وبلاگ

امروزه با توجه به کیفیت زندگی و تندرستی که پیشرفت زیادی نسبت به گذشته داشته است تلاش برای ارتقاء تندرستی و پیشگیری از بیماری‌ها نیز از اولویت‌های ملی می باشد. نه تنها جوامع علمی و پزشکی، بلکه عامه مردم به طور روز افزون از اثر عمیق شیوه زندگی بر سلامت جسمانی و روانی و کیفیت زندگی آگاه شده‌اند. از آنجا که یگانه هدف برای تمام ملل زیستن توام با سلامتی و نشاط است. شاید بهتر باشد اساسی ترین گام از دوران کودکی و نو جوانی آغاز شود. بسیاری از مردم سلامتی را به عنوان نبود بیماری تعریف می کنند. این واقعیتی است که افراد سالم، افراد فاقد بیماری هستند. اما مفهوم سلامتی فراتر از آن است. سلامتی به مفهوم سرزندگی، قدرت و تندرستی جسم و روان است. شاید بهترین تعریف از سلامتی تعریف یونانی آن یعنی عقل سالم در بدن سالم است، باشد با این حال، سلامتی روانی، اجتماعی، محیطی و روحی اجزاء دیگری از سلامتی می باشند. اهمیت فعالیت بدنی به عنوان بخش مکمل یک زندگی سالم گسترش یافته، به علاوه شواهد علمی از فواید سلامت بخش تمرین و ورزش در حال افزایش است. فن آوری مدرن از میزان شغل‌ها کاسته و اکثر حرفه‌ها به نیروی مغزی بیشتر از توان جسمی تکیه می کند. کارهای روزمره نظیر چمن زنی نیز مکانیزه شده، رانندگی جای پیاده روی را گرفته و کارهایی که نیازمند یک ساعت کار جسمانی بود، اینک با فشار چند ثانیه ای یک دکمه با گرفتن یک شماره تلفن انجام می شود. در نتیجه این امر، زمان بیشتری برای فعالیت های اوقات فراغت باقی می ماند. اما متأسفانه بسیاری از افراد از فعالیت‌های بی تحرک مانند تماشای تلویزیون و… در اوقات فراغت خود استفاده می کنند. اگرچه بدن انسان برای حرکت و انجام فعالیت‌های جسمانی سخت طراحی شده است. ولی ورزش هنوز به عنوان بخشی از شیوه معمولی زندگی در نیامده است (پارسا 1377).

کسب دانش و اطلاعات عمومی درباره فعالیت های جسمانی یکی از مهمترین انگیزه های داخلی برای شرکت در فعالیت های جسمانی است. کسانی که با فعالیت‌های جسمانی آشنا هستند، ارزش آن را بیشتر درک می کنند. چنین افرادی شرکت در برنامه های فعالیت جسمانی را در برنامه زندگی خود در تمام عمر در نظر می گیرند و حتی برخی این برنامه‌ها را با توجه به اطلاعات خود برنامه ریزی و ارزشیابی می کنند. به دلیل پیشرفت صنعت و زندگی ماشینی، فعالیت جسمانی روزمره شدیدا کاهش یافته است و به منظور جبران این زندگی بی تحرک، فعالیت جسمانی مربوط به بازی و تفریح و در نتیجه فعالیت‌های مرتبط با تندرستی توسعه یافتند. زندگی امروزی مجال استفاده از فعالیت‌های جسمانی طبیعی که در اعصار گذشته وجود داشت را نمی دهد. برای مثال در ایران باستان در اوایل امپراتوری رم، تمرینات جسمانی برای سربازان ضروری و اجباری بود و برنامه‌های جسمانی در جهت بالا بردن آمادگی نظامی و بنیه دفاعی انجام می شد. همانطور كه اشاره شد، برنامه و روش تمرین عامل مهمی در بهبود عملکرد‌های جسمانی و مهارت های ورزشی است بطور کلی اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با تندرستی شامل قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، استقامت قلبی تنفسی، انعطاف پذیری و ترکیب بدن و اجزای آمادگی جسمانی مربوط به اجزای مهارت شامل زمان عکس العمل، سرعت، تعادل، چابکی، هماهنگی و توان می باشد. در بین روش های مختلف تمرینی پلایومتریک یک شیوه تمرینی است که بسیاری از ورزشکاران برای افزایش قدرت و یا توان انفجاری از آن استفاده می کنند(شایگان1392).

بدیهی است پیشرفت و بهبود رکوردها، تکنیک و تاکتیک های ورزشی و روند صعودی پیشرفت ابعاد مختلف رشته های ورزشی، نشانه گسترش و توسعه زیربنای علمی و جامعه علمی و روش های مربیگری بوده است .از این رو،نیل حرکت به سوی رشته های قهرمانی و حرفه ای شدن بیشتر شده است و هر کسی به هر دلیل و هدفی ممکن است در یک فعالیت ورزشی و برنامه تمرینی شرکت کند. اما با توجه به این مسله که استعداد ورزشی یکی از مهم ترین عوامل دستیابی به سطح بالای عملکرد ورزشی است، شکوفایی استعدادورزشکاران توسط مربیان باتاکیدبراصول علمی ورزشی اهمیت بسزائی دارد. از این رو ضمن شناخت این استعدادها باید به شیوه ای صحیح آن را رشد و

 توسعه داد. معمولا متخصصین ورزش معتقدند که برای دستیابی به سطح بالای عملکرد ورزشی باید ضمن شناخت ورزشی، با روش های مختلف تمرین به توسعه سطح عملکرد و آمادگی افراد پرداخته شود. به بیان دیگر، یافته های علمی در این زمینه در تنظیم و اجرای برنامه های تمرینی قهرمانان ورزشی نقش مهمی را بر عهده داشته است. تمرینات ورزشی اصولا موجب افزایش توانایی حرکتی انسان می شود. این تمرینات گستره زیادی پیدا کرده است و هدف از این تمرینات به طور خلاصه دستیابی به قهرمانی، و برتر بودن در مسابقات و رشته های ورزشی می باشد. از جمله این شیوه های تمرینی که دیری از آن نمی گذرد استفاده از تمرینات پلایومتریک می باشد.

1 – 2 بیان مسله

امروزه پیشرفت وبهبود در رکوردها ، مهارتها ، تکنیکها و تاکتیک های ورزشی در یک صد سال اخیر نشانه ی گسترش و بسط زیربنای علمی و دانش محققین و مربیان ورزش بوده است . یافته های علمی در این زمینه در تنظیم واجرای برنامه های تمرینی قهرمانان ورزش نقش مهمی را بر عهده داشته اند . صرف نظر از عوامل وراثتی که سهم تعیین کننده ای در عملکرد ورزشی دارند ، عامل مهم دیگری که در این پیشرفت بسیار مؤثر است برنامه و روش تمرینات است. (کرباسی 1378)

روش های تمرینی متفاوتی برای توسعه عوامل درگیر در آمادگی جسمانی ورزشكاران در رشته های مختلف ورزشی بكار گرفته شده است . سالهاست كه تمرینات با وزنه ، با روش های متنوعی كه توسط محققین و متخصصین علوم تربیت بدنی و ورزش ارائه شده است مورد توجه مربیان و ورزشكاران علاقه مند قرار گرفته است . در سالهای اخیر و با پیشرفت علوم ورزشی و تربیت بدنی ، روش های نوینی ارائه گردیده كه با وجود هزینه های كمتر و صرف وقت كم و زیانهای احتمالی كمتر ، نتایج بسیار خوبی بر مجموعه توانائیهای ورزشكاران داشته است . از میان این روشها ، تمرینات پلایومتریک ، كه ترجیحاً بدون وزنه و با بهره گرفتن از پرشهای حساب شده از ارتفاع كم انجام می شود و تنها از وزن بدن كه در هنگام پرش ، اضافه بار لازم را برای افزایش فشار مناسب ایجاد میكند ، كمك میگیرد ، مورد توجه قرار گرفته است . هر یک از روشها با توجه به نیاز به وسایل مربوطه و تاثیرات مفید و احیاناً آزمایشهایی كه برای ورزشكاران داشته كاربردهای متفاوتی در توسعه توانائیهای ورزشكاران رشته های مختلف داشته است. (کرباسی 1378)

برای تعیین دقیق دامنه تاثیرات این نوع تمرینات بر فاكتورهای مختلف آمادگیهای جسمانی ورزشكاران و بكارگیری حساب شده آنها ، اطلاعات كمی در دست میباشد . این نوع تمرینات بیشتر برای ورزشكاران رشته های پرشی و سرعتی بكار گرفته شده است و با توجه به مهارتها و توانائیهای سرعتی و كوتاه مدت می باشد . چنانچه علمای تربیت بدنی ، این تمرینات را پلی می دانند كه شكاف بین قدرت و توان را می پوشاند و قابلیت انفجاری انتقال وزن از یک پا به پای دیگر را كه برای سرعت لازم است بهبود می بخشد و بیشتر در توسعه مهارتهایی مانند : ضربات فورهند و بك هند تنیس و یا انواع پرتابها و پرشها و شوت زدن ها بكار گرفته می شود . اما با توجه به یافته های تحقیقات اخیر و همچنین بررسیهای دقیقتر و وسیعتر می توان ضمن كاهش زیانهای احتمالی آن ، بر میزان فواید و تاثیرات این نوع تمرینات افزوده و چگونگی اجرای بهتر آنان را مشخص نمود.سرعت و توان انفجاری در بسیاری از ورزش ها مانند دوومیدانی ، ژیمناستیک و برخی از ورزش های گروهی نقش تعیین کننده دارد . یکی از روش های جدید و مؤثر برای افزایش این متغیرها همانطور که گفته شد تمرین های پلایومتریک است . علاوه بر آن محققین معتقدند فقط نه تنها قدرت وسیله ای برای تسهیل اجرا است، بلکه به عنوان عامل مؤثر در کاهش آسیب های جسمانی در انجام فعالیت های ورزشی نیز به شمار می آید . مطالعات فراوانی نشان داده است که با اجرای تمرینات پلایومتریک و تمرینات با وزنه می توان برخی از فاکتورهای مربوط به آمادگی جسمانی بخصوص توان انفجاری پا را تا حد قابل توجهی افزایش داد(دربهانی 1392)

لاندر و همکارانش در سال 1989 تأثیر تمرین های با وزنه را روی متغیرهای قدرت و توان مورد بررسی قرار دادند . آنها 49 آزمودنی مبتدی را به مدت 8 هفته تمرین دادند . نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین پیش آزمون و پس آزمون پرش عمودی و قدرت ایزومتریکی مشاهده شد . پرش عمودی به میزان زیادی افزایش یافت . نتایج تحقیق گویای آن است که برنامه های تمرینی کوتاه مدت با وزنه به طور معنی داری توان و قدرت را افزایش می دهد. بویر ، تایو و باراز ( 1990 ) پژوهشی را در زمینه تأثیر انواع تمرین بر بهبود توان پایین تنه انجام دادند . هدف این تحقیق مطالعه تأثیر ده هفته برنامه تمرینی مقاومتی و پلایومتریک بر توان پایین تنه بود . نتایج اختلاف معنی داری را بین گروه های تجربی نشان داد . هر چند در گروه تجربی افزایش میزان توان اختلاف معنی داری را نشان داد . با این وجود محقق در نتیجه گیری از تحقیق خود خاطر نشان کرد ، که افزایش مشابه در توان پایین تنه ممکن است در اثر انواع برنامه تمرینی مقاومتی و پلایومتریک صورت گیرد.

محققین پژوهش خود را به منظور آگاهی عمیق تر،برای سازگاری نسبت به تمرینات با وزنه و پلایومتریک انجام دادند.آزمودنی ها به سه دسته اول تمرینات پلایومتریک ، گروه دوم تمرینات با وزنه را انجام دادند و گروه سوم به عنوان گروه کنترل تقسیم شدند . گروه های تجربی به مدت هشت هفته تمرینات پلایومتریک و نیز تمرین با وزنه را انجام دادند. آزمون ها که شامل یک سری تست های کانسنتریک و اکسنتریک بود ، مورد استفاده قرار گرفت این آزمون ها شامل پرش عمودی و حداکثر اسکات بود. (وارن 1993)