زمینه وهدف: بهبود کیفیت مراقبت از کاتتر های ورید مرکزی مستلزم ارتقاء سطح آگاهی پرستاران از دستورالعمل های استاندارد مراقبت از کاتتر ها و نتایج تحقیقات  در این حوزه می باشد.  در همین راستا پژوهش حاضر با هدف تعین تاثیر برنامه آموزش مبتنی بر مشارکت بر عملکرد پرستاران در ارتباط با مراقبت از کاتتر ورید مرکزی در بخش های مراقبت های ویژه  بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان انجام شد.

 

روش کار: این پژوهش نیمه تجربی با طرح پـیش آزمـون- پـس آزمـون  دو گروهی (آزمون و شاهد) بر روی 46 پرستار شاغل در بخش های مراقبت ویژه  در دو بیمارستان آیت ا.. موسوی و ولیعصر  که به صورت غیر تصادفی به دو گروه کنترل (18 پرستار) و مداخله  (28 پرستار ) تقسیم شدند، انجام گرفت. قبل انجام مداخله بــا اســتفاده از چک لیست مشاهد ه ای محقق ساخته و پرسش نامه ســنجش آگاهی توسعه یافته توسط لابیو و همکاران (2008) و عملکرد و دانش پرستاران در ارتباط با مراقبت از کاتتر ورید مرکزی مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس درگــروه آزمون به مدت یک ماه برنامه آموزش مبتنی بر مشارکت و درگــروه شــاهد مداخلــه روتین( ارائه یک سخنرانی) به اجرا گذاشته شد. سه مــاه بعد از مداخله  مجددا دانش و عملکرد پرستاران توسط پرسشنامه و چک لیست مشاهده عملکرد توسط همکار پژوهشگر ارزیابی شد. داده توسط نرم افزار آماری spss  نسخه 16 با بهره گرفتن از از آزمون های آماری کای اسکوئر، فیشر، آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون تی مستقل و تی زوجی تجزیه تحلیل شد.

 

نتایج: یافته ها نشان می دهد در مرحله پیش آزمون بین دو گروه آزمون و شاهد از نظر نمره آگاهی (۶۹۱/0 P>) و نمره عملکرد (817/0 P>) تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت. اما بعد از انجام مداخله  آموزشی  تفاوت معنی داری در آگاهی p<0.004)) و عملکرد (p<0.001) پرستاران در مراقبت از کاتتر ورید مرکزی  در دو گروه کنترل و مداخله وجود داشت.

 

نتیجه گیری: ننایج پژوهش حاضر بیانگر این است که مداخله آموزش مبتنی بر مشارکت در مقابسه با روش های معمول در ارتقاء سطح دانش پرستاران و بهبود عملکرد آنها در مراقبت از کاتتر های ورید مرکزی موثرتر بوده و برنامه ریزان آموزش پرستاری می توانند از این رویکرد آموزشی درآموزش ضمن خدمت پرستاران استفاده نمایند.

 

واژه های کلیدی: آموزش مبتنی بر مشارکت، آگاهی پرستاران، عملکرد پرستاران، کاتتر ورید مرکزی، بخش مراقبت های ویژه

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                    صفحه

 

فصل اول: معرفی پژوهش

 

زمینه و اهمیت پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….12

 

هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………………..18

 

اهداف ویژه(اهداف جزیی) ……………………………………………………………………………………………………18

 

فرضیه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..18

 

تعریف متغیرها……………………………………………………………………………………………………………………….18

 

پیش فرض های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………20

 

فصل دوم :چهارچوب پژوهش و بر مطالعات

 

چهارچوب پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………23

 

بر مطالعات……………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

فصل سوم:روش پژوهش

 

نوع پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………..46

 

جامعه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….46

 

 

محیط پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….46

 

نمونه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………….47

 

روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………………47

 

حجم نمونه و روش محاسبه آن………………………………………………………………………………………….47

 

مشخصات واحد پژوهش و معیارهای ورود و خروج در مطالعه…………………………………………..48

 

ابزار گردآوری اطلاعات و روایی وپایایی ابزار………………………………………………………………………48

 

روش گردآوری اطلاعات و شرح مداخله…………………………………………………………………………….50

 

روش تجزیه تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………….54

 

محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………………….54

 

ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………55

 

فصل چهارم:یافته های پژوهش

 

یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..57

 

فصل پنجم :بحث و نتیجه گیری

 

بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………….77

 

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………….83

 

کاربرد یافته ها در پرستاری……………………………………………………………………………………………….84

 

پیشنهادات برای پژوهش های بعدی…………………………………………………………………………………85

 

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………….86

 

پیوست ها …………………………………………………………………………………………………………………………..94

 

فهرست جداول

 

جدول (۱-۴): توزیع فراوانی مطلق و نسبی جنسیت شرکت کنندگان در دو گروه آزمون و شاهد…..59

 

جدول (۲-۴): توزیع فراوانی مطلق و نسبی، میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان  در دو گروه

 

آزمون و شاهد……………………………………………………………………………………………………………………………………..60

 

جدول (۳-۴): توزیع فراوانی مطلق و نسبی  وضعیت تأهل  شرکت کنندگان در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………………………………………………………………………………..61

 

جدول (۴-۴): توزیع فراوانی مطلق و نسبی  وضعیت استخدام شرکت کنندگان در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………….. ……………………………………………………………..62

 

جدول(5-4) : تعیین ارتباط بین نوع استخدام شرکت کنندگان با آگاهی و عملکرد آنها ………63

 

جدول (6-۴): توزیع فراوانی مطلق و نسبی سابقه خدمت  شرکت کنندگان در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………… ……………………………………………………………………..64

 

جدول (7-4) : تعیین ارتباط بین نوع سابقه خدمت شرکت کنندگان با آگاهی و عملکرد آنها…..65

 

جدول(8-۴): توزیع فراوانی مطلق و نسبی وضعیت آموزش ضمن خدمت شرکت کنندگان در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………………………………………………………………………..66

 

جدول (9-4) : توزیع فراوانی مطلق و نسبی  سوالات  پرسشنامه سنجش آگاهی پرستاران…………67

 

جدول (10-4) : توزیع میانگین و انحراف معیار نمره آگاهی شرکت کنندگان ، قبل از مداخله آموزش در دو گروه آزمون و شاهد………………………………………………………………………………………………………………………68

 

جدول (11-4) : توزیع میانگین و انحراف معیار نمره آگاهی شرکت کنندگان، پس از مداخله آموزش در دو گروه آزمون و شاهد……………………………………………………………………………………………………………………..69

 

جدول (12-4): توزیع میانگین و انحراف معیار نمره آگاهی شرکت کنندگان در قبل و بعد از مداخله آموزش در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………………………………………..70

 

جدول (13-4) : توزیع فراوانی مطلق و نسبی سوالات  چک لیست سنجش عملکرد پرستاران…..71 و72

 

جدول (14-4) : توزیع میانگین و انحراف معیار نمره عملکرد شرکت کنندگان ، قبل از مداخله آموزش در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………………………………………………………..73

 

جدول (15-4) : توزیع میانگین و انحراف معیار نمره عملکرد شرکت کنندگان، پس از مداخله آموزش در دو گروه آزمون و شاهد ………………………………………………………………………………………………………………………74

 

جدول (16-4): توزیع میانگین و انحراف معیار نمره عملکرد شرکت کنندگان در قبل و بعد از مداخله آموزش در دو گروه آزمون و شاهد…………………………………………………………………………………………………..75

 

-1) زمینه و اهمیت پژوهش

 

امروزه ایجاد بیمارستان های مجهز به بخش مراقبت های  ویژه [1](ICU) باعث درمان و بهبودی بیمارانی شده است که در گذشته محکوم به مرگ بوده اند (۱). طولانی شدن مدت بستری بیماران در بخش مراقبت های ویژه و استفاده از تجهیزات تهاجمی منجر به شیوع بالای عفونت های بیمارستانی[2] گردیده است .عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می شود كه به صورت محدود یا منتشر، در اثر واكنش های بیماریزای مرتبط با خود عامل عفونی یا سموم آن در بیمار ایجاد شود. این عفونت  باید حداقل 48 تا 72 ساعت بعد از پذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد شده و در زمان بستری  بیماری در دوره نهفتگی خود نباشد (۱و۲و۳).

 

در كشورهای توسعه یافته صنعتی ۵ تا ۱۰ درصد بیماران بستری شده در بیمارستان به عفونت های بیمارستانی مبتلا می شوند. این در حالی است که در كشورهای در حال توسعه این رقم به حدود ۲۵درصد افزایش می یابد. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه بیش از ۴/۱ میلیون نفر در جهان به  عفونت های بیمارستانی مبتلا می شوند. در مورد شیوع عفونت های بیمارستانی در ایران مطالعات جامعی صورت نگرفته است. اطلاعات مربوط به عفونت‌های بیمارستانی که به صورت پراكنده از  بیمارستان های شهر مشهد به دست آمده، نشان می دهد که در بیمارستان رسول اکرم (ص)، درسال ۱۳۸۳ تعداد ۷۹۸ مورد و در سال ۱۳۸۴ تعداد ۸۴۹ مورد عفونت بیمارستانی  شناخته شده وجود داشته است (۳). در مطالعه ای که توسط اجل لوئیان و همکاران (۱۳۸۶) در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان خاتم الأانبیاء تهران انجام شد نرخ بروز عفونت بیمارستانی ۷/۱۸ مورد عفونت به ازای هر یک هزار نفر برآورد گردید (۴).

 

[1] – Intensive Care Unit

 

[2] – Nasocomial Infection