وبلاگ

پیچیدگی های فزایندة محیطی، اهمیت و نقش مدیریت را در پیروزی و شکست سازمان ها انکار ناپذیر ساخته است. یکی از موضوعاتی که در سال های اخیر در دانش مدیریت مورد توجه قرار گرفته، مقولة فرهنگ سازمانی است. توجه به فرهنگ[1] به عنوان نقطة شروع تغییر، برای استوار ساختن توسعه بر هویت و ارزشهای اخلاقی و معنوی ملت ها است. (سید عامری،1387)

 

فرهنگ در یک سازمان، به مثابه شخصیت در یک انسان است مفروضاتی بنیانی، اعتقادات، باورها، هنجارها و ارزش ها به عنوان مبانی فرهنگی یک سازمان می باشد و شالوده وجودی آن را تشكیل داده و نقطه تمیز خوب و بد را مشخص می كند. فرهنگ هر سازمانی به عنوان عامل اساسی در شكل بخشیدن بدان مطرح شده و تأثیر بسزایی بر ساختار و طرح سازمان، محیط داخلی و خارجی سازمان، تكنولوژی و نیروی انسانی و از همه مهمتر بر بهره وری نیروی انسانی و استراتژی سازمان دارد. فرهنگ، بایدها و نبایدها را مشخص می كند و قالب رفتاری سازمان را شكل می دهد. (نصیری پور و همکاران،1388)

 

با وجود یک فرهنگ قوی و منسجم، افراد ضمن كسب آگاهی بیشتر پیرامون اهداف و استراتژی های سازمان نسبت به ارزش ها و هنجارهای سازمان خود احساس مسئولیت و تعهد می کنند و از كار خویش احساس رضایت می كنند، كه این در كنار مدیریت قوی موجب بهبود روحیه، انگیزش عملكرد سازمانی و بهره وری كاركنان می گردد. (همان منبع)

 

امروزه اهمیت بهره وری[2] با توجه به گسترش سطح رقابت، پیچیدگی های فناوری، تنوع سلیقه ها، کمبود منابع و سرعت تبادل اطلاعات بر کسی پوشیده نیست. در ضمن بهره وری و بهبود عملکرد نیز از ارزشمندترین جایگاه در نزد مدیران برخودار است و همه در جست و جوی کارایی بیشتر و اثربخشی فزون ترند و تلاشهای آنان در همین راستا شکل می گیرد تا ثبات سازمان را در دنیای پر رقابت امروز تضمین کنند. (کاشانی،1390) لذا فرهنگ غنی سازمان می تواند همانند یک نیروی غنی و انرژی زا، سازمان را در کنار نیروی انسانی كارا هدایت نموده، احساس و ادراك یكسان به اهداف سازمان داده و انگیزه ای قوی در افراد، بوجود آورد و اخلاقیات و معنویات را در محیط، نظام مند گرداند، به طوری كه تعدادی از پژوهشگران معتقدند فرهنگی كه برای مقام و شان افراد ارزش قائل است موجب تقویت روحیه و عملكرد شغل می شود.

 

1-2 بیان مسئله پژوهش

 

موفقیت های چشمگیر دهه اخیر سازمان هایی با حداقل امکانات از یک سو و شکست سازمان هایی با بهترین توانایی های مادی از سوی دیگر، بیانگر نقش قابل توجه عوامل غیرمادی و معنوی و بالندگی سازمان ها می باشد. (مشبکی،1389) که در این میان فرهنگ سازمانی[3] به عنوان عامل مؤثر در عملکرد سازمان تلقی می گردد.

 

فرهنگ سازمانی موضوعی است که در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی سهم بسزایی دارد. فرهنگ از دیرباز برای شرح کیفیت زندگی جامعه انسانی به کار برده می شود. ولی درباره فرهنگ سازمانی آنچه مربوط به کار و رفتار مردمان در سازمان است کمتر سخن گفته شده است. (زرنگار، 1385)

 

از ترکیب دو واژه فرهنگ و سازمان، اندیشه ای تازه پدید آمده است که هیچ یک از آن دو واژه این اندیشه را در بر ندارد. سازمان یک استعاره برای نظم و تربیت است در حالیکه عناصر فرهنگ نه منظم هستند و نه با نظم. فرهنگ کمک می کند تا درباره چیزی جدای از مسائل فنی در سازمان سخن گفته شود و باعث می شود نوعی از روان همراه با نوعی رمز و راز پدید آید. لذا به دلیل است که گفته می شود فرهنگ در یک سازمان همانند شخصیت[4] در یک انسان است. ( همان منبع)

 

فرهنگ سازمانی مجموعه ای از اعتقادها، باورها و ارزش های مشترک است که بر رفتار و اندیشه اعضای سازمان اثر می گذارد و می توان آن را نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و یا مانعی در راه پیشرفت به شمار آورد. (1982،Peter & Waterman) به طوری که اکثر کارشناسان رفتار سازمانی اتفاق نظر دارند که فرهنگ سازمانی یک دست ناپیدا است که افراد را در جهت نوعی رفتار نامرئی هدایت می کند. لذا فرهنگ سازمانی از اساسی ترین زمینه های تغییر و تحول در سازمان به شمار می رود و پذیرش آن از سوی کارکنان ضامن پویایی و بهروری آنان و بقا سازمان می باشد. پس شناخت و درك چیزی که فرهنگ سازمان را می سازد، شیوه ایجاد و دوام آن به ما کمک می کند تا بهتر بتوانیم رفتار افراد در سازمان را توجیه کنیم.

 

 

 

در عصر حاضر بهره وری را یک روش، یک مفهوم و یک نگرشی در باره كار و زندگی می نامند و به عنوان شاخص تعیین کننده در درآمد سرانه هر کشور است و همواره سعی دارد آنچه را که در حال حاضر موجود است بهبود بخشد به عبارتی بهره وری مبتنی بر این عقیده است که انسان می تواند کارها و وظایفش را هر روز بهتر از دیروز به انجام برساند. در واقع به آن به شكل یک فرهنگ و یک جهان بینی می نگرند. (کارگر و فرج پور،1388)

 

 بهره وری در همه شئونات، كار و زندگی فردی، اجتماعی می تواند دخیل باشد و به عنوان یک شاخص تعیین كننده به آن نگریسته می شود تا آنجایی آنگوس مادیسون[5] مورخ نامدار در کتاب مراحل رشد سرمایه داری می نویسد ظهور و سقوط ملت ها را می توان در سرتاسر تاریخ جهان با مشخص ساختن سطح بهره وری آنان تعیین یا پیش بینی کرد. لذا بهره وری، ارزشمندترین جایگاه را نزد مدیران دارد و یکی از مهمترین اهداف در هر سازمان ارتقاء سطح بهره وری آن است و انسان در ایجاد بهره وری نقشی محوری دارد. لذا رسالت مدیریت و هدف اصلی مدیران هر سازمان استفاده موثر و بهینه از منابع و امکانات گوناگون چون نیروی کار، سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات است. در این رسالت استفاده بهینه از نیروی انسانی(بهره وری نیروی انسانی)از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که انسان بر خلاف سایر منابع سازمانی دارای عقل و اختیار است و مدیر نمی تواند بسادگی از آن استفاده نماید و مهمتر اینکه نیروی انسانی نه تنها یک منبع سازمانی است بلکه تنها عامل بکار گیری سایر عوامل می باشد. (فرهنگی،1379)

 

آنچه دارای اهمیت است، تغییر نگرشها در عرصه ی رقابت سازمانی و تلاش در راستای كاهش هزینه ها و افزایش بهره وری سازمانی است، بهبود بهره وری مبتنی بر بالا بردن توان آفرینش و قدرت خلق و میزان استعداد، تطبیق و تلفیق جامعه در سازمان ها با تحولات اقتصادی، علمی و فنی جهان است. بنابراین فلسفه ی بهبود بهره وری در سازمان ها موجب می شود نیروی انسانی بتواند بهتر فكر كند، بیندیشد، بیافریند، نوآوری كند و نگرشی سیستماتیک پیدا كند. (طاهری،1390)

 

فرهنگ سازمانی در زمره مهمترین عامل های وحدت بخش و انسجام آفرین در عرصه فعالیتهای سازمانی به شمار می رود. بنابراین وجود فرهنگ سازمانی ضعیف، جو بسته و ناسالم به آشفتگی و فشار روانی منجر می شود که نشانه های آن احساس درماندگی، انزوا، ناامیدی، سرخوردگی و بدبینی نسبت به خود و دیگران است و آثار آن به صورت کاهش بهره وری و نارضایتی شغلی ظاهر خواهد داشت بخصوص در سازمانی نظیر شهرداری ها به دلیل جایگاه ویژه ای که در میان مردم شهر دارند، این موضوع می تواند از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار باشد. لذا در این راستا در این پژوهش سعی شده تا با توجه به تعاریف و ابعاد فرهنگ سازمانی از دیدگاه مدل دنیسون[6] و بهروه وری نیروی انسانی از طریق مدل هرسی وگلد اسمیت[7] به این سوال که آیا بین فرهنگ سازمانی با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان رابطه معنا داری وجود دارد یا خیرپاسخ داده شود.

 

1-3 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

 

 با عنایت به نام گذاری امسال(سال 1393)به نام”اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی” توسط رهبر معظم انقلاب و تاکید معظم له بر اینک فرهنگ از اقتصاد نیز مهم تر است و با عنایت به سخنان پیشین ایشان در خصوص مسئله وجدان کاری و یافتن راهکارهایی جهت ایجاد و ارتقائ آن در سطح جامعه و با در نظر گرفتن ارتباط تنگاتنگی که بین این مهم با فرهنگ، خصوصا فرهنگ سازمانی(به عنوان جایگاهی برای رشد و تعالی آن)وجود دارد، بر آن شدیم تا موضوع پایان نامه خود را در مورد فرهنگ سازمانی و رابطه ی آن با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری کاشان قرار دهیم تا این ارگان بتواند به وسیله ارزشها ی مطلوب فرهنگی خود از منابع موجودش اعم از نیروی انسانی و منابع مادی خویش در جهت افزایش کارایی و اثر بخشی که دو رکن اساسی بهره روی می باشد نهایت استفاده را ببرند.

 

در ضمن در این پژوهش نیز محقق سعی دارد از آنجایی که در حال حاضر عدم توجه و شناخت لازم نسبت به مساله فرهنگ سازمان، از سوی مدیریت ها مشکلات و تنگناهایی را برای سازمان ها و ادارات بلاخص شهرداری ها(به دلیل جایگاه ویژه ای که در بین مردم دارند)به وجود آورده است. از آن جمله می توان به کاهش بهروری کارکنان، تحقق نیافتن اهداف سازمان، صرف وقت و هزینه های گزاف برای انجام پروژها عدم کارایی و اثر بخشی سازمان ها اشاره نمود. بنابراین لازم است برای برطرف کردن قسمتی از مشکلات که گریبان گیر سیستم اداری کشور گشته به فرهنگ سازمانی به عنوان زیر بنای برای تغییرات توجه گردد. و به آن بهای لازم داده شود و این میسر نیست مگر با تحقیقات گسترده و اهمیت دادن مدیریت سازمان ها به این امر تا بتوان با به کارگیری نتایج و اصلاحاتی که باید صورت گیرد مشکلات سازمان ها و جامعه تا اندازه ای بر طرف نمود.

 

1-4 جنبه نوآوری تحقیق

 

 آنچه نوآوری این طرح تحقیقاتی را نشان می دهد مکان مورد مطالعه و ارتباط بین دو متغیری مذکور که کمتر در تحقیقات انجام شده مشابه پشین به آن ها توجه گردیده شده است.

 

1-5 اهداف پژوهش

 

1-5-1 هدف اصلی

 

شناسایی میزان ارتباط بین فرهنگ سازمانی با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان

 

2-5-1 اهداف فرعی

 

شناسایی میزان رابطه هركدام از ابعاد فرهنگ سازمانی با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان شناسایی و مقایسه فرهنگ سازمانی كاركنان بر اساس متغیر جمعیت شناسی پاسخ دهندگان از جمله سن ج جنسیت تحصیلات و رده شغلی

 

شناسایی وضعیت موجود بهره وری كاركنان با لحاظ نمودن اثرات متغییرهای جمعیت شناختی مانند سن جنسیت تحصیلات رده شغلی

 

سنجش و مقایسه عمومی میزان فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی انسانی شهرداری شهرستان كاشان

 

ارائه پیشنهادات اجرایی و كاربردی منتج از یافته های پژوهش جهت دستیابی به سطح بالایی از بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان كاشان

 

تعیین راهكارهای علمی و آموزشی جهت بهبود و تقویت مهارت و شایستگی های فرهنگ سازمانی كاركنان در شهرداری شهرستان كاشان

 

1-6 سوالات پژوهش

 

1-6-1سوال اصلی پژوهش

 

آیا بین فرهنگ سازمانی با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان رابطه معنا داری وجود دارد؟

 

1-6-2 سوالات فرعی پژوهش

 

آیا بین درگیر شدن در کار با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان رابطه معناداری وجود دارد.

 

آیا بین سازگاری با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان رابطه  معناداری وجود دارد.

 

آیا بین انطباق پذیری با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان رابطه معناداری وجود دارد.

 

آیا بین رسالت با بهره وری نیروی انسانی در شهرداری شهرستان کاشان رابطه معناداری وجود دارد.