کانال ها در موفقیت یک درمان ریشه، لذا استفاده از CBCTحین درمان ریشه در موارد با پیچیدگیهای آناتومیک توصیه می گردد.

 

کلمات کلیدی: مورفولوژی کانال ریشه، مولر اول ماگزیلا،مولر دوم ماگزیلا،CBCT

 

 

 

 

 

فهرست

 

(1) فصلاول: 5

 

(1-1) پیشگفتار. 6

 

(2-1)كلیات… 7

 

1-2-1 تکامل دندان. 7

 

2-2-1 نحوه تشکیل کانال های لترالی.. 10

 

3-2-1 شناسایی کانال های لترالی.. 11

 

 

4-2-1 جایگاه و شیوع کانال های لترالی.. 12

 

5-2-1 شکل بندی های مختلف کانال های ریشه ای.. 12

 

6-2-1 مورفولوژی دندان های مولر اول و دوم ماگزیلا.. 15

 

7-2-1 انواع روش های شناسایی مورفولوژی کانال های دندانی به صورت آزمایشگاهی.. 17

 

(3-1) مروری بر مطالعات انجام شده 19

 

(4-1) بیان مساله. 38

 

(5-1) اهداف و فرضیات مطالعه. 40

 

(2) فصل دوم: روش كار 42

 

1-2 جمعیت مورد مطالعه. 43

 

2-2 حجم نمونه. 44

 

3-2 جمع آوری دندان ها 45

 

4-2 تهیه کلیشه های CBCT.. 46

 

5-2 تعیین مورفولوژی دندان. 47

 

6-2 شیوه نمونه گیری.. 48

 

7-2 گردآوری داده ها 49

 

8-2 روش تجزیه و تحلیل داده ها 49

 

9-2 متغیر های مورد مطالعه. 50

 

(3) فصل سوم: نتایج 51

 

(4) فصل چهارم: بحث و نتیجه‌گیری 61

 

(5) مـنـابـع.. 71

 

 

 

 

 

فهرست تصاویر

 

شکل 1-1: انواع مورفولو‍ژی كانال ریشه بر اساس طبقه بندی Vertucci 14

 

شکل 2-1: طبقه بندی مكمل Gulabivala. 15

 

شكل 2-2: دندان دارای چسبیدگی ریشه ها  46

 

شكل 1-2: دندان های مانت شده در آرك… 47

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول 1-3: مورفولوژی ریشه های دندان های مولر اول ماگزیلا.. 54

 

جدول 2-3: مورفولوژی ریشه های دندان های مولر دوم ماگزیلا.. 55

 

جدول 3-3: مورفولوژی کانال های ریشه ای در دندان های مولر اول ماگزیلا.. 60

 

جدول 4-3: مورفولوژی کانال های ریشه ای در دندان های مولر دوم ماگزیلا.. 60

 

(1-1) پیشگفتار

 

هدف درمان ریشه دبریدمان کامل کانال ریشه ای و حذف کامل میکروارگانیسم ها و محصولات جانبی آن ها از سیستم کانال ریشه و سیل موثر سیستم کانال می باشد.این هدف بدون آگاهی کامل از مورفولوژی کانال ریشه ای بدست نخواهد آمد(1).

 

یكی از علل شایع شكست درمان ریشه غیر جراحی، عدم توانایی درمان موثر تمامی كانالهای ریشه است. مطالعات فراوانی در مورد مورفولوژی کانال ریشه در جمعیت های مختلف ارائه شده است که مسلما از اهمیت زیادی برای اندودنتیست ها و دندانپزشکان عمومی که خواهان انجام درمان های ریشه هستند، برخوردار است (2).