وبلاگ

پردازش داده های متنوع می باشد ، بدون انجام تحلیل های کارشناسانه
می تواند گمراه کننده باشد ، از این رو تحلیل گران مالی با بهره گرفتن از این گزارش ها تجزیه و تحلیل های گوناگونی انجام داده و نتیجه فعالیتهای خود را در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهند .
در شرایطی که دستیابی به اطلاعات پر هزینه باشد ، سرمایه گذاران مجبورند از طریق برآوردهای ذهنی ، تحلیل های خود را درباره سوددهی آتی شرکت ، جریانات نقدی و …. شکل دهند . در نتیجه افرادی که اطلاعات بیشتری در اختیار داشته باشند قادر به برآوردهای بهتری نیز خواهند بود و به دلیل این موقعیت اطلاعاتی ، بر عرضه و تقاضای بازار تاثیر گذاشته و نوسانات قیمتهای سهام را منجر می شود . بنابراین ، اطلاعات در بازارهای سرمایه باید به نحوی باشد که تمامی سرمایه گذاران امکان دسترسی به اطلاعات را داشته باشند. معمولاً زمانی که اطلاعات تازه ای ( مانند اعلان سود )توسط شرکتها منتشر می شود ، این اطلاعات توسط تحلیل گران ، سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان مورد تجزیه و تحلیل قرار می گرد و بر مبنای آن ، تصمیم گیری نسبت به خرید و یا فروش سهام صورت می پذیرد . این اطلاعات و نحوه واکنش به آنها بر رفتار استفاده کنندگان ، به خصوص سهامدارن بالفعل و بالقوه تاثیر گذاشته و باعث افزایش و یا کاهش قیمت و حجم مبادلات سهام می گردد ، زیرا نحوه برخورد افراد با این اطلاعات جدید ، نوسانات قیمتها را شکل می دهد . بنابراین در صورت انتشار محرمانه و ناهمگون اطلاعات ، واکنش های متفاوتی را از سوی سرمایه ­گذاران به واسطه وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه ، شاهد خواهیم بود که این امر تحلیل های نادرست و گمراه کننده ای را از وضعیت جاری بازار به همراه خواهد داشت.
در ارتباط با اهمیت بررسی کیفیت سود می توان اظهار داشت که کارکنان حسابداری بایستی رویه هائی را به کار گیرند که محافظه کارانه و بی طرفانه باشد اما در عمل انگیزه های رقابتی مدیریت در انتخاب رویه ها و برآوردهای حسابداری تاثیر می گذارد . به دلیل همین انگیزه های رقابتی مدیریت، ‌بعضی از شرکتها اعداد حسابداری را به منظور برآورده کردن اهداف مدیریت دستکاری می کنند . یعنی در این زمینه، ‌شرکتها در ارائه نتایج مالی، ‌تکنیک های مدیریت سود را بکار می برند، بنابراین شناسایی شرکتهایی که بطور قابل ملاحظه ای سودآوری واقعی خود را بیان نمی کنند به یک چالش تبدیل شده است .
برای مثال شرکت انرون سیاست تامین مالی خارج از ترازنامه [4] را برای پنهان کردن زیان خود به کار گرفته بود که این موضوع باعث رسوائی گزارشگری مالی در طول تاریخ گردید و آنهائی که در طول این دوره در سهام شرکت انرون سرمایه گذاری کرده بودند نزدیک به 100 درصد ارزش سرمایه گذاری خود را از دست داده‎‎اند .
 
 


 
4- سوابق مربوط
الف- تحقیقات خارج از کشور
جاکوبسون و اکر(1999) به بررسی مقایسه ای عدم تقارن اطلاعات بین بازار سرمایه ژاپن و آمریکا پرداخته اند. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که بازار سرمایه ژاپن اطلاعات مربوط به سودآوری آتی را زودتر از بازار سهام آمریکا در قیمت سهام منعکس می سازد . چرا که به دلیل ساختار مالکیتی شرکت ها و حضور گسترده سهامدارن نهادی، سهامداران ژاپنی در مقایسه با آمریکایی ها از چشم اندازهای آتی شرکت ها بهتر آگاهند .
جنیفر، فرانسیس و همکارانش[6] (2002) ارتباط بین کیفیت سود را با هزینه خاص بدهی و هزینه خاص حقوق صاحبان سهام عادی مورد بررسی قرار داده اند . در این تحقیق ارتباط بین هشت شاخص کیفیت سود با هزینه خاص بدهی و هزینه خاص حقوق صاحبان سهام عادی مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج به دست آمده از این تحقیق حاکی از این است که شرکت هایی که کیفیت سود آن ها پایین است در مقایسه با شرکت هایی که کیفیت سود آن ها بالا است، هزینه بدهی و هزینه سرمایه سهام عادی بالاتری دارند .
­­دکو و دیچو (2002 ) رابطه بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی را مورد بررسی قرار دادند . در این مقاله با تمرکز بر نظریه و مدل کیمند و ورچیا 1991 که تاثیر کیفیت سود را بر عدم تقارن اطلاعات می سنجد، بر اساس آزمون تجربی نمونه بزرگی از شرکتها به این نتیجه رسیدند که کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعاتی تا حد ماکزیممی افزایش و سپس کاهش
می یابد و در تمام موارد نتایجی یکسانی به همراه ندارد .
داگلاس اسکینر (2004) به رابطه بین کیفیت سود و سودهای تقسیمی پرداختند . در این تحقیق شواهدی درباره اینکه آیا سودهای تقسیمی اطلاعاتی درباره سودهای مورد انتظار آتی و کیفیت سود بدست می دهند یا خیر ارائه شده است در این تحقیق مشخص گردید که نقش سنتی علامت دهی سود تقسیمی کم شده است .
نیل بهاتاچریا[9] ، همانک دزائی[10] ، کومار ونکاتارامان[11](2006) عدم تقارن اطلاعاتی را در شرکتهای با کیفیت سود پایین با نمونه ای متشکل از 5931 شرکت از NYSEو نزدک مورد بررسی قرار داده اند . نتایج این تحقیق نشان می دهد که در روزهای اطراف اعلام سود، عدم تقارن اطلاعاتی برای شرکتهای با کیفیت سود پایین افزایش می یابد با این حال هیچگونه ارتباط مشخصی میان کیفیت سود با عدم تقارن اطلاعاتی در دوره غیر اعلام سود مشخص نگردید . طبق یافته های این تحقیق یکی از مهمترین پیامدهای کیفیت پایین سود عدم تقارن اطلاعاتی بالاتر و نقدینگی پائین تر طی دوره اعلام سود است .
 
 
 
ب- تحقیقات داخلی
احمد ظریف‌فرد (1378) برای اخذ درجه دکتری از دانشگاه تهران به بررسی و تحلیل عوامل مرتبط با ارزیابی کیفیت سود بنگاه های اقتصادی ایران پرداخته اند ، در تحقیق مذکور با بهره گرفتن از متون و ادبیات حسابداری و تحقیقات پیشین عوامل و عناصر مؤثر بر کیفیت سود شناسائی و پس از اعمال تعدیلاتی در این عوامل با طرح 33 سوال در دو گروه تهیه و جامعه آماری متخصصین مالی و حسابداری در بورس شرکتهای سرمایه گذاری ، بانکها ، سازمان حسابرسی ، دانشگاه ها ، شرکتهای پذیرفته شده در بورس مورد نظر خواهی قرار گرفته اند . اهم یافته‌های این تحقیق عبارتند از: 1- استفاده‌ کنندگان اطلاعات مالی از ارتباط گزارشگری اجزای تشکیل‌دهنده سود بر ارزیابی کیفیت سود خالص آگاه هستند. 2- عوامل سیاسی و اقتصادی جامعه بر گزارشگری اجزای تشکیل‌دهنده سود و در نتیجه با ارزیابی کیفیت

 سود مرتبط می‌باشند. 3- گزارشگری اطلاعات مربوط به اجزای سود ناخالص و هزینه‌های عمومی و اداری و اطلاعات مربوط به هزینه استهلاک، هزینه استقراض و مالیات و تغییرات غیرمتعارف هزینه‌های اختیاری و دارایی‌های جاری، ثابت و نامشهود و بدهی‌های جاری، غیر جاری و حقوق صاحبان سهام و اقلام غیر مترقبه با ارزیابی کیفیت سود مرتبط می‌باشند.

قائمی و وطن پرست (1384) به بررسی نقش اطلاعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند . یکی از عوامل موثر بر روند قیمت سهام شرکتها نشانه ها و علایمی است که به صورت اطلاعات و پیش بینی های مختلف از داخل آن شرکتها در دسترس سرمایه گذاران و سهامداران قرار می گیرد .از جمله اطلاعات منتشر شده از سوی شرکتها ، اعلام سود برآوردی هر سهم برای سال مالی آینده می باشد . آنها در بررسی خود به این نتیجه رسیدند که در طی دوره مورد مطالعه ، عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران بین سرمایه گذاران وجود داشته و این امر در دوره های قبل از اعلام سود به مراتب بیشتر از دوره های پس از اعلام سود می باشد . همچنین مشخص گردید که عدم تقارن اطلاعاتی بر حجم مبادلات و قیمت سهام تاثیر گذار بوده به طوریکه در دوره قبل از اعلام سود ، حجم مبادلات افزایش یافته و قیمت سهام شرکتها نیز دچار نوسان شده اند . به عبارت دیگر ، سرمایه گذارن توانسته اند در دوره قبل از اعلام سود ، بازده غیر عادی کسب کنند .
امیر رسائیان (1385) برای اخذ کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران به مطالعه رابطه اطلاعات مالی و اختلاف قیمت خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران ، به تشریح عوامل موثر بر اختلاف قیمت خرید و فروش پرداخته است و به نتایج زیر دست یافته است :

• بین اختلاف قیمت پیشنهاد خرید و فروش سهام و درصد روزهای انجام معامله ، دفعات انجام معامله در هر روز ، ارزش بازار شرکت و تغییر پذیری سود رابطه منفی وجود دارد .

• بین اختلاف قیمت پیشنهاد خرید و فروش سهام و حجم ریالی معاملات ، تغییر پذیری قیمت سهام و اندازه دارایی های شرکت رابطه مستقیم وجود دارد .

شاهپور اسماعیلی(1385) برای اخذ درجه کارشناسی ارشد به بررسی رابطه بین کیفیت سود و بازده سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. در این تحقیق از مجموعه معیارهای ارزیابی کیفیت سود، دو معیار شامل “نسبت وجه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی به سود عملیاتی” و “حجم معوقات” انتخاب و تأثیر آنها بر بازده سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران آزمون شدند. محقق در این پژوهش چهار فرضیه را بررسی کرده و در این فرضیه ­ها کیفیت سود، حجم معوقات، اجزای اختیاری و غیراختیاری معوقات بعنوان متغیر مستقل و بازده سهام به عنوان متغیر وابسته انتخاب شده‌اند. بررسی فرضیه ­های تحقیق به کمک تجزیه و تحلیل رگرسیون در دوره زمانی 1383-1379 نشان می­دهد که رابطه ضعیفی بین کیفیت سود و بازده سهام وجود دارد. ضعف عمده این تحقیق در خصوص نحوه اندازه ­گیری کیفیت سود می­باشد که تنها به دو معیار جهت ارزیابی کیفیت سود اکتفا شده است.
احمد احمدی (1386) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “استفاده از ویژگی های کیفی اطلاعات مالی در ارزیابی کیفیت سود” اقدام به بررسی این فرضیات نموده است : 1- ضریب واکنش سود در پورتفوی شرکت هایی با کیفیت سود بالا (مربوط بودن و قابلیت اتکاء بالای سود) در مقایسه با شرکت هایی با کیفیت سود پایین بیشتر است . 2- قدرت توضیحی سود برای توضیح قیمت بازار در پورتفوی شرکت هایی با کیفیت سود بالا ، در مقایسه با شرکت هایی با کیفیت سود پایین بیشتر است . قلمرو زمانی تحقیق از سال 1375 تا سال 1384 بوده و 85 شرکت پذیرفته شده در بورس به عنوان نمونه آماری تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق نتایج حاکی از آن است که ضریب واکنش سود و قدرت توضیحی سود (رگرسیون قیمت- سود) با بالارفتن کیفیت سود افزایش می یابد .
 
 
5- حدود پژوهش (در صورت لزوم)
 
قلمروی موضوعی:
قلمرو موضوعی پژوهش شامل بررسی کتب و نشریات مالی و سرمایه‌گذاری در خصوص مباحث تئوریکی مطرح در ارتباط با تقارن اطلاعاتی و کیفیت سود، که به زبان فارسی و لاتین منتشر شده است. همچنین اطلاعات منتشره توسط بورس اوراق بهادار تهران و نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی تدبیر پرداز و صحرا می‌باشد.
قلمروی زمانی:
اطلاعات مورد نیاز از صورت‌های مالی سال‌های 1378 الی 1384 استخراج خواهد شد. لذا قلمرو زمانی پژوهش از سال 1378 الی 1384 خواهد بود.
قلمروی مکانی:
در این پژوهش با توجه به قابلیت دسترسی بالای اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان قلمرو مکانی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
 
فرضیه‌های پژوهش:
فرضیه‌های اصلی پژوهش به شرح زیر می‌باشد:
1‌- عدم تقارن اطلاعاتی در دوره اعلان سود در شرکتهای با کیفیت سود پایین ، نسبت به شرکتهای با کیفیت سود بالا، بیشتر است .
 
2- عدم تقارن اطلاعاتی در دوره بدون اعلان سود در شرکتهای با کیفیت سود پایین ، نسبت به شرکتهای با کیفیت سود بالا ، بیشتر است .
 
 
6- اهداف پژوهش:
هدف این پژوهش بررسی تاثیر کیفیت سود پایین در عدم تقارن اطلاعاتی پیرامون دوره های اعلام سود و بدون اعلام سود می­باشد.
 
 
7- خلاصه مراحل روش پژوهش:
 
مقیاس عدم تقارن اطلاعاتی :‌
در این تحقیق مقیاس عدم تقارن اطلاعاتی مشخص نمودن قسمت انتخاب نادرست ( گزینش زیان بار ) از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش است .
در این تحقیق درصدی از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش به عنوان عدم تقارن اطلاعاتی در نظر گرفته شده است که در تحقیقات اخیر لی[12](1993) ، هیونگ و استول[13] (1996) ، کافمن و بسیمبندر[14](1997) مورد استفاده قرار گرفته است و به صورت زیر به دست می ­آید :
[1] Artur Livitt
[2] سخنرانی در همایش توسعه بانکهای بین المللی آمریکا در سپتامبر 1997
[3] Scott, William
[4] Off- balance sheet financing
[5] Jacobson, Aaker
[6] Francis, Lafond, Olsson, and Schipper
[7] Dechow and Dichev
[8] Douglas j.skinner
[9] Neil Bhatacharya
[10] Hemang Desai
[11] Kumar Venkataraman
 
[12] Lee
[13] Huang and Stoll
[14] Kaufman and Bessembinder