وبلاگ

در جهان امروز کارشناسان ورزش به دنبال استفاده از یافته های علمی برای آماده ساختن هر چه بیشتر ورزشکاران حرفه ای در رقابت های ملی، جهانی و المپیک هستند از این رو به نظر می رسد. بهره برداری از بهترین روش های تمرینی مناسب از مهمترین اصولی است که رعایت آن از سوی مربیان مجرب وآگاه در ورزش قهرمانی و حرفه ای اجتناب ناپذیر است(41).

کاراته یک ورزش رزمی جهت بشاش کردن وارائه دهنده ی یک تصویر از تمرین ذهنی می باشد که نیاز به آمادگی جسمانی بالا دارد (45). آمادگی جسمانی نیز مجموعه ای از ویژیگی های ذاتی و اکتسابی است که توانایی فعالیت بدنی را تعیین می کند. تمرین و آمادگی نیز موجب توسعه همه جانبه استقامت، قدرت، سرعت، انعطاف پذیری و هماهنگی می شود (75). عموما برای گسترش اجزای خاص آمادگی جسمانی می توان فعالیت های ورزشی را به روشی منظم و سازمان یافته اجرا کرد که این جلسات ورزشی باید تحریک لازم را برای گسترش اجزای آمادگی جسمانی تامین کند و باید شرایطی را به وجود آورد که وقتی بدن در معرض آنها قرار می گیرد توسعه یابد(73). هر فرد باارتقائ سطح دانش و شناخت بدن خود به همراه تمرینات، چابکی، سرعت و روش های برگشت به حالت اولیه که کلید موفقیت است را بدست می آورد(11).

یکی از روش هایی که امروزه جایگاه مناسبی در بین ورزشکاران پیدا کرده است تمرین های پلایومتریک است. این تمرینات به منظور ترکیب سرعت و قدرت در اجرای حرکات ورزشی طراحی شده است و ماهیتا از توان بالقوه ی زیادی برخوردار است و در صورتی که به روش علمی استفاده شود ورزشکاران را قادر می سازد بتوانند حرکت و مهارت را با سرعت بیشتری انجام دهند (114). در تمرین های پلایومتریک سعی می شود قبل از مرحله انقباض برون گرا که موجب طویل شدن عضله می شود تواتر پیام های صادره از سوی دوک عضلانی برای اعمال کشش از طریق انقباض و در نتیجه ی انقباض، بازتاب عضله بیشتر شود (10). روش دیگری که در تمرینات اهمیت دارد و شدت تحریکها یا عامل هایی که مغز و بدن را برای توسعه هر چه بیشتر سرعتی شدن تحریک می کند تمرینات سرعتی است، شرط اول در تمرینات سرعتی استفاده و برخورداری از تکنیک خوب است. تمرینات سرعتی موقعی بیشترین کارایی را دارد که ورزشکار یک روز بعد از تمرینات سرعتی به استراحت بپردازد یا تمریناتی با شدت کمتر را اجرا کند (9).

• بیان مسئله

کاراته یک نوع مبارزه ژاپنی است که در آن از دست و پا برای وارد کردن ضربات پر قدرت مشت و لگد استفاده می شود، کلمه کاراته به معنی دست خالی می باشد وفردی که تمرینات کاراته را انجام می دهد کاراته کا نامیده می شود، آزمودنی های این پژوهش کاراته کاران سبک شوتوکان می باشند که در این سبک قدرت پا با توجه به محل ضربه بالاترین مقدار قدرت را تولید می کند (45). این رشته به آمادگی جسمانی زیادی نیاز دارد وبه سطوح بیشینه قدرت، سرعت، توان و چابکی وابسته می باشد اجرای مهارتهای انفجاری مانند پریدن، جابه جایی، چرخش و واکنش های سریع وناگهانی از اهمیت ویژه ای بر خوردار می باشد طبق تحقیقات اولر (1991)به طور تقریبی 5/1تا 2 میلیون نفر از امریکائیها در این رشته ورزشی فعالیت می کنند، جیف و مینکوف (1998) گفته اند که 20درصد از این افراد را کودکان تشکیل می دهند(105).

آمادگی جسمانی، حاصل از تمرینات ورزشی است و تمرینات ورزشی، ضرورتی برای تندرستی عموم مردم است. با این وجود، آمادگی جسمانی فراتر از فراورده های تمرین است، ضمن اینکه تمرین به منظور حفظ و نگهداری آمادگی جسمانی لازم است ولی تمرین فقط متضمن

 فعالیت جسمانی نیست. تغذیه مناسب، استراحت کافی، ارزیابی سلامتی و عادات بهداشتی خوب همگی مکمل آمادگی جسمانی است(50). ورزشکارانی که از آمادگی جسمانی و حرکتی مناسب برخوردار نباشند نمی توانند تکنیک و تاکتیک مورد نظر مربی را به خوبی اجرا کنند، احتمالاّ تمرینات پلایومتریک بر عوامل حرکتی و جسمانی موثر است(2). مسئله مهم دیگر در ارتباط با تاثیرات هر کدام از شیوه های تمرینی بر عوامل آمادگی جسمانی وحرکتی افراد است ، هر یک از این تمرین ها می تواند به نوعی بر توان انفجاری و سرعت افراد اثر گذار باشد(3). توان و سرعت اساس اجرای خوب در بسیاری ورزش هاست و عوامل مختلفی مانند تمرین و نوع تمرین بر این عوامل تاثیر دارد(43). در بین روش های مختلف تمرینی، یکی از موثرترین آنها، به ویژه در ارتباط با توسعه قدرت، سرعت ودر نهایت توان ورزشکاران تمریناتی به نام پلایومتریک است(41). تمرینات پلایومتریک متشکل از تکنیک های ورزشی از رشته ورزشی می باشد که سبب افزیش میزان استحکام و تحریک پذیری می شود. محققان به این نتیجه دست یافتند که تمرینات در دوره زمانی مشخص سبب افزایش پرش طولی، سرعت، استحکام پاها، قدرت عضلات، افزایش میزان آگاهی حرفه ای، در انجام حرکات می گردد همچنین باعث افزایش میزان چالاکی شده (88،54،92،36،23). از طرفی دیگر نیز باعث کاهش صدمات در ورزشکاران می گردد، این تمرینات به عنوان یک روش نوین برای پیشرفت و موفقیت در عملکرد ورزشکاران می باشد(23). تمرینات پلایومتریک[3] در اواخر دهه 1980 میلادی برای بالا بردن توانایی پرش و توان اندام تحتانی رواج پیدا کرد(33). که شکاف بین تمرینات سرعتی و قدرتی و همچنین برای تسهیل در فراخوانی واحدهای حرکتی می باشد(33،53). پلایومتریک مشتق از دو کلمه(پلایو)به معنای گسترده تر، وسیع تر و (متریک) به معنای اندازه گیری شده است(114). واژه پلایومتریک شاید واژه ی نسبتاّ تازه ای باشد اما ماهیت آن پدیده ی جدیدی نیست، ریشه این تمرینات به اروپای شرقی بر می گردد که در آنجا به عنوان تمرینات پرشی از آن نام برده می شود. واژه پلایومتریک توسط مربی ورزشی آمریکایی به نام فردویلت ابداع شد(32،25،74). در واقع تمرینات پلایومتریک به توسعه کل سیستم عصبی-عضلانی کمک می کند(36). و مجموعه ای از حرکات سریع و نیرومند است که شامل یک انقباض برون گرا و بلافاصله انقباض درون گرای قوی می باشد(36،42،2،13،65). تمرینات پلایومتریک برنامه های تمرینی ویژه ای برای ارتقاء توان انفجاری می باشد همچنین این نوع تمرینات، قدرت، نیروی انفجاری و سرعت را گسترش می دهد (74،25). برخی از متخصصان طب ورزشی و فیزیوتراپیست ها و مربیان بر این باورند که تمرینات پلایومتریک اصولا آسیب رسان هستند زیرا در این نوع تمرینات شدت کار بالا است و عضلات ومفاصل در معرض آسیب قرار می گیرند. ضرب دیدگی پاشنه پا، صدمات مینیسک زانو، تاندون، کشکک، فشردگی ستون مهره ها و انواع ترک های استخوانی از جمله آسیب هایی هستند که اگر فرد آمادگی مطلوبی نداشته باشد آن را تهدید می کند(36). بنابراین چون شدت این تمرینات بالا است نمی توان این گونه تمرینات را بر روی افراد غیر ورزشکار پیاده کرد(17). والری بوروزوف دونده سرعت روسی پیشرفت خود را مدیون تمرینات پلایومتریک می دانست وی در سال 1972 توانست مسافت 100 متر را در 10 ثانیه طی کند و مدال طلا را از آن خود کند(46). ظرفیت حرکت یا انتقال سریع یکی از عوامل مهم دیگر آمادگی جسمانی در بیشتر ورزشهاست، سرعت از نظر مکانیکی نسبت بین مکان وزمان بیان شده است، گنجاندن فعالیتهای سرعتی در تمرین برای آن دسته از رشته های ورزشی که سرعت در آنها عامل تعیین کننده به شمار می رود باعث افزایش شدت تمرین می شود. در نتیجه تمرینات سرعتی تقریبا نقش مهمی را در تمام ورزشها ایفا می کند (9،11). تمرین سرعتی در ورزش حرف اول را می زند و مزیت بزرگ یک ورزشکار این است که بتواند در کسری از ثانیه از رقیب خود امتیاز بگیرد. بدن برای سرعتی شدن نیاز به تمرینات سرعتی دارد، در عین حال یک برنامه سرعتی موثر می تواند در موفقیت ورزشکاران نقش مهمی داشته باشد، مثلا توانایی افزایش سرعت برای گرفتن یک توپ سرگردان در بسکتبال می تواند برنده و بازنده مسایقه را تعیین کند. متاسفانه بسیاری از افراد این برداشت را دارند که سرعت مادرزادی است و از طریق تمرین، قابل افزایش نیست و زمان کمی را به تمرینات سرعتی اختصاص می دهند. اما تجربه ثابت و تحقیقات نشان داده است که تمرینات سرعتی مناسب باعث افزایش سرعت می شود(7). افزایش سرعت نیز شامل بهبود کارایی و فراخوانی واحدهای حرکتی مناسبی است که به نوبه خود افزایش نیرو در عضلات را ارتقاء می بخشد(11).

• اهمیت و ضرورت پژوهش

دامنه استفاده از روش های مختلف تمرینی در ورزش بسیار گسترده است و استفاده از هر شیوه تمرینی اطلاعات خاص مربوط به آن تمرین را می طلبد و هر یک از روش های تمرینی برای تقویت فاکتورهای خاصی بکار گرفته می شوند(22). اجرای هر فعالیتی در حداقل زمان همواره مورد توجه بشر بوده است. توان از مهمترین عوامل آمادگی جسمانی است که در اغلب رشته های ورزشی نقش مهمی ایجاد می کند(39،59). ورزشکار در اجرای بهینه نیاز به مهارت و قدرت دارد که تمامی ورزش ها از اسکی روی یخ تا بسکتبال این دو خصوصیت را شامل می شوند (41). توان از مهمترین عوامل آمادگی جسمانی است که در اغلب رشته های ورزشی نقش مهمی ایجاد می کند(39،59). بسیاری از ورزش های انفرادی و تیمی که در آن ها به پریدن، ضربه زدن و سرعت نیاز است مقدار زیادی به توان انفجاری پاها بستگی دارد، مساله قابل توجه دیگر آن است که هر یک از برنامه های تمرینی، نیاز به امکانات ویژه ای دارند، بنابراین در صورت دسترس نبودن امکانات و تجهیرات می توان تمرین های پلایومتریک و سرعتی را جایگزین کرد (2). به طور کلی، آموزش تمرینات پلایومتریک به همراه تمرینات سرعتی باعث بهبود عملکرد عضلات، توان انفجاری و عملکرد ورزشی آنها نسبت به آموزش پلایومتریک معمولی می شود(115).