:
پاکستان با توجه به موقعیت استراتژیکش در منطقه از سوی قدرتهای مرکزی همواره مورد توجه وافر قرار داشته است.طیفی از روابط گرم و دوستانه تا سرد و خنثی در رابطه امریکا و پاکستان از بدو تاسیس این کشور وجود داشته است.تحقیق حاضر با طرح این سئوال که پایان جنگ سرد چه تاثیری بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی امریکا داشته است؟این فرضیه را مطرح می کند که جایگاه مهم ژئوپلتیک پاکستان در دوران جنگ سرد به یک جایگاه بی اهمیت اقتصادی در دوران بعد از جنگ سرد و مجددا به یک جایگاه مهم ژئوپلتیک در دوران بعد از 11 سپتامبر در سیاست خارجی آمریکا تغییر کرده است.برای اثبات این فرضیه از تئوری نوواقعگرایی و اهمیت الزامات ساختاری بهره گرفته شده است.به این ترتیب که نزول یا صعود جایگاه پاکستان مستقیما به تغییرات ساختاری ربط دارد.به این معنا که با ایجاد نظام تک قطبی بعد از جنگ سرد،این رفتارها و گرایشات قطب مسلط بوده است که سلسله مراتب موضوعات ساختاری را و در نهایت ماهیت ساختار راتعیین می کرده است.رفتار امریکا در دهه 90 سبب سلطه موضوعات اقتصادی و در بعد از 11 سپتامبر سبب اهمیت موضوعات سیاسی و امنیتی گردید به همین دلیل هم در ساختاری با اهمیت موضوعات اقتصادی، کشوری مانند پاکستان به دلیل عدم ظرفیتهای لازم نمی تواند دارای جایگاه چندانی باشد و برعکس در ساختاری با سلطه موضوعات سیاسی و امنیتی این جایگاه ترفیع می یابد.
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- بیان مسئله
کشورپاکستان اززمان تاسیس (1947)کشوری مهم در معادلات سیاسی و امنیتی قلمداد شده است.قرار گرفتن در بین قدرت هایی همچون اتحاد جماهیر شوروی،هندوچین سبب گردیده تا همواره از این کشور به عنوان یک کانون خبر ساز یاد شود.حضور در یک منطقه ژئواستراتژیک سبب گردیده بود تا کشورهای مرکزی و از جمله قدرتمندترین کشورها مانند امریکا توجه خاصی به این کشور داشته باشند.مجموعه ای از روابط نزدیک از همکاری تا اتحاد و ائتلاف و گاهی دوری و کمرنگی در روابط بین این دو کشور وجود داشته است.تحقیق حاضر در پی آن است که ماهیت روابط دو کشور و دلایل دوری و نزدیکی آنها را در مقاطع زمانی 3 گانه(در طول جنگ سرد،بعد از جنگ سرد،بعد از 11 سپتامبر) که از نظرش دارای اهمیت هستند مورد شناسایی قرار داده و در هر مرحله بررسی نماید که پاکستان از چه جایگاهی در سیاست خارجی امریکا برخوردار بوده است.فراتر از تعیین جایگاه پاکستان در سیاست خارجی امریکا،چرایی و چگونگی قرار گرفتن در این جایگاه بسیار اهمیت دارد.اینکه چه مسائل و عوامل جزیی یا کلانی در هر دوره دوری و نزدیکی روابط دو کشور را تعیین کرده اند مسئله ای است که تحقیق حاضر در صدد بررسی آن است.دقیق شدن در عوامل ساختاری و چگونگی تاثیر آنها بر کیفیت روابط دو کشور از جمله مسائل کلانی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت و روابط ان سنجیده خواهد شد..
اینکه پاکستان در هر شرایط نوینی چگونه می توانست در معادلات سیاست خارجی آمریکا به حساب آید و زمینه های لازم برای کسب شرایط بعد غالب در نظام بین الملل را در خود ایجاد کند و اینکه آیا اساسا این کشور مکانیسمهای عینی لازم برای پی گیری یک رفتارسیاست خارجی منطبق با تغییرات ساختاری سیاست بین الملل را دارا است مسئله مهم دیگری است که نیاز به تحقیق دارد.در واقع تعیین ارتباط بین تغییرات ساختاری،تغییرات رفتاری،تغییرات سیاست خارجی آمریکا و در نهایت جایگاه پاکستان در سیاست خارجی این کشور در بعداز جنگ سرد تا پایان دوران بوش مسئله غالب این تحقیق است.
2-1- سوالات پژوهش
1-2-1- سوال اصلی
پایان جنگ سرد و تحولات بعد از آن چه تاثیری بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا داشته است؟
2-2-1- سوالات فرعی
1-عوامل تأثیرگذار برجایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا قبل از جنگ سرد چه بود؟
2-عوامل تإثیر گذار بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا در دهه 90 تا قبل از 11سپتامبر چه بودند؟
3-عوامل تأثیر گذار بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعد از 11سپتامبر کدامند؟
4-چه عواملی سبب تغییر در سیاست خارجی آمریکا بعدازجنگ سرد و بعد از 11سپتامبرنسبت به پاکستان شده اند؟
3-1- فرضیات پژوهش
1-3-1- فرضیه اصلی
1-متاثر از تغییرشرایط موازنه قدرت در نظام بین الملل بعد از جنگ سرد،جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا دچار تغییر شده و از جایگاه مهم ژئوپولتیک در طول جنگ سرد به جایگاهی غیرموثر اقتصادی بعد از پایان جنگ سرد تا قبل از 11سپتامبر و سپس به جایگاه تاثیرگذار ژئوپولتیک بعد از 11سپتامبر تغییر کرده است.
2-3-1- فرضیه های فرعی
1-جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا قبل از جنگ سرد بیشتر متاثر از ساختار دوقطبی تحت تاثیر عوامل سیاسی و استراتژیک بود و در این ساختار پاکستان دارای جایگاهی با اهمیت وافر بود.
2-با شکل گیری یک ساختار تک قطبی در دهه 90 که در آن موضوعات اقتصادی در راس سلسله مراتب بودندو عوامل اصلی در سیاست خارجی امریکا شمرده می شدند، جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعداز پایان جنگ سرد تا قبل از 11سپتامبر اهمیت خود را از دست داد.
3- مبارزه با تروریسم، سلاح های اتمی و بنیادگرایی اسلامی به عنوان عوامل اساسی در سیاست خارجی آمریکا به عنوان قطب مسلط بعد از 11 سپتامبر عامل اساسی اهمیت مجددپاکستان در سیاست خارجی امریکا بودند.
4-متاثر از تغییرات ساختاری و تغییر رفتارهای قطب مسلط در دهه 90 و در بعد از 11سپتامبر سیاست خارجی آمریکا در قبال پاکستان تغییر کرده است.
4-1- متغیرهای پژوهش
متغیرهای مستقل در این تحقیق،پایان جنگ سرد و حادثه 11سپتامبرمی باشند که شامل شاخص های نظیر کاهش اهمیت رویکردهای ژئوپلیتیکی و افزایش اهمیت رویکردهای ژئواکونومیکی از قبیل تامین امنیت انرژی و بحث مبارزه با تروریسم و سلاحهای کشتار جمعی می شوند. متغییر وابسته جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعداز جنگ سرد.
5-1- اهمیت و فایده پژوهش
کشور پاکستان یکی از کشورهای همسایه مرزی ایران است و این تحقیق از نظر سیاست خارجی دارای ارزش و اهمیت بوده و فهم و درک ما را نسبت به روابط خارجی بیشترکرده است.تا در امور خارجه و سیاست خارجی رفتار، نقش و عملکرد کشور همسایه رابهتر و بیشتر درک نماییم و در این تحقیق دانشگاهی به این مسله پی میبریم که در روابط بین الملل سیاست خارجی کشورها چگونه رقم می خورد و ساختار به چه صورتی بر رفتارها و سیاست خارجی تاثیر می گذارد.در عین حال نقش دول مسلط در شکل دهی به سیاست
خارجی کشورها برای ما روشن خواهد شد.در این چهارچوب روابط پاکستان و آمریکا به ما نشان خواهد داد که رفتار کشورهای ضعیف در محیط بین الملل چگونه شکل می گیرد و جایگاه آنها در سیاست بین الملل بر چه بنیادهای قرار دارد.تحقیقات انجام شده در حوزه سیاست خارجی بسیار کلی بوده یا اینکه صرفا به بیان تحولات تاریخی معطوف بوده اند در حالی که هدف تحقیق حاضر ایجاد پیوند بین نظریه و عمل است تا نشان داده شود که سیاستهای خارجی در خلاء شکل نمی گیرند و همیشه متاثر از ساختارهای خاص هستند.چنین کاری در باب سیاست خارجی پاکستان در ایران کمتر انجام شده است.از سوی دیگر شناخت سیاست خارجی آمریکا در این قالب می تواند فهم مبسوطی به ما در ارتباط با تاثیرات رفتاری این کشور بر جهان اطراف ما و به خصوص کشور خود ما بدهد.
فراتر از ابعاد نظری، کشور پاکستان یک کشور مهم در منطقه جنوب شرق آسیا شمرده شده که روابط آن با آمریکا می تواند تاثیرات خاصی بر کشور ما به دلیل همسایگی داشته باشد. شناخت پاکستان به منزله شناخت واقعیت های استراتژیکی است که ایران می خواهد بر آن اساس روابطش را با این منطقه تنظیم کند.
6-1- اهداف پژوهش
تاثیر فروپاشی نظام دو قطبی بر مناسبات ایالات متحده و پاکستان
شناخت روابط آمریکا و پاکستان تا قبل از جنگ سرد
تاثیر روابط سیاسی امنیتی آمریکا و پاکستان بعد از جنگ سرد
تاثیر حادثه 11سپتامبر بر روابط آمریکا و پاکستان
شناخت ارتباط بین تأثیرات ساختاری وتغییرات در رفتار سیاست خارجی کشورهای بزرگ وکشف الگوها و نیز فهم ارتباط بین رفتار قطب مسلط و ماهیت ساختار
بیان دلایل ساختاری تغییر در جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا.
7-1- قلمرو پژوهش
جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا بعد از جنگ سرد تا پایان دوران بوش.
8-1- روش پژوهش
در این پژوهش از نوع روش شناسی رفتار گرا و تا حدی فرارفتارگرا استفاده نموده ام که متاثر از این روش شناسی از تئوری رئالیسم ساختاری یا نوواقع گرایی برای مشخص کردن فرضیه بهره برده ام.
برای انجام تحقیق حاضر از روش رویکرد توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. ابتدا توسط اساتید محترم راهنما و مشاور جلسات توجیهی برای درک صحیح تر از چگونگی و اهمیت موضوع برگزار گردید. متعاقباً پس از شناخت مساله و قلمرو تحقیق جستجوی منابع آغاز شد. جهت تحقیق از مدارک و کتب منتشره وزارت امور خارجه و کتابخانه تخصصی این وزارت خانه، مقالات و کتب خارجی، روزنامه های داخلی و سایت اینترنت دانشکده، جهت انجام مطالعات نظری و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
نرخ ارز یک متغیر اقتصادی است که پیش بینی آن مورد علاقه بسیاری از فعالان اقتصادی است . این علاقه مندان را می توان به سه دسته تقسیم کرد . دسته اول ، سیاست گذاران اقتصادی و بانک های مرکزی هستند که تحت یک نظام ارزی شناور مدیریت شده به منظور هموار سازی تلاطمات بازار ، در بازار ارز دخالت می کنند . دلایل انها برای این مداخله می تواند شامل بیش از حد معمول بودن تلاطمات و نتیجه اثر منفی آن بر فعالیت های اقتصادی باشد . بنابراین داشتن پیش بینی از نرخ ارز لازمه داشتن چنین مداخله ایی است . دسته دوم ، بنگاه های فعال در تجارت و سرمایه گذاری‌های بین المللی هستند . جهانی شدن اقتصادی موجب گسترش بازارها و متنوع تر شدن سرمایه گذاری ها شده است . از مهم ترین ریسک های مرتبط با این فعالیت ها ، ریسک ارز است . تغییرات نرخ ارز ، درآمد ، هزینه و سود را دچار تغییر می کند . بنابراین ، پیش بینی نرخ ارز ، تصمیم گیری بنگاه ها را به منظور کسب منفعت بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد . دسته سوم ، سفته بازان بازار ارز هستند . سفته بازان مشتاق ترین علاقه مندان به پیش بینی نرخ ارز هستند .
دو رویکرد نسبت به پیش بینی نرخ ارز وجود دارد . اول رویکرد بنیادی [1] است که پیش بینی نرخ ارز را بر اساس دیگر متغیرهای اقتصادی انجام می دهد .دوم رویکرد تکنیکال[2] که فقط از رفتار گذشت نرخ ارز برای پیش بینی روند آتی آن استفاده می کند و به دلیل عدم توجه به دیگر متغیرهای اقتصادی ، به رویکرد تکنیکال شهرت یافته .
لاپلاس در سال 1776 بیان کرد اگر بتوانیم شرایط اولیه[3] هر پدیده را شناسایی کنیم می توانیم آینده آن را نیز به طور دقیق پیش بینی کنیم . این تفکر مدت ها مورد قبول اندیشمندان عرصه علوم تجربی بود . اما پوانکلاره در سال 1903 بیان کرد خطاهای کوچک امروز به خطاهای بزرگ پیش بینی فردا منجر می شود و از آن جا که اغلب شناخت دقیق وضعیت موجود امکان پذیر نیست و توام با خطاست ، پیش بینی امری غیر ممکن می نماید . به هر حال با آن که نظر غالب امروزی بسیار نزدیک به نظر پوانکلاره است ، اندیشمندان علوم مختلف بخش عظیمی از مطالعات خود را بر پیش بینی متغیرها و پدیده های مورد بررسی علوم مترکز ساخته اند . از میان این علوم « اقتصاد » جوان ترین است .
اکثر متغیرهای اقتصادی از آن پدیده هایی هستند که شناخت وضعیت موجود انها غیر ممکن ، و یا حداقل مشکل است.[4] لذا تا به حال پیش بینی ناپذیر بوده اند . برخی ، این پیش بینی ناپذیری را دال بر وجود روند تصادفی در سری زمان این گونه متغیرها دانسته و به دنبال کشف بخش تصادفی ، و تفکیک آن از بخش غیر تصادفی تغییرات متغیر در طول زمان هستند .[5] مدل های ARIMA (p,d,q ) شاخص ترین این اقدامات هستند که جزء توضیح پذیر را خطی در نظر می گیرند و نوسانات را مستقل از زمان تصور می نمایند . اصولاً در اکثر مطالعات ، فرض بر این است که متغیر مورد بررسی یک روند فعلی مشخص دارد که با یک روند تصادفی « نویز سفید »[6] همراه می شود . به طور خلاصه به این گونه مدل ها عنوان خطی – تصادفی داده می شود . برخی نیز مدل های غیر خطی را بر این متغیرها اعمال کرده اند که از این دست می توان به مدل های ARCH[7] و [8]GARCH که به طور ساده مدل غیر خطی را در واریانس پسماندها اعمال می کند . می توان به مدل های لگاریتمی ، مدل های BOX – COX و … اشاره کرد که همه یک جزء تصادفی را نیز در مدل متصور می شوند . به این مدل ها اصطلاحاً غیر خطی – تصادفی اطلاق می شود .
اما سیستم های خاص هم وجود دارند که تنها ماهیتی غیر خطی داشته و به هیچ وجه تصادفی نیست و یا به عبارت دیگر ، به طور کامل قابل شناسایی[9] هستند . این سیستم ها در وهله اول با سیستم خطی – تصادفی و غیر خطی – تصادفی اشتباه گرفته می شوند . جالب این که این سیستم ها در گمراه کردن اغلب آزمون های تصادفی بودن موفق عمل می کنند ، لذا اگر آزمون های استاندارد تشخیص روند تصادفی به کار گرفته شود ، امکان تشخیص اشتباه وجود دارد . این واقعیت نظر گروهی دیگر از دانشمندان را تقویت می کند که اعتقاد دارند که در جهان واقعی پدیده تصادفی وجود ندارد بلکه مجموعه هایی از علت ها در کنار هم وقوع یک حادثه را رقم می زنند و عدم شناخت این علت ها و نحوه اثر گذاری آنها است که تغییرات پدیده را تصادفی جلوه می دهد . بنابراین هر متغییر مانند Xt در زمان وقوع خود بیان کننده اثر تمامی متغیرهای اثر گذار است و در نتیجه روند آن از نظر تئوریک کاملاً تعیین پذیر است و تصادفی نیست .
در علم ریاضیات به این روندهای غیر خطی تصادفی نما[10] ، « آشوب »[11] اطلاق می شود و روند منتج از انها آشوبی است . به طور خلاصه ، یک آشوب ، سیستمی : 1) غیر خطی ؛ 2) پویاست ؛ 3) در کمال سادگی به خلق روندهای پیچیده می انجامد و 4) نسبت به وجود انحراف از شرایط اولیه بسیار حساس است . به این ترتیب است که تصادفی به نظر می رسد . تشخیص این سیستم از دو جهت جالب توجه است : 1) اگر اثبات شود که یک سیستم آشوبی است راه برای تشخیص نوع سیستم آشوبی و مکانیزمی که این سیستم را تولید می کند هموارتر می شود و می توان برای توضیح این پدیده مدل های مناسب طراحی کرد که در هنگام حل ، جوابی آشوبی ایجاد کند . 2 ) با کشف یک سیستم آشوبی و محتوای آن می توان امیدهای از دست رفته پیش بینی پذیری متغیرها را دوباره زنده کرد .
مطالعه این سیستم در اقتصاد از هر دو حیث حائز اهمیت است . لذا نزدیک به سه دهه است که مطالعات در این زمینه راه خود را در اقتصاد نیز باز نموده است . مطالعات در سه گروه متمرکز شده اند : 1) انهایی که تشخیص روند آشوبی از روند تصادفی را در مورد متغیرهای اقتصادی هدف خود قرار داده اند : 2) انهایی که بر تشکیل مدل هایی نظری که بتواند در حالاتی خاص رفتاری آشوبی خلق نموده و در عین حال از اصول اقتصادی تبعیت نماید ، تمرکز کرده اند و 3)انهایی که به دنبال کشف مکانیزم تولید داده های آشوبی در جهان واقعیت و به طور ساده ، فرمول اصلی تولید کننده داده ها بوده اند . متاسفانه علی رغم پیشرفت هایی که در دو زمینه قبلی رخ داده در زمینه سوم دستاور قابل توجهی ایجاد نشده است .
از طرفی درسال های اخیر ، پیشرفت های قابل توجه در پردازش سریع اطلاعات به وسیله کامپیوترها و نرم افزارهای کاربردی ، انگیزه پژوهش و به کارگیری مدل های غیر خطی را در میان اقتصادانان به طور چشم گیری افزایش داده است . یکی از معروف ترین مدل ها در این زمینه ، شبکه های عصبی مصنوعی است .[12]
مدل های شبکه های عصبی مصنوعی از ابزارهای قدرتمند در تجزیه و تحلیل داده ها در علوم مهندسی ، کامپیوتر ، علوم پایه ، پزشکی ، هوا و فضا و بسیاری از رشته های علمی است که استفاده از انها در مدل های اقتصاد کلان در دهه 90 مورد توجه پژوهشگران اقتصاد قرار گرفت . شبکه های عصبی مصنوعی را می توان با اغماض زیاد ، مدل های الکترونیکی از ساختار عصبی مغز انسان نامید . اگر چه مکانیزم دقیق کارکرد مغز انسان (یا حتی جانوران) به طور کامل شناخته شده نیست ، اما با این وجود جنبه های شناخته شده ایی نیز وجود دارند که الهام بخش تئوری شبکه های عصبی مصنوعی بوده اند . به عنوان مثال ، یکی از سلول های عصبی ، معروف به نرون [13] است که دانش بشری آن را به عنوان سازنده اصلی مغز می انگارد . سلول های عصبی قادرند تا با اتصال به یکدیگر تشکیل شبکه های عظیم بدهند . قدرت فوق العاده مغز انسان از تعداد بسیار زیاد نرون ها و ارتباط بین انها ناشی می‌شود.
ساختمان هر یک از نرون ها نیز به تنهایی بسیار پیچیده است . هر نرون از بخش ها و زیر سیستم های زیادی تشکیل شده است که از مکانیزم های کنترلی پیچیده ایی استفاده می کنند . سلول های عصبی می توانند از طریق مکانیزم های الکتروشیمیایی اطلاعات را انتقال دهند . بر حسب مکانیزم های به کار رفته در نرون ها ، انها را به بیش از صد گونه متفاوت تقسیم بندی می کنند .
در اصطلاح فنی ، نرون ها ، ارتباطات بین انها ، فرایند دودویی[14] پایدار [15] یا همزمان [16] محسوب نمی شوند .
در واقع شبکه های عصبی شبیه سازی شده یا کامپیوتری ، فقط قادرند بخش کوچکی از خصوصیات و ویژگی های شبکه های بیولوژیک را شبیه سازی کنند . در واقع هنر یک طراح شبکه های عصبی مصنوعی در چگونگی ترکیب نرون ها در یک شبکه[17] متجلی شود .
علوم بیولوژیک نشان داده اند که ترکیب نرون ها در شبکه عصبی مغز به گونه ایی است که ما را قادر می سازد تا اطلاعات را به صورتی پویا ، تعاملی و خود سازمان[18] پردازش می کنیم . در شبکه های عصبی بیولوژیک ، نرون ها در ساختاری سه بعدی به یکدیگر اتصال یافته اند . اتصالات بین نرون ها در شبکه های عصبی بیولوژیک آنقدر زیاد و پیچیده است که به هیچ وجه نمی توان شبکه مصنوعی مشابه ایی طراحی کرد .
ساختار شبکه های عصبی امروزی ، از لایه های نرون تشکیل شده است ، در چنین ساختاری ، نرون ها علاوه بر آن که در لایه خود به شکل محدودی به یکدیگر اتصال داده شده اند ، از طریق اتصال بین لایه ها نیز به نرون های طبقه مجاور ارتباط داده می شوند .
در حال حاضر یکی از ساده ترین روش های ارتباط دهی در شبکه های عصبی مصنوعی آن است که ابتدا نرون ها در گروه های مشخصی به صورت لایه های نرونی سازماندهی می شوند و پس از تأمین ارتباطات بین نرونی در هر لایه ، ارتباطات بین لایه ها برقررا می شود . اگر چه در کاربردهای مشخصی می توان با موفقیت از شبکه های عصبی تک لایه استفاده کرد ، اما رسم بر آن است که شبکه های عصبی حداقل دارای سه لایه باشد. ( لایه ورودی – لایه میانی ( پنهان ) ، لایه خروجی )
در بسیاری از شبکه های عصبی مصنوعی ، اتصالات بین نرونی به گونه ایی است که نرون های لایه میانی ، ورودی خود را از تمام نرون های لایه پایینی خود ( به طور معمول لایه نرون های ورودی ) دریافت می کنند .
بدین ترتیب در یک شبکه عصبی ، سیگنال ها به تدریج از یک لایه نرون به لایه های بالاتر حرکت می کنند و در نهایت به لایه آخر و خروجی می رسند . چنین مسیری در اصطلاح فنی پیشخور[19] نامیده می شود .
نوع دیگری از اتصالات بین نرونی در شبکه های عصبی مصنوعی به ارتباط بازخورد[20] معروف است . در این نوع ارتباطات ، خروجی یک لایه نرونی به لایه قبلی[21] اتصال داده می شود . ارتباط بین نرونی در شبکه های عصبی مصنوعی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند و به نوعی قدرت یک شبکه را تعیین می کنند .
شبکه های عصبی می توانند بر اساس طراحی خود سیگنال های ورودی را طراحی کنند و به سیگنال های خروجی تبدیل نمایند . چنین فرایندی را آموزش دیدن شبکه عصبی می نامند .
به طور کلی دو روش برای آموزش دادن شبکه‌های عصبی مصنوعی وجود دارد . روش آموزش با ناظر [22] ( معلم ) و روش آموزش بدون ناظر[23] ( بدون معلم ) . در روش آموزش با ناظر آنچه به شبکه به عنوان مجموعه آموزشی داده می شود همراه با قضاوتی است که ناظر انتظار دارد ، لذا نمونه ها همراه با قضاوت از پیش تعیین شده آموزش داده می شوند تا در آینده، شبکه در صورت برخورد با نمونه های جدید ، با توجه به روالی که آموزش دیده است ، عمل کند . اما در آموزش بدون ناظر شبکه های عصبی بدون در اختیار داشتن داده های خروجی ، در معرض آموزش قرار می گیرند . در واقع به تنهایی و بدون کمک خارجی باید با توجه به شکل سیگنال های خروجی خود ، درباره درستی یا نادرستی انها تصمیم بگیرد.
در مواردی ممکن است که شبکه عصبی اصولاً موفق به فراگیری نشود . بدین معنی که پارامترهای شبکه پس از زمان های طولانی به مقدار مشخصی همگرا نشوند ، چنین مواردی ممکن است بر اثر ناکافی بودن داده های آموزشی و یا اصولاً نقص طراحی شبکه ایجاد شود . باید توجه داشت که فرایند آموزش شبکه های عصبی فقط به ازای زیر مجموعه ایی از داده هایی که قرار است شبکه انها را در کاربرد حقیقی خود پردازش کند ، آموزش داده می شوند . در صورتی که شبکه بیش از حد آموزش ببیند[24]، یا تعداد داده های آموزشی یک شبکه بیش از حد زیاد باشد ( در واقع از تمامی داده های مسلم برای آموزش دادن به شبکه استفاده شود ) ، شبکه به جای آن که آموزش ببیند ، به حالتی می رسد که به آن حفظ کردن اطلاعات می گویند . در واقع به جای آن که یک شبکه برای حل مساله از هوش خود کمک بگیرد ، از محفوظات خود استفاده می کند . همان گونه که شرایط و موقعیت نیز در نتیجه آموزش تأثیر دارد ، میزان یادگیری شبکه نیز به شدت از شرایط اولیه آغاز آموزش شبکه تأثیر می پذیرد . انتخاب مناسب مقادیر اولیه پارامترهای شبکه ، در نتیجه آموزش آن بسیار موثر خواهد بود . شبکه های عصبی مصنوعی از جنبه های توپولوژی ، ساختاری و روش های یادگیری به انواع مختلفی تقسیم می شوند و هر یک در کاربردهای خاص عملکرد مناسبی از خود نشان می دهند . شبکه عصبی چند لایه پرسپترون [25] با روش یادگیری انتشار وارون[26] یکی از متداولترین شبکه های کاربردی است ، که در این پژوهش با بهره گرفتن از آن پیش بینی صورت می گیرد . در مباحث نظری اثبات شده که شبکه MLP در صورت انتخاب صحیح ساختار داخلی مناسب ، قادر است که هر گونه سیستم غیر خطی را مدل کرده و شبیه سازی کند .
1 – 2 هدف از تحقیق
هدف از انجام این تحقیق ، ارائه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی جهت پیش بینی روزانه نرخ جفت ارز و مقایسه نتایج حاصل از این پیش بینی با تحلیل های سری زمانی و مدل ARIMA و همچنین تلفیق جواب های حاصل از دو مدل و ارائه نتیجه بهتر نسبت به هر دو مدل است .
1-fundamental
2-technical
١- شرایط اولیه ، شامل وضعیت یا مقدار اولیه مورد بررسی ، وضعیت تمامی متغیرهای مرتبط با آن و تمامی ساز و کارهای اثرگذار بر متغیر مورد بررسی و سایر متغیرهای اثر گذار می باشد .
٢- یکی از دلایل این وضعیت ، تعداد زیاد متغیرهای اثر گذار بر پدیده های اقتصادی است .
٣- حتی متعصب ترین طرفداران این اندیشه نیز قبول دارند که درون یک متغیر اقتصادی یک جزء توضیح پذیر و غیر تصادفی وجود دارد .
4-white niose
5-Auto regressive conditional Heteroscedasticity
6-Generalited Auto regressive conditional Heteros Cendasticity
1-deteministic
٢- به این دلیل به انها تصادفی نما گفته می شود که اکثر آزمون های استاندارد انها را تصادفی تشخیص دهند .
3-chaos
1-Artificial Neural Networks ( ANN )
1-Neuron
2-Binary
3-stable
4-synchronous
5-neuran clustering
6-selforganiting
1-feed forward
2-feed back
3- این لایه می تواند لایه ایی که چند مرحله پایین تر است باشد .
1-supervised
2-unsupervised
3-over training
1-multi layer perceptron ( MLP )
2-Back Propagation
زندگی افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس همواره چالش برانگیز بوده است. ام اس شایعترین ناتوانی عصبی- حسی پیشرونده در بالغین جوان است که با میلین زدایی سیستم عصبی مرکزی مشخص می شود.
این بیماری مزمن و خود ایمنی با انواعی از علائم و نشانه ها و دوره های غیر قابل پیش بینی نظیر اختلال در هماهنگی و تعادل بدن، گرفتگی عضلات، خستگی و. . . مشخص می شود. در حال حاضر بیش از 5/2 میلیون نفر در سراسر جهان و بیش از 500 هزار نفر در امریکا به بیماری ام اس مبتلا هستند. در ایران طبق گزارش انجمن ام اس ایران در سال 89 نزدیک به 50 هزار بیمار مبتلا به ام اس وجود دارد. این بیماری زنان را 3-2 برابر بیشتر از مردان درگیر نموده و سن شایع بروز آن 30-20 سالگی است. بنابراین به نظر می رسد که زنان سنین باروری آسیب پذیرترین افراد در برابر این بیماری باشند.
بیماران مبتلا به ام اس از کیفیت زندگی پایین تری نسبت به افراد سالم برخوردارند (Tepavcevic,2008)
آگاهی از انتشار جغرافیایی بیماریها برای برنامه ریزیهای بهداشتی هر کشور لازم است تا مسئولین از موقعیت هر بیماری در کل جهان و مناطق مختلف کشور با خبر گردند و تدابیر بهداشتی لازم برای ساکنین مناطق را در سیاستگذاری های بهداشتی خود بگنجانند.
جغرافیای پزشکی که به آن جغرافیای سلامت نیز اطلاق می شود، پهنه ای جدید و مهم از تحقیقات سلامت است که پیوندی بین جغرافیا و جنبه های جغرافیایی سلامت می باشد. جغرافیایی پزشکی سلامت، اثرات محل و آب و هوا را بر روی سلامتی انسان ها مطالعه می کند و هدف آن درک عوامل و متغیرهایی است که بر سلامت جمعیت و افراد تاثیر گذار می باشد.
از آن جا که انسان همواره در تماس مستقیم با محیط آب و هوایی است و این امر سبب می شود که شیوه واکنش او در محیط جوی از لحاظ ارگانیسم مورد توجه قرار گیرد. از طرف دیگر روند روبه رشد تغییرات آب و هوایی و بالا رفتن دمای زمین، ممکن است باعث شود برخی بیماریها را در نواحی جغرافیایی تحت اثرشان، تغییر دهد. در واقع شرایط اقلیمی و موانع طبیعی نظیر اقیانوسها، از یک طرف و وابستگی بعضی از عوامل عفونت زا به ناقلین و مخازن خاص، از طرف دیگر باعث محدود شدن بعضی از بیماریها به مناطق خاصی از کره زمین گردیده است.
1-1. بیان مسئله
بدن هر یک از انسانها شبیه یک شهر است، هر یک از سلولهایی که بدن ما را می سازند به مثابه یکی از شهروندان این شهرهستندکه وظیفه مشخصی دارند، نیروگاه برق و سیم کشی برق این شهر چیزی نیست جز سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز و نخاع می باشد، به کمک رشته های ظریف اعصاب که تمام اجزای بدن را به مغز و نخاع ارتباط میدهند در واقع سیم کشی ارتباطی بدن ماست.
درون این سیم کشی ها هم جریان برق جاری است، البته با شدتی بسیار ضعیفتر از آنکه ما را دچار برق گرفتگی کند، رشته عصبی درست مانند یک سیم برق بوسیله یک ماده پوششی محافظت می شود.
این ماده پوششی که میلین نام دارد فقط یک عایق یا حفاظ برای خود رشته نیست بلکه کمک می کند پیام الکتریکی با سرعتی چندین برابر منتقل شود همین میلین یکی از بازیگران اصلی MS است. در بدن ما وقتی که به دلایلی گلبولهای سفید اشتباها به میلین به جای یک عامل بیگانه حمله کردند بیماری MS آغاز می‌شود.
این بیماری سیستم اعصاب مرکزی را در قسمت های مختلف درگیر می کند به نحوی که میلین پوشش رشته های عصبی مورد حمله گلبول های سفید بدن فرد قرار می گیرد.
بررسی محققان نشان داده پنج عامل در بروز این بیماری موثر است که عبارتند از:ژنتیک، پراکندگی جغرافیایی و محیط(نظیر آلاینده های زندگی شهر نشینی)، استرس، عوامل ایمونولوژیکی، میکربهاو ویروسها.
تحقیقات نشان داده با دور شدن از خط استوا این بیماری شیوع بیشتری پیدا می کند به نحوی که در مناطق سرد خیز با در صد بیشتری از بیماری روبه رو می شویم. یکی از دلایل این مسئله را کمبود ویتامین D در مناطق سرد خیز ذکر می کنند، مثلادر شمال اروپا MS شایع تر از جنوب اروپااست، به دلیل آنکه در این نواحی نور آفتاب کمتر است و کمبود ویتامین D شایعتر است، در کشورهای آسیایی نظیر ژاپن، هند و خاور دور بروز MS کمتر بوده و بر عکس در ایران رو به افزایش است.
بیماری مولتیپل اسکلروزMS ) (شایع ترین بیماری ناتوان کننده عصبی می باشد. بررسی توزیع جغرافیایی بیماری مولتیپل اسکلروز و بروز بیماری در بخش های مختلف دنیا متفاوت است که به سه منطقه1)با شیوع کم، 2)با شیوع متوسط، 3)با شیوع بالا طبقه بندی شده است. در مطالعه توسط Mohamad Abedini و همکارانش در سال 2008 درمازندران انجام شد، شیوع بیماریMS در ایران جزء مناطق با شیوع متوسط
(Medium prevalence ) برابر با 1/20 در هر 100000نفر گزارش شده است. با توجه به افزایش شیوع بیماری Ms در ایران طبق مطالعات اخیر، گرفتاری طیف سنی جوان به این بیماری ناتوان کننده سیستم عصبی مرکزی و متحمل شدن بار اقتصادی و روانی زیاد بر بیماران مبتلا (با توجه به سیر پیشرونده و ناتوان کننده بیماری)و همچنین صرف هزینه های بالا جهت اقدامات درمانی و باز توانی در این بیماران، بررسی عوامل خطر قابل پیشگیری حائز اهمیت می باشد(عزیزی و همکاران، 1383، ص18).
1-2. پرسش اصلی تحقیق(مسائله تحقیق)
کدام عنصر اقلیمی بر روی بیماری ام اس تاثیر بیشتر دارد ؟
1-3. اهداف تحقیق
-بررسی وضعیت بیماری ام اس در استان گیلان
-بررسی عناصر اقلیمی موثر بر بیماری
-ارائه راهکارهایی جهت جلوگیری از بیماری
1-4. فرضیه
-به نظر می رسد عناصر اقلیمی بر بیماری ام اس تاثیر دارند.
-از بین عناصر اقلیمی تابش و دما و رطوبت بر بیماری تاثیر گذار است.
1-5. هدف كاربردی
هدف تحقیق پیدا کردن رابطه عناصر اقلیمی و پراکندگی جغرافیایی بیماری ام اس در سطح استان گیلان بوده که پس از بررسی های انجام شده این پژوهش می تواند در مراکز تحقیقات ام اس، انجمن بیماران ام اس، مبتلایان به بیماری ام اس و دانشگاه های علوم پزشکی مورد استفاده و بررسی قرار گیرد.
1-6. جنبه نوآوری
در رابطه با تأثیر اقلیم بر روی سلامت و بیماری مطالعات متعددی صورت گرفته است. اما تا کنون در خصوص تأثیر عناصر اقلیمی بر روی بیماری ام اس مطالعاتی انجام نگرفته و این تحقیق برای اولین بار است که در این خصوص صورت میگیرد.
1-7. نوع روش تحقیق
در این تحقیق از زوش توصیفی تحلیلی و با رویکرد ذیل انجام گرفته است این پژوهش تاثیر اقلیمی بر روی بیماری MS بوده. دلیل اصلی
انتخاب این روش شناسی عناصر اقلیمی و بیشترین تاثیری را که عنصر بر روی بیماری می گذارد می خواهیم بررسی کنیم.
1-7-1. روش گردآوری اطلاعات
هر یک از روش های گردآوری اطلاعات ابزار مخصوص خود را دارد. لذا در این تحقیق به صورت کتابخانهای، اسنادی و مراجعه به سایتهای کامپیوتری و استفاده از نقشه های پهنه ندی و همپوشانی جهت شناسایی تاثیر عناصر اقلیمی از مهمترین ابزار تحقیق می باشد.
1-7-2. ابزار گردآوری اطلاعات
ابزار گردآوری اطلاعات (فیش، جدول، نمونه‌برداری، و بانكهای اطلاعاتی و شبكه‌های كامپیوتری و ماهواره‌ای )
1-7-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شده و برای تهیه نقشه های پهنه بندی و همپوشانی از نرم افزار GIS استفاده کردیم که در رابطه با تحقیق مورد نظر از روش های توصیفی وتحلیلی استفاده می شود.
1-8. محدودیت ها و موانع تحقیق
با توجه به اینکه این موضوع برای اولین بار در سطح کشور و استان کار شده است؛ دارای محدودیتهایی بوده که پژوهشگر را با مشکل مواجه می کند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- وجود اطلاعات کم در مورد بیماری MS در ارتباط با عناصر اقلیمی.
2-نبود آمار دقیق و جزء به جزء در مورد بیماران.
- نداشتن اطلاعات دقیق بیماران در ارتباط با تاثیر اقلیم بر روی بیماری.
1-9. روش انجام تحقیق
با توجه که اطلاعات اندک بوده و بیشتر تحققیات انجام شده تاثیرات اقلیمی در مورد بیماری های دیگر به غیر از MS بوده تنها روش برای رسیدن به اهداف تحقیق تهیه پرسشنامه و نقشه های GIS در سطح استان بوده. که پس از خروجی گرفتن از نقشه در ارتباط با عناصر اقلیمی تاثیر هر عنصر را در سطح استان بررسی کرده و در نهایت به همپوشانی عناصر اقلیمی پرداخته تا بتوانیم تاثیر مهمترین را بر منطقه مورد نظر بررسی کنیم.
. تعریف MS
این بیماری مختص اعصاب مركزی بوده ( مغز و نخاع ) و ایجاد لكه های سفید یا پلاكهای متعددی در مغز می كند.
2-2. رابطه عرض جغرافیایی با بیماری MS
عوامل جغرافیایی – بروز و شیوع ام اس از لحاظ جغرافیایی متفاوت است. مناطقی با فراوانی بالا در جهان (با شیوع 60 نفر در هر 100000 نفر یا بیشتر) شامل تمام اروپا (از جمله روسیه)، جنوب کانادا، ایالات متحده شمالی، زلاند نو و جنوب شرقی استرالیا می باشد. در بسیاری از این مناطق شیوع بیش از 100نفر در هر 100000 نفر است ; بالاترین میزان گزارش شده 300 نفر در هر 100000 در جزایر Orkney است. در ایالات متحده آمریکا، شیوع 100 نفر در هر 100000 نفر (0. 1 درصد) برای تعداد 250000 فرد مبتلا به ام اس است. این ناسازگاری جغرافیایی ممکن است تا حدی بر اساس اختلافات نژادی، جمعیتهای سفید پوست توضیح داده شود، به ویژه افرادی ازاروپای شمالی به نظر می رسند که مستعدترین افراد هستند و افرادی با اصلیت آسیایی، آفریقایی، ویا هندی آمریکایی کمترین خطررا دارند و بقیه افراد متوسط هستند.
همچنین یک باور گسترده از رابطه میان عرض جغرافیایی و ام اس، با خطر افزایش ابتلا به ام اس از جنوب به شمال وجود دارد. برای مثال در یک تحلیل از مطالعه سلامت پرستاران نسبت سرعت تنظیم شده برای ایالات متحده شمالی3. 5 و برای ردیف وسط نسبت به ردیف های جنوبی 2. 7 بود (اسلامی، 1374، ص2).
تصورمی شود افراد مهاجرازمنطقه با خطر بالا به منطقه با کم خطر پس از سن بلوغ خطر سابق خود را با خودشان دارند، در حالی که کسانی که در دوران کودکی مهاجرت کرده اند به نظر می رسد که خطری مرتبط با منطقه جدیدی دارند که به آن مهاجرت کرده اند.
با این حال، انجمن جهانی بین عرض جغرافیایی و خطر ابتلا به ام اس بر اساس یافته هایی از یک بررسی سیستماتیک و متا آنالیز مطالعات اپیدمیولوژیکی ام اس با چالش هایی مواجه می باشد.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیشتر بین سنین 15-6 ( به طور متوسط 2 تا 3 ساعت یا بیشتر در روز در تابستان در آخر هفته ها یا تعطیلات) با کاهش خطر ام اس مرتبط است.
2-3. عناصر و عاملهای اقلیمی
در بررسی و مطالعه دانسته های اقلیمی باید بین عنصر و عامل اقلیمی تفاوت قایل شویم. دما، رطوبت، فشار و تابش خورشید، هر کدام یک عنصر اقلیمی تلقی می شود. تلفیق و آمیزه ای از این عناصر را که معرف یک حالت فیزیکی معین در اتمسر است مانندگرما، بارش و ابرناکی، نیز یک عنصر اقلیمی در نظر می گیرند. اما عامل اقلیمی عاملی است از قبیل ارتفاع، جهت و پوشش که به نحوی در فضای مورد مطالعه تاثیر داشته باشد.
گاهی یک عنصر اقلیمی می تواند عاملی برای عنصر دیگر باشد؛ مثلا دما برای رطوبت، رطوبت برای ابرناکی و ابرناکی برای تابش، عنصر اقلیمی به شمار میآیند. تشخیص کیفیت واقعی عوامل و عناصر یاد شده در سنجش یا دیدهبانی، به هدف بررسی و شیوه مطالعه بستگی دارد (کاویانیو علیجانی، 1383، ص27).
2-4. تابش آفتاب
آفتاب پرتویی الکترومغناطیسی است که از خورشید ساطع می شود. با اینكه حداكثر شدت تابش آفتاب در قسمت پرتو قابل رویت است ولی بیش از نیمی از انرژی حرارتی خورشید مربوط به پرتو فروقرمز است.
ابرها مقدار زیادی از پرتو خورشید را به فضای خارجی اتمسفر منعکس می کتتد ؛ ولی بقیه آن به سمت زمین منتنشر می شود که باعث گرم شدن طبیعی زمین می شود.
2-4-1. تابش خورشیدی –آفتاب
تابش خورشیدی منبع اصلی انرژی سیاره زمین و عامل اصلی کنترل حیات و آب و هوا در سطح زمین به شمار میرود. انرژی خورشید، با کنترل حرارت سطح زمین پراکندگی زمان و مکانی رطوبت و فشار را نیز تعیین می کند. بنابراین، بررسی همه جانبه آن برای درک آب و هوای کره زمین ضروری است(کاویانی و علیجانی، 1383، ص 57).
2-4-2. عوامل موثر در تابش خورشیدی
مقدار کل انرژی خورشیدی که در مدتی معینی، به یک سطح مشخص می رسد تحت تاثیر چهار عامل تغییر می کند که عبارتند از مقدار انرژی تابشی گسیل شده از خورشید، فاصله خورشید تا زمین، ارتفاع خورشید (یا زاویه تابش خورشید) و سرانجام، مدت تابش(کاویانی و علیجانی، 1383، ص 61).
2-4-3. مقدار انرژی تابش خورشیدی
در نتیجه فعالیتهای دورهای معین، لکههای تیره رنگی بر سطح خورشید ظاهر می شود و پرتوافکنی آن را هرچند ناچیز، تغییر می دهد. لکه های خورشیدی اصولا هر 11 سال یک بار ظاهر می شود و در نتیجه، ارسال انرژی تابشی خورشید نیز دستخوش تغییر قرار می گیرد (کاویانی و علیجانی، 1383، ص 62).
2-4-4. فاصله خورشید تا زمین
زمین در گردش انتقالی خود به دور خورشید، مداری بیضی شکل را میپیماید که خورشید در یکی از کانونهای آن قرار دارد(کاویانی و علیجانی، 1383، ص 62).
2-4-5. ارتفاع خورشید
ارتفاع خورشید شدت انرژی تابشی رسیده به واحد سطح را مشخص می کند. هر قدر ارتفاع خورشید بیشتر باشد، امواج تابش عمود تر می تابند و مساحت کمتری در معرض تابش قرار می گیرد؛ بنابراین، دمای تولید شده در واحد سطح بالا می رود. عوامل مهم در تعیین ارتفاع خورشید در یک محل عبارتند از: عرض جغرافیایی محل، فصل سال و ساعت روز(کاویانی و علیجانی، 1383، ص 63).
بافت فرسوده، به عرصه هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، فقدان دسترسیهای مناسب و کمبود خدمات و زیرساختهایشهری، آسیبپذیر بوده و ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارند (نایبی، فهندری،91 ). فرایند مداخله در بافتهای فرسوده شهری به سه شکل صورت میگیرد:
الف) بهسازی یعنی بهبود بخشیدن به وضعیت بافت و عناصر درونی آن. در واقع بهسازی زمانی صورت میگیرد که فرسودگی نسبی فضا از لحاظ عملکردی رخ داده باشد.
ب) نوسازی زمانی انجام می شود که فضای شهری، مجموعه یا بنا از کارکردی مناسب برخوردار بوده ولی فرسودگی نسبی کالبدی فضایی موجب کاهش کارایی و بازدهی آن شده است.
ج) بازسازی یعنی از نوساختن. بازسازی زمانی صورت میگیرد که در بنا، مجموعه و یا فضای شهری، فرسودگی بهصورت کامل ایجاد شدهباشد.
بافتهای فرسوده یکسری مشخصهها و خصوصیاتی دارند که از این طریق می توان محدوده این بافتها را شناسایی نمود شامل:
– عدم استحکام ساختمانها در برابر زلزله
– ناکارآمدی شبکه های تأسیساتی موجود
– ناکارآمدی شبکه دسترسیها
– عدم امنیت
– پایین بودن ارزش زمین
– تراکم بالا
با توجه به این خصوصیات فوق الذکر، شناسایی و مدیریت ریسک این دسته از پروژه ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
2-1- بیان مسئله
مدیریت ریسک یک روش فعال و پویش گرانه است که به اگرها پاسخ می دهد. در واقع مدیریت پروژه اگرهای مختلف هر بخش کاری را
مطرح کرده، تأثیرات انجام رخداد و اگرها را بررسی کرده و در نهایت پاسخی منطقی در تبادل اگرها اتخاذ می نماید، تا بدین وسیله بر اهداف پروژه تأثیر مثبت بگذارد. پر واضح است که وقایع پیش بینی نشدهای که طبق تعریف ریسک نامیده می شوند؛ در طول دوره عمر پروژه رخ داده و برخی از آنها میتوانند آسیبهای جدیدی به پروژه وارد نمایند. بنابراین نظریه مدیریت ریسک به عنوان تکنیکی در مقابل رخدادهای غیرقابل پیش بینی و کنترل این گونه رخدادها مطرح می شود. (حسینعلیپور، جهرمی، محبیفر، 89)
پروژه های نوسازی بافتهای فرسوده با توجه به پیچیدگی زیاد، تنوع حوزه های اجرایی و ذینفعان متعدد تحت تأثیر عدم قطعیتهای فراوانی است که تحقق اهداف پروژه را تهدید مینماید. در این نوع پروژه ها با توجه به هزینه های زیاد و محیط متغیر که به علت وابستگی به محدودیتها و ذینفعان متعدد، نیازهای عملکردی ممکن است چندین بار تغییر کند، مدیریت صحیح ریسکهای پروژه از نکات کلیدی است. ریسک پروژه های نوسازی شهری ابعاد مختلفی دارد شامل: ریسک اقتصادی، ریسک مدیریت مشتریان قدیمی تر، ریسک قوانین و مقررات و ریسک تکنولوژی ساختمان که در این پژوهش ما به مدیریت ریسک، ریسک های اقتصادی این گونه پروژه ها میپردازیم.
3-1- تعریف کلمات کلیدی
مدیریت ریسک: کاربرد سیستماتیک سیاستهای مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیتهای تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک میباشد. مدیریت ریسک عبارت از فرایند مستندسازی تصمیماتنهایی اتخاذ شده و شناسایی وبه‌کارگیری معیارهایی است که می‌توان از آنها جهت رساندن ریسک تا سطحی قابل قبول استفاده کرد.
ریسک: رویدادهای غیرمنتظره که معمولاً به صورت تغییر در ارزشدارایی ها یا بدهیها میباشد.
نوسازی شهری: به معنی تجدید بنای کامل مناطق موجود برای ارتقاء کیفیت زندگی در آنها (که تا حدی تنزل یافته که دیگر قابل اصلاح نیست) و نیز، بنای مناطق جدید شهری. نوسازی شهری ترکیبی است از عناصری مانند: کاربری زمین، جمعیت، وضعیت اقتصادی، برنامه جامع، برنامه ریزی و ملاحظات مربوط به رفاه اجتماعی.
4-1- اهمیت و ضرورت موضوع
همانگونه که مستحضرید بافتهای فرسوده شهری موجب بروز یکسری مشکلات و ناهنجاریهای اجتماعی اقتصادی می شود از جمله: بالا رفتن سطح بیکاری، پایین بودن منزلت اجتماعی ساکنان محله، ناامنی، فقر، پایین بودن سطح بهداشت. از طرفی یکی از اهداف جامعه اسلامی بالا بردن سطح رفاه و اجرای عدالت اجتماعی در جامعه میباشد. در همین راستا پروژه هایی تحت عنوان پروژه های نوسازی بافتهای فرسوده شهری تعریف شده اند.
از دیگر سو هر پروژه یکسری اهدافی دارد که عدم تحقق آن به منزله شکست پروژه است. عوامل شکست پروژه هم مشکلات و ریسکهایی میباشد که در طی مراحل پروژه با آن مواجه میشویم. به همین دلیل شناسایی و مدیریت ریسک این دسته از پروژه ها اهمیت والایی دارد.
دانشگاه آزاد اسلامی
پایان نامه ارشد رشته مدیریت
باموضوع :
بررسی اجرای طرح هادی روستایی بر زندگی روستائیان
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
– بیان مسئله
با توجه به سابقه برنامه ریزی در ایران که به سال 1327 برمیگردد ، از جمله طرح هایی که در آن به روستاها به عنوان یک سکونت گاه روستایی توجه شد، طرح هادی روستایی است که از سال 1366 تهیه ، تصویب و اجرای آن آغاز گردید . مهمترین هدف طرح های هادی روستایی تجدید حیات روستا به لحاظ ابعاد فیزیکی ، اقتصادی و اجتماعی روستاها است و ساماندهی و اصلاح بافت موجود ، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف در روستا سه محور اصلی در طرح هادی روستا بشمار می روند(مولائی هشتجین ، 1386 : 102 ). طرح های هادی محلی ترین و موردی ترین طرح هاست که مستقیماً با روستاها و اجتماع روستایی ارتباط دارد. از این نظر طرح های هادی منحصر به فردند و این طرح ها به نوبه خود ، خون جدیدی در کالبد جامعه سنتی و کهن روستاها بوجود می آورد و در فرایند توسعه و عمران روستاها حرکتی مثبت تلقی می شود . اما علی رغم اقدام های انجام شده هنوز هم در فرایند تهیه و اجرای این طرح ها نارسایی هایی وجود دارد که این نارسایی ها ، موفقیت و آثار اقتصادی و اجتماعی حاصل از اجرای این طرح ها را در روند توسعه نواحی روستایی محدود ساخته است ( رضوانی ، 1387 : 171 ) . در این راستا طی سال های اخیر در محدوده مورد مطالعه یعنی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل برای بیش از 80 درصد روستاهای طرح هادی تهیه و تصویب شده است که با توجه به ادامه روند اجرای طرح های هادی روستایی ، ارزشیابی و تحلیل اثرات اجرای این طرح ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان می تواند بسیار حساس باشد . زیرا از یکسو اطلاعات لازم را از طریق یک فرایند بازخوردی کارآمد فراهم می آورد تا مدیریت برنامه ها و طرح ها بتواند وسایل مناسب اجرای طرح را انتخاب کند و از سوی دیگر ضعف های اجرایی را آشکار می کند و مشکلاتی را که در مرحله برنامه ریزی پیش بینی نشده است ، آشکار ساخته و در یافتن راه حل های آن یاریمان خواهد نمود . از این رو ، برای تشخیص اینکه آیا روش های انتخاب شده برای تحقق برنامه ها و طرح ها مناسبند و این که هدف ها با حداقل هزینه در شرف تحقق هستند یا نه ، به طور عام ارزشیابی از اجرای طرح های توسعه روستایی و به طور خاص ارزشیابی از اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت زندگی روستاییان ، ضرورت دارد .
طی سال های اخیر در محدوده مورد مطالعه یعنی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل برای بیش از 80 درصد روستاهای طرح هادی تهیه و تصویب شده است که با توجه به ادامه روند اجرای طرح های هادی روستایی ، ارزشیابی و تحلیل اثرات اجرای این طرح ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان می تواند بسیار حساس باشد . زیرا از یکسو اطلاعات لازم را از طریق یک فرایند بازخوردی کارآمد فراهم می آورد تا مدیریت برنامه ها و طرح ها بتواند وسایل مناسب اجرای طرح را انتخاب کند و از سوی دیگر ضعف های اجرایی را آشکار می کند و مشکلاتی را که در مرحله برنامه ریزی پیش بینی نشده است ، آشکار ساخته و در یافتن راه حل های آن یاریمان خواهد نمود . از این رو ، برای تشخیص اینکه آیا روش های انتخاب شده برای تحقق برنامه ها و طرح ها مناسبند و این که هدف ها با حداقل هزینه در شرف تحقق هستند یا نه ، به طور عام ارزشیابی از اجرای طرح های توسعه روستایی و به طور خاص ارزشیابی از اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت زندگی روستاییان ، ضرورت دارد .
در طول این تحقیق به اثرات مثبت و منفی اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان خواهیم پرداخت . به عبارتی دیگر خواهیم دید که اجرای طرح هادی روستایی تا چه میزان بر زندگی روستائیان ، میزان خدمات رسانی به روستاها ، هدفمند کردن ساخت و سازها ، تسهیل در عبور و مرور و کاهش آهنگ مهاجرت و حتی ترغیب به مهاجرت معکوس تاثیرگذار است و آیا این اثرات مثبت هستند . بیان اثرات مثبت اجرای طرح هادی روستایی در کیفیت زندگی روستائیان خود دلیلی بر افزایش مشارکت و سرمایه گذاری در روستاها خواهد شد و بیان اثرات منفی آن راهکاری جهت تغییر روند تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی خواهد بود . به طور کلی تحلیل اثرات اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان می تواند زمینه مدیریت موفق روستایی گردد . بر این اساس پژوهش حاضر در صدد پاسخ گویی به این مورد اصلی است که اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل تا چه حد تاثیر داشته است ؟
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به اینکه روستاها می توانند در پیشبرد اهداف اقتصادی و اجتماعی کشور مفید واقع گردند ، اجرای طرح های هادی روستایی در بالا بردن کیفیت زندگی در نواحی روستایی و نهایتاً محقق شدن توسعه روستایی مثمر ثمر واقع خواهد شد .سکونتگاه های روستایی در کشور ما به شکل طبیعی بر اساس نیازهای جوامع انسانی ساکن در آنها شکل گرفته و گسترش یافته اند ، بنابراین شکل گیری و گسترش روستا بر اساس برنامه ریزی صحیح صورت نگرفته و عملا سکونتگاه های روستایی کشور تا قبل از طرح های هادی روستایی دارای هویت و شناسنامه نبوده اند . اهمیت تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی به عنوان پروژه های بخشی یا مقطعی توانست ابتدا به روستاها هویت بخشیده که به عنوان یکی از پروژه های توسعه روستایی در بهبود وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و خصوصا بخش فیزیکی و کالبدی تاثیر بسزایی داشته باشد . اهمیت و ضرورت تهیه طرح و اجرای طرح هادی این است که روستاهای دارای طرح هادی از شرایط ویژه ای در عمران و آبادی خویش از قبیل آب رسانی ، راهسازی ، اجرای طرح های عمرانی و تخصیص منابع مالی نسبت به روستاهای فاقد طرح هادی می باشند . لذا تهیه طرح های هادی روستایی و اجرای آن با توجه به ورود امکانات و خدمات زیربنایی و روبنایی بر کیفیت و بهبود زندگی اهالی در بلندمدت موثر است که نشان از اهمیت بررسی تحقیق بر تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی است . از دیگر عواملی که روستاهای ایران و همچنین گیلان همواره از آن متاثر بوده مهاجرت نیروی جوان و خلاق به دلایلی از قبیل جستجو برای کار بهتر ، زندگی با کیفیت بالاتر و درآمد بیشتر است و این واقعیت تلخ مانع پیشرفت روستاها و حتی شهرهای پیرامون می گردد .زیرا با مهاجرت این افراد نه تنها روستاها از افراد جوان و خلاق خالی گشته و پیشرفتی نخواهد داشت بلکه زندگی در شهرهای اطراف مشکلاتی از قبیل ایجاد شغلهای کاذب اضافه می گردد که باعث کاهش کیفیت زندگی در شهرها خواهد شد . برای یافتن راه حل مناسب کافی است به روستاهای کشورمان توجه بیشتری گردد. زیرا اگر کیفیت زندگی در ابعاد مختلف زندگی روستائیان افزایش یابد و آنها در محل سکونت خود احساس آرامش و آسایش نمایند ، نه تنها از روستاهای محل زندگی خود خارج نشده ، بلکه باعث برگشت مهاجرین به روستاهای خود می شود و حتی محیط روستایی چنان خواهد گشت که افراد شهرنشین به زندگی در روستا راغب شوند. از جمله عواملی که می تواند بر کیفیت زندگی روستائیان موثر باشد تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است . به همین دلیل در این پژوهش سعی شده با انتخاب روستاهایی از بخش مرکزی شهرستان سیاهکل میزان تاثیر تهیه و اجرای طرح هادی روستایی بر کیفیت مردم سنجیده شود . بدین وسیله می توان راهکارهای مناسب جهت افزایش کیفیت زندگی و یا حتی افزایش کیفیت تهیه و اجرای طرح هادی در روستاها پیدا نمود.
1-3 – هدف تحقیق
اهداف این تحقیق شامل دو دسته اهداف اصلی و فرعی می باشند :
1-3-1- هدف اصلی
– تعیین اثرات اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان بخش مرکزی شهرستان سیاهکل .
1-3-2- اهداف فرعی
– ارزیابی اثربخشی آگاهی روستائیان از اجرای طرح هادی بر کیفیت زندگی .
– ارزیابی اثربخشی طرح هادی روستایی بر کیفیت زندگی روستاهای دارای طرح هادی و روستاهایی که طرح هادی در آنها اجرا شده است .
1-4 – سوال های تحقیق
سوالهای این تحقیق با توجه به اهداف آن عبارتند از :
- اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل تا چه حد موثر بوده است ؟
- آگاهی مردم در اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان تا چه حد موثر بوده است ؟
- کیفیت زندگی در روستاهای دارا و فاقد طرح هادی اجرا شده تا چه حد متفاوت است ؟
1-5- فرضیه های تحقیق
با توجه به مباحث نظری مطرح شده در زمینه اجرای طرح هادی و تاثیر آن بر کیفیت زندگی که بدان ها اشاره خواهد شد ، به نظر می رسد اجرای طرح هادی می تواند بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان موثر باشد و در این میان آگاهی اهالی روستا از این طرح و اثرات آن بی تاثیر نیست و با مقایسه کیفیت زندگی در روستاهای دارای طرح هادی اجرا شده و روستاهای دارای طرح هادی می توان بر اهمیت این مهم تاکید نمود. بنابراین با توجه به نقش اجرای طرح هادی بر کیفیت زندگی روستائیان می توان فرضیه های زیر را مطرح نمود:
- اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل موثر بوده است.
- میزان اگاهی مردم در اجرای طرح هادی و اثربخشی آن بر بهبود کیفیت زندگی روستائیان موثر است.
- کیفیت زندگی در روستاهای دارا و فاقد طرح هادی اجرا شده متفاوت است.
1-6- جامعه آماری ، حجم نمونه و متغیرهای تحقیق
جامعه آماری در این پژوهش ، روستائیان بخش مرکزی شهرستان سیاهکل می باشد . بخش مرکزی شهرستان سیاهکل در سال 1390 دارای 3 دهستان ، 111 روستا ، 5586 خانوار و 17742 نفر جمعیت می باشد . با توجه به حجم جامعه آماری و بر اساس جدول استاندارد مورگان حجم نمونه آماری 380 نفر از روستائیان می باشد که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ، اقدام به توزیع و تکمیل پرسشنامه در سطح روستاهای مورد مطالعه گردیده است . در این تحقیق از مجموع 111 روستا ، 6 روستا به عنوان روستاهای نمونه ( که نیمی از آنها دارای طرح هادی اجرا شده و نیمی دیگر دارای طرح هادی بوده اند ) ، مورد بررسی قرار گرفته است و روستاها بر اساس روستاهای کوچک ، متوسط ، بزرگ طبق جدول (1-1) ، طبقه بندی و سهم هر طبقه و تعداد نمونه های هر روستا مشخص گردید. متغیر وابسته در تحقیق حاضر بهبود کیفیت زندگی روستائیان در ابعاد : محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی و متغیر مستقل آن اجرا شدن و نشدن طرح هادی روستایی می باشد.بعد از انجام مراحل فوق الذکر با بهره گرفتن از جدول مورگان و با سطح اطمینان 95/0 و با توجه به
مجموع جمعیت دو گروه که برابر 7070 نفر می باشد ، می بایست از 380 نفر از جامعه انتخابی به جمع آوری اطلاعات پرداخته شود . حال با بهره گرفتن از نسبت جمعیت هر روستا به تعداد کل نمونه ، مشخصگردید که از هر روستا ، چند پرسشنامه تکمیل و اخذ گردد.
جدول 1-1 :طبقه بندی روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل بر اساس جمعیت
| جمعیت | روستاهای دارای طرح هادی
اجرا شده |
تعداد روستای منتخب | روستاهای دارای طرح هادی
اجرا نشده |
تعداد روستای منتخب | ||
| تعداد | درصد | تعداد | درصد | |||
| کمتر از 250 نفر | 2 | 8/1 | 1 | 16 | 40/14 | 1 |
| 500-250 نفر | 5 | 50/4 | 1 | 15 | 50/13 | 1 |
| 1000-500 نفر | 6 | 40/5 | 1 | 6 | 40/5 | 1 |
| بیشتر از 1000 نفر | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| مجموع | 3 | 3 | ||||
منبع : بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان سیاهکل ، 1393
جدول 1-2 :جدول روستاهای دارای طرح هادی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل
| طرح هادی اجرا شده | جمعیت | خانوار | دهستان | نام روستا | شهرستان | ردیف | |
| 254 | 73 | توتکی | کرف پشته | سیاهکل | 1 | ||
| √ | 720 | 220 | توتکی | لیش | 2 | ||
| 350 | 105 | توتکی | مهربن | 3 | |||
| 272 | 80 | توتکی | اشکجان پهلو | 4 | |||
| 210 | 60 | توتکی | سوتگوابر | 5 | |||
| 75 | 29 | توتکی | بالارود | 6 | |||
| 199 | 59 | توتکی | توشی | 7 | |||
| √ | 275 | 82 | توتکی | آسو | 8 | ||
| 419 | 133 | خرارود | کلامسر | 9 | |||
| √ | 489 | 289 | خرارود | فشتال | 10 | ||
| 130 | 46 | خرارود | کاجان | 11 | |||
| 390 | 124 | خرارود | کجیل | 12 | |||
| 233 | 65 | خرارود | لیشک | 13 | |||
| √ | 375 | 124 | خرارود | پنابندان | 14 | ||
| √ | 972 | 288 | خرارود | تازه آباد جانکاه | 15 | ||
| 409 | 132 | خرارود | چالشم | 16 | |||
| √ | 902 | 266 | خرارود | خرارود | 17 | ||
| 143 | 42 | خرارود | سلش | 18 | |||
| 435 | 130 | خرارود | ملک رود | 19 | |||
| √ | 585 | 171 | خرارود | دوست لات | 20 | ||
| 263 | 79 | خرارود | گاوکول | 21 | |||
| 98 | 30 | خرارود | گیل بام | 22 | |||
| √ | 441 | 147 | مالفجان | ازبرم | 23 | ||
| √ | 118 | 40 | مالفجان | چوشل | 24 | ||
| 212 | 63 | مالفجان | زیارتگاه | 25 | |||
| 258 | 84 | مالفجان | رجورازبرم | 26 | |||
| 97 | 32 | مالفجان | کرفستان | 27 | |||
| 499 | 106 | مالفجان | نمک رودبار | 28 | |||
| √ | 349 | 107 | مالفجان | هلستان | 29 | ||
| 116 | 46 | مالفجان | چوفلکی | 30 | |||
| √ | 966 | 319 | مالفجان | مالفجان | 31 | ||
| √ | 235 | 89 | مالفجان | دهبنه | 32 | ||
| 218 | 83 | مالفجان | سپردان | 33 | |||
| √ | 283 | 108 | مالفجان | بیدرون | 34 | ||
| 349 | 127 | مالفجان | لشکریان | 35 | |||
| 159 | 48 | مالفجان | خوشل | 36 | |||
| 186 | 68 | مالفجان | مالده | 37 | |||
منبع : بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان سیاهکل ، 1393
در خصوص چگونگی بررسی اعتبار محتوای این پرسشنامه ، پرسشنامه اولیه را ابتدا تنظیم و سپس با بهره گرفتن از نظر استاد راهنمای محترم ویرایش و تنظیم گردید.
از آنجایی که ضریب آلفای کرونباخ معمولا شاخص مناسبی برای سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری و هماهنگی درونی میان عناصر آن است ، بنابراین قابلیت اعتماد پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق را به کمک آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS ارزیابی خواهد شد . این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه یا آزمون هایی که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کنند ، به کار می رود. ( سرمد و همکاران ، 1385)
از نتایج بدست آمده در جدول( 1-3 ) مشخص می گردد که پایایی پرسشنامه تحقیق ، در ابعاد مختلف در سطح قابل قبولی قرار دارد .
جدول 1-3 : جدول ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای پرسشنامه
| مولفه ها | تعداد سوالات | ضریب آلفای کرونباخ |
| شاخص های کالبدی | 8 | 72/0 |
| شاخص های اقتصادی | 7 | 87/0 |
| شاخص های اجتماعی | 10 | 91/0 |
| شاخص های محیطی | 10 | 90/0 |
منبع : یافته های تحقیق ، 1393
1-7- محدوده مورد مطالعه
بخش مرکزی شهرستان سیاهکل در قسمت شمالی این شهرستان واقع شده است و از نظر موقعیت ریاضی در 49 درجه و 43 دقیقه تا 50 درجه 09دقیقه طول شرقی و 36 درجه 38 دقیقه تا 37 درجه و 12 دقیقه عرض شمالی واقع شده است . این بخش در پهنه جلگه ای واقع شده است و براساس نقشه توپوگرافی که توسط سازمان نقشه برداری کشور تهیه شده است ، شیب عمومی بخش از جنوب به شمال می باشد .
همچنین از نظر موقعیت نسبی بخش مرکزی سیاهکل از شمال به شهرستانهای لاهیجان و آستانه اشرفیه ، از شرق به شهرستان لاهیجان ، از غرب به بخش سنگر از شهرستان رشت و از سمت جنوب به بخش دیلمان شهرستان سیاهکل همجوار است . این بخش دارای 3 دهستان به نامهای خرارود ، مالفجان و توتکی می باشد . ( سالنامه آماری استان گیلان ، 1390 ) .
لازم به ذکر است محدوده مورد مطالعه توسط نقشه و با جزییات بیشتری در فصل سوم تحقیق حاضر ارائه خواهد شد .