وبلاگ

دانش بشری درباره نیازهای مختلف یک انسان، دست­اندرکاران آموزش و پرورش را به تحقق نیازهای دانش ­آموزان در ابعاد گوناگون ملزم ساخته است. رشد همه جانبه نوجوان و برآوردن نیازهای آنان از جهت جسمی، حرکتی، شناختی، زبان و گفتار، عاطفی واجتماعی و بالاخره رشد خلاقیت و ابراز وجود مدنظر بسیاری از دست­اندرکاران تعلیم و تربیت می­باشد که در مراحل آموزشی بالاتر باید دنبال شوند (مفیدی،1390).

از آنجایی که انسان­ها در ابعاد مختلف دارای تفاوت­هایی هستند، این تفاوت­ها در توانایی­ها، استعدادها، رغبت­ها و سرانجام در شخصیت آنها نمود می­یابد. شناخت ویژگی­های شخصیتی دانش آموزان این امکان را فراهم می­آورد تا با شناخت و آگاهی، مسائل را با علایق و صلاحیت­های آنها تطبیق داده و از نظر روحی روانی محیط زندگی و    زمینه ­های تحصیلی را ایمن سازیم، تا دانش آموزان بتوانند در آن محیط، توانایی­ها و مهارت­ های خویش را بکار گیرند. کیفیت افکار دانش آموزان برای یادگیری بسیار مهم است. دانش آموزان در پردازش، رمزگذاری، فراخوانی و سازماندهی و همچنین نحوه بکارگیری اطلاعات آموخته شده با هم متفاوت هستند. برخی از آنها یادگیرندگان متفکری هستند و برخی دیگر اطلاعات را به صورت کاملاً سطحی پردازش می­ کنند (ابراهیم اوغلو[1]، 2013).

عصرکنونی نیازمند افرادی با ویژگی­های شخصیتی است که توانایی خودنظم بخشی را داشته باشند. افراد علاوه بر تفاوت­های فردی، در چگونگی برخورد با یک تکلیف نیز با یکدیگر متفاوتند. اما این تفاوت­ها تنها بیانگر تفاوت سطح بهره هوشی یا الگوهای توانایی ویژه نیست، بلکه به راهبرد­های یادگیری خود – تنظیمی معطوف می­ شود (زومبرن[2] و همکاران، 2011). در حالی که پیشرفت­هایی در درک یادگیری خود- تنظیمی مشاهده می­ شود، هنوز سوالاتی وجود دارند که بی­پاسخ مانده­اند. یکی از آنها به این موضوع می ­پردازد که یادگیری خود– تنظیمی را می­توان یک ویژگی قابل یادگیری در نظر گرفت، یا باید آن ویژگی مربوط به تفاوت­های فردی دانست. به بیان دیگر، این که یادگیری خودتنظیمی تا چه حد در پیوند با گرایش­های شخصیتی ثابت است، هنوز به طور منظم بررسی نشده است (بیدجرانو و یون دای[3]، 2007).

اخیراً کارشناسان تعلیم و تربیت به مقوله­های شناخت و انگیزش توجه بیشتری کرده ­اند. شناخت دربرگیرنده  پاره­ای از توانایی و اعمال ذهنی از قبیل درک کردن و تشخیص و تفکر می­باشد که نقش آن در یادگیری مد نظر است. راهبردهای یادگیری خودتنظیمی شامل مهارت­ های خودآموزی، سوال پرسیدن از خود، خود بازبینی و تقویت خود است که به یادگیرندگان کمک می­ کند تا با بهره گرفتن از فرایندهای شناختی، یادگیری­شان تسهیل شود. عوامل مختلفی در جهت­گیری خودنظم­بخشی دانش ­آموزان در موقعیت­های مختلف تأثیر دارد که از آن جمله می­توان به محیط خانواده و ویژگی شخصیتی دانش ­آموزان اشاره نمود (پنتریچ [4]، 2002؛ نقل ازسیف، 1388).

خانواده بعنوان اولین و مهمترین نماینده جامعه نقش اساسی را در آموزش شیوه زندگی به افراد بازی می­ کند. تحقیقات بسیاری نشان­دهنده است که بیشتر بچه­هایی که از نظر تحصیلی موفق هستند از خانواده­هایی هستند که روابط سالمی بین اعضای خانواده برقرار است. همواره خانواده بعنوان مهم­ترین سیستم انسانی مورد توجه بوده است. به بیان نظریه­پردازان سیستم خانواده­، خانواده مانند بدن انسان است که هر جزء بر جزء دیگر تأثیر می­گذارد و از آن تأثیر می­پذیرد (قریشی، 1391).

با توجه به جایگاه و اهمیت سیستم آموزشی در تعیین سرنوشت تحصیلی دانش ­آموزان، هدف در این پژوش بر این اصل استوار است که با شناخت ویژگی­های شخصیتی دانش ­آموزان و اهمیت دادن به توانایی خودنظم­گری­شان با توجه به شرایط و ضوابط خانوادگی آنها دست­اندرکاران تعلیم و تربیت با جلب مشارکت والدین بتوانند آینده­سازان جامعه علمی را به مهارت­ های لازم تجهیز کنند.