وبلاگ

1. بیان مسئله
حمد و سپاس خدای را که نعمت‌های بیکرانش را بر ما ارزانی نمود و قرآن را برای هدایت بشر نازل فرمود و درود فراوان بر اشرف پیامبران، نبی گرامی اسلام (ص) و خاندان پاکش (ع) و یاران و پیروان آن حضرت باد.

مسئله­ وفای به عهد یکی از کاربردی­ترین آموزه­های دین مبین اسلام بوده و از مهم­ترین واجبات الهی به شمار می­رود. پایبندی به عهد و پیمان یک اصل جهانی بوده و از امهات فضایل به شمار می­رود و همه­ی مردم جهان از هر قاره و اقلیمی با تمام اختلافاتی كه در افكار و تمایلات دارند در این اصل ریشه­دار و عمیق وفای به عهد اتفاق نظر دارند و عهدشکنی را خیانت و رعایت عهد و پیمان را فضیلت می­شمارند. از آنجا که زندگی در اجتماع و جامعه جزء لاینفك حیات بشری است و برای آنكه از قوام و دوام برخوردار باشد نیازمند مجموعه ­ای از قوانین و اصول است كه برخی از آن­ها در قالب قوانین مصوب و مكتوب جای می­گیرند و برخی دیگر اگر چه در قانون مدون و مصوبی ثبت و ضبط نشده ­اند ولی قوانین فطری­ای هستند كه در نهاد آدمی قرار داشته و آدمی بالفطره خود را ملزم به رعایت آن­ها دانسته و تجاوز از آن­ها را برای خود جایز نمی­داند زیرا می­داند كه هرگونه تخطی از این قوانین فطری می ­تواند حیات توأم با آرامش او را در دنیا به مخاطره انداخته و با نابودی مواجه سازد. قوانینی همچون راستگویی، ادای امانت، احترام به حقوق دیگران و غیره. از جمله این قوانین فطری یكی هم قانون «وفاء به عهد» است. قانونی الهی و انسانی كه همه­ی انسان­ها فارغ از هر دین و آیینی خود را ملزم به رعایت آن می­دانند تا جایی كه بنا

 به فرموده بزرگان دین حتی مشركان جاهلی نیز خود را ملزم به رعایت آن دانسته و تجاوز از آن را برای خود گناهی نابخشودنی می­دانستند. دین اسلام که کامل­ترین دین آسمانی است، تمام جوانب زندگی بشر در دنیا و آخرت را مورد توجه قرار داده و مسیر صحیح تکامل را فرا روی بشر قرار داده است. از این روست که دین اسلام به عنوان اکمال و اتمام اخلاق بشر معرفی شده است. منابع دین اسلام (قرآن، آموزه­ها  و سیره و کتب علمای اخلاق و فیلسوفان مسلمان) منبع عظیم مسائل اخلاقی است و سرچشمه اصلی احکام و مسائل اخلاقی در میان مسلمانان  محسوب می­ شود و دلیل اینکه در این پژوهش به آموزه­ها و سیره نبوی استناد شده است این است که آموزه‌ها و سیره­ی نبوی  به عنوان  یکی از منابع اصلی اخلاق اسلامی مطرح است.

یکی از مسائل مهمی که در  اخلاق اسلامی مطرح است، مسئله­ وفای به عهد است که در منابع دینی ما نمونه­های فراوانی از آن وجود داشته و همواره مورد تاکید دین اسلام بوده است. لذا این تحقیق بر آن شده است تا  مسئله­ وفای به عهد و جایگاه آن در اخلاق اسلامی از حیث اقسام و جایگاه آن در قرآن و آموزه­ها و همچنین در  فیلسوفان مسلمان بررسی کند و به  شرایط و احکام وفای به عهد و دلایل وفاداری و عهدشکنی و ثمرات و زیان­های آن بپردازد.

گفتنی است پرداختن به وفای به عهد در اخلاق اسلامی، فراتر از تحقیق حاضر بوده و نیازمند تحقیقات گسترده­تری است. بنابراین پایان‌نامه حاضر را باید تنها به عنوان درآمدی بر این موضوع دانست.