وبلاگ

1-1- تعریف مسئله

امروزه، با توجه به گسترش روزافزون مطالبات حمل‌ونقل و بروز مشکلات ناشی از افزایش ترافیک شهری، ازجمله آلودگی هوا، آلودگی صوتی، مصرف سوخت، اتلاف وقت و انرژی و هزینه‌های تحمیلی آنها، ارائه راهکار مناسب درجهت روان شدن ترافیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از طرفی باتوجه به محدودیت‌های امکانات شهرسازی در مقابل تقاضای انبوه وسایل نقلیه، لازم است تا تمهیداتی کاربردی و امکان‌پذیر برای حل این معضل درنظر گرفته ‌شود. ازآنجا که تاکنون فناوری اطلاعات[1] نقش مؤثری درعرصه‌های مختلف صنعتی ایفا کرده است، ورود این تکنولوژی در زمینه‌ی سیستم‌های حمل‌ونقل نیز بعنوان راهکاری مناسب مورد توجه قرارگرفت و منجر به پدیدآمدن سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند[2] شد. در واقع تکنولوژی فناوری اطلاعات به عناصر سیستم حمل‌ونقل این امکان را می‌دهد تا با بکارگیری حسگر[3]ها و میکروچیپ‌ها و ارتباط آنها از طریق تکنولوژی بی­سیم[4]، تبدیل به یک سیستم هوشمند شوند. امروزه سیستم حمل‌ونقل هوشمند با تشکیل سامانه‌ای متشکل از حسگرهای دریافت داده، سامانه‌های پردازش اطلاعات و سامانه‌های ارائه‌ اطلاعات به استفاده کنندگان، گامی مؤثر در راستای مدیریت سیستم حمل‌ونقل و استفاده هوشمندانه از زیرساختارهای موجود، برداشته است [1]. بطور مثال این سیستم با بکارگیری فناوری‌های متفاوتی همچون هدایت خودرو و سیستم کنترل چراغ‌های راهنمایی، تابلوهای اعلان ترافیک، دوربین سرعت‌سنج و سیستم خودکار شناسایی شماره‌ی خودرو گرفته تا سیستم‌های پیشرفته و پیچیده‌تری که بطور همزمان اطلاعات متفاوتی مانند وضعیت آب و هوا، وضعیت ترافیک، وضعیت جاده‌ها را از منابع متفاوت یکپارچه می­ کند، کنترل این حوزه را بدست‌ گرفته‌ است. از جمله دستاوردهای مهم بکارگیری سیستم حمل‌ونقل هوشمند می‌توان به کاهش ترافیک، کاهش حوادث و تصادفات، امکان انتخاب مسیرهای بهینه با توجه به وضعیت مسیرها، مدیریت حمل‌ونقل عمومی و وسائل نقلیه‌ی امدادی و همچنین امکان اخذ الکترونیکی مواردی همچون عوارض، هزینه‌ی پارکینگ و خرید بلیط که منجر به صرفه جویی در سوخت وانرژی و کاهش هزینه‌های تحمیلی می­ شود، اشاره کرد. عموماً سیستم‌های حمل ونقل هوشمند را تحت عنوان پنج گروه اصلی بررسی می­ کنند که هرکدام حوزه‌های مختلف از این سامانه را شامل می­شوند؛

الف) سامانه‌های پیشرفته‌ی اطلاعات مسافرتی[5](ATIS) که وظیفه‌ی آن فراهم آوردن اطلاعات وضعیت فعلی ترافیکی و جوّی جاده‌ها، تصادفات و تعمیرات جاده‌ای و همچنین اطلاع رسانی به مسافران و کاربران به منظور استفاده‌ی بهینه از مسیرهای موجود و برقراری تعادل ترافیکی می‌باشد.

ب) سامانه‌های پیشرفته‌ی مدیریت ترافیک[6] (ATMS)که اطلاعات ترافیکی جمع­آوری شده از منابع مختلف را بررسی و یکپارچه کرده و از طریق ابزارهای کنترل ترافیک مانند سینگال‌های ترافیکی، کنترل رمپ[7] ورودی بزرگراه ها به منظور حفظ تراکم و تابلوهای اطلاع رسانی متغیر موجود در جاده‌ها، کنترل جریان ترافیکی را در دست می‌گیرند.

ج) سامانه‌های پرداخت الکترونیکی[8] (EPS) که شامل سیستم جمع‌ آوری الکترونیکی عوارض[9](ETC)، سامانه‌های پرداخت عوارض به منظور استفاده از خطوط ویژه‌ی وسایل نقلیه پرسرنشین[10] توسط وسایل تک سرنشین و همچنین قیمت‌گذاری مسیر[11] و خطوط پرترافیک می‌باشد.

د) سامانه‌های پیشرفته و هوشمند حمل‌ونقل همگانی[12] (APTS)اموری در جهت تسهیل ارائه‌ خدمات حمل‌ونقل عمومی همچون تعیین موقعیت خودکار[13] وسیله نقلیه و اطلاع رسانی به مسافران، خدمات رزرو و تعیین کرایه را نیز شامل می‌شود.

ه) سامانه‌های پیشرفته‌ی کنترل وسائل نقلیه(AVCS)[14] که شامل سامانه­ی انطباق هوشمند سرعت[15](ISA)، سامانه‌های هشدار و پیشگیری از تصادفات می‌شوند.

در حوزه‌یAITS وATMS، پیش‌بینی کوتاه مدت ترافیک از عناصر مهم موفقیت سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند محسوب می‌شود، چرا که در راستای کنترل ترافیک نه تنها وضعیت فعلی ترافیک بلکه وضعیت آینده‌ی ترافیک نیز حائز اهمیت است. از این رو الگوریتم‌های پیش‌بینی ترافیک مورد توجه ویژه‌ای در میان محققان این حوزه قرار گرفتند.

 2-1- چالش‌های مسئله

همانطور که پیشتر بیان شد، مراکز کنترل ترافیک بر اساس جمع­آوری آمار و اطلاعات ترافیکی، پردازش و یکپارچه سازی آنها، تصمیمات لازم جهت مدیریت و کنترل ترافیک را اتخاذ می‌کنند. در راستای بهبود کنترل ترافیک، ATIS و ATMS بعنوان اصلی­ترین اجزاء سیستم حمل­و­نقل هوشمند، علاوه بر وضعیت فعلی ترافیک، به وضعیت آینده ترافیک نیز احتیاج دارند. ازین‌رو پیش ­بینی وضعیت آینده ترافیک از جمله مباحث مهم برای این مراکز به حساب می‌آید تا با بهره گرفتن از آن استراتژی‌های لازم جهت جلوگیری از تراکم و هشدار به رانندگان جهت انتخاب مسیر بهینه، صورت گیرد. تاکنون تحقیقات متعددی در خصوص پیش‌بینی وضعیت ترافیکی آینده انجام شده است که در واقع با بهره گرفتن از داده‌های ثبت شده از وضعیت فعلی ترافیک، ترافیک مربوط به زمان‌های آتی را پیش‌بینی می‌کنند.

بطور معمول داده‌های جمع‌ آوری شده در حوزه‌ی ترافیک، بصورت سری‌های زمانی[16] در اختیار ما قرار می‌گیرند که در واقع شامل رکوردهای مختلفی هستند که در بازه های زمانی مساوی و در طی اندازه‌گیری‌های متوالی بدست می‌آیند. با بهره گرفتن از داده‌های فعلی و گذشته، مقادیر آن‌ ها در آینده پیش‌بینی می‌شوند [2]. تاکنون تکنیک‌های متفاوتی در زمینه‌ی پیش‌بینی ترافیک بکار گرفته شده است که از جمله‌ی آن‌ ها می‌توان به روش‌های کالمن فیلترینگ[17] [4,3]، متدهای آماری غیرپارامتریک [5,6] [18]، روش‌های یادگیری متوالی[7] [19]، مدل‌های شبکه‌عصبی[20] [8-11] و آنالیزهای سری‌های زمانی[13-17] اشاره کرد. از مهمترین چالش‌های اعمال این الگوریتم‌ها، حجم بالای داده‌های ترافیکی است که منجر شده تا اخیراً گرایش تحقیقات به سمت استفاده از الگوریتم‌های داده کاوی[21] باشد.

همانطور که می‌دانیم تکنیک‌های داده کاوی قابلیت استخراج اطلاعات از داده‌هایی با حجم بسیار بالا همچون داده‌های ترافیکی را دارا هستند. از میان آن‌ ها روش‌های مبتنی بر درختهای تصمیم‌گیری[22] بطور گسترده‌ای در حوزه‌ی ترافیک مورد استفاده قرار گرفته است[18,19]. همچنین متدهای یادگیری تجمعی[23] همانند بگینگ و بوستینگ با توجه به کارایی بالا، مورد توجه ویژه‌ای واقع شدند. ایده‌ی اصلی آن‌ ها ساخت مجموعه‌ای از مدل‌ها و ترکیب نتایج آن‌ ها با هدف بهبود دقت[24] یادگیری می‌باشد[47]. در شکل -11 معماری کلی الگوریتم‌های یادگیری تجمعی را می‌بینیم که از کتاب [20] آورده شده است.

[1] Information Technology

[2] Intelligent Transportation System(ITS)

[3] Sensor

[4] Wireless

[5] Advanced Traveler Information Systems (ATIS)

[6] Advanced Transportation Management Systems (ATMS)

[7] Ramp Metering

[8]Electronic Payment System (EPS)

[9] Electronic Toll collection (ETC)

[10] Fee-Based Express Lanes

[11] Road Pricing

[12]Advanced Public Transportation Systems (APTS)

[13]Automatic Vehicle Location (AVL)

[14]Advanced Vehicle Control Systems (AVCS)

[15] Intelligent Speed Adaptation (ISA)

[16] Time Series

[17] Kalman filtering

[18] Nonparametric statistical methods

[19] Sequential learning

[20] Artificial Nueral Network

[21] Data Mining

[22] Decision tree

[23] Ensemble learning

[24] Accuracy

:

از سال 1974، مسائل ارضاء محدویت (CSP[1]) در مسأله پردازش تصویر پیشنهاد شد. پس از آن CSP به طور گسترده در بسیاری از حوزه های هوش مصنوعی و علوم کامپیوتر به عنوان یک روش حل مهم مورد استفاده قرار گرفته است. از مسأله چند وزیر و رنگ آمیزی گراف گرفته و دیگر مسائل کلاسیک گرفته تا زمانبندی و تخصیص منابع و دیگر مسائل کاربردی بزرگ می­توانند برای حل شدن به عنوان یک مسأله CSP فرموله شوند. بعد از سال 1990 با جایگزین شدن زبان برنامه نویسی عمومی به جای زبان برنامه نویسی منطقی مسأله ارضاء محدودیت کاربرد CSP برای حل مسائل بسیار بهبود یافت [1]. یک CSP، با یک مجموعه از متغیرها، دامنه ای برای هر یک از آنها و محدودیتهایی در مقادیری که متغیرها ممکن است به صورت همزمان به خودشان بگیرند، تعریف می­شوند. نقش الگوریتمهای ارضاء محدودیت، نسبت دادن مقادیری به متغیرهاست به نحوی که با تمام محدودیتها سازگاری داشته باشد یا مشخص کند که هیچ انتسابی امکان پذیر نیست. امروزه تکنیکهای ارضاء محدودیت در حوزه های مختلفی از جمله بینایی ماشین، پردازش زبانهای طبیعی، اثبات قضایا، زمانبندی و… به کار می­روند [4].

از طرف دیگر موقعیتهایی وجود دارد که در آن یک مسأله بایستی در یک مد توزیع شده حل شود به عنوان مثال در شرایطی که استفاده از یک کنترل کننده مرکزی ممکن نیست و یا اینکه می­خواهیم استفاده مناسبی از منابع توزیع شده و یا امکانات محاسباتی داشته باشیم. در

 چنین مواقعی عاملها برای رسیدن به یک هدف مشترک تلاش می­ کنند. هر سیستم چند عامله یک سیستم محاسباتی است که در آن چندین عامل جهت رسیدن به یک هدف خاص با هم در تعامل هستند و با هم کار می­ کنند [4].

مسأله ارضاء محدودیت توزیع شده (DCSP[8]) در واقع حالت توزیع شده­ی مسأله­ ارضاء محدودیت کلاسیک است که در آن متغیرها بین عاملهای مستقل توزیع شده ­اند. این محیط توزیع شده شامل تعدادی عامل هوشمند است که هر کدام، یک یا چند متغیر را مالک می­شوند و مقدار آن را کنترل می­ کنند. همه این عامل ها در تلاشند تا با حفظ استقلالشان به هدف مشترک دست یابند. هدف هنوز یافتن یک انتساب برای متغیرهاست که محدودیتها را هم در نظر داشته باشد اما هر عامل، برای مقدار متغیر مالکش با خودمختاری نسبی تصمیم می­گیرد. هر چند عاملها یک دید عمومی ندارند اما هر یک از آنها می ­تواند با همسایه اش در گراف محدودیت ارتباط برقرار کند. هر عامل سعی می­ کند نه تنها با ارضاء محدودیتهای محلی خود بلکه با برقرای ارتباط با سایر عاملها به منظور حل محدودیتهای خارجی به این هدف نزدیک و نزدیکتر شود. به طور کلی تمام مسائلی که در آنها هدف یافتن مقادیر مناسب برای انتساب به متغیرهای توزیع شده است را می­توان جزء مسائل ارضاء محدودیت توزیع شده به حساب آورد. در یک سیستم چند عاملی به هر عامل یک یا چند متغیر از میان متغیرهای توزیع شده منتسب می­ شود. وظیفه این عامل خودمختار کنترل و مدیریت مقدار این متغیر می­باشد [4] و [22]. این مسأله عمومی کاربردهای زیادی در زندگی واقعی دارد. مثلا در بسیاری از مسائل تخصیص منابع: در شبکه های حس گر بی سیم، کنترل علائم راهنمایی شهری، شبکه های حس گر توزیع شده، مسائل نجات یافتن از فاجعه و بسیاری از مسائل مربوط به زمان بندی مثلا برای قطارها و دانشگاه ها. هدف معمول در حل همه این مسائل یافتن مقادیر مناسب برای تخصیص دادن به متغیر های توزیع شده است. به عبارت دیگر هر مسأله ای که هدف آن یافتن مقدار مناسبی برای تخصیص به متغیرهای توزیع شده است می ­تواند به عنوان DCSP طرح ریزی شود.

در این تحقیق به مسائل ارضاء محدودیت توزیع شده پرداخته می­ شود که در آن عاملها در یک مد توزیع شده برای یافتن یک راه حل ممکن برای مسأله تلاش می­ کنند.

[1] Constraint Satisfaction Problem

[2] image processing

[3] n-queen

[4] graph coloring

[5] scheduling

[6] recourse allocation

[7] agents

[8] Distributed Constraint Satisfaction Problem

ای بر رادیولوژی دندان

از دستگاه رادیوگرافی دندان برای رادیوگرافی داخلی دهان و دندان ها استفاده می شود. اساس آن را تیوب خود یكسو كننده تشكیل می‌دهد. تیوب به نحوی نصب می شود كه بیشترین قابلیت مانور را داشته باشد. اندازه نقطه كانونی تیوب كوچك است. تایمر دستگاه به طریق ساعتی یا الكترونیكی كار می كند.

‌یونیت‌های رادیوگرافی دندان  یونیت‌های رادیوگرافی دندان برای تصویربرداری از دندان‌ها، آناتومی یک دندان منفرد (یعنی تاج، گردن و ریشه) و مشكلات دندانی مثل پوسیدگی در بیماران بالغ و اطفال و نیز جهت برنامه ریزی و ارزیابی مربوط به ارتودنسی به کار میروند. سه نوع تـصویربرداری قابل انجام است: رادیوگرافی داخل دهانی، پانورامیک و سفالومتریك.
در رادیوگرافی داخل دهانی جهت تصویربرداری بایت وینگ، پری اپیكال و اكلوزال، فیلم داخل دهان بیمار قرار می گیرد. تصاویر رادیوگرافی بایت وینگ، تاج و یک سوم فـوقـانی ریشه دندان های فوقانی و تحتانی را نشان می دهد. در رادیوگرافی پری اپیكال، كل ساختار دندان شامل ریشه برروی یک فیلم و آرواره هـای فك بالا و پایین برروی فیلم‌های جداگانه‌ای تصویر می‌شود. تصاویر رادیوگرافی الكوزال، سطح دندان های میانی كوچك و بزرگ را نشان می دهد. در رادیوگرافی پانورامیك، تصاویر ناحیه فك و صورت با بهره گرفتن از یک پرتوگردان و یک كاست فیلم خارجی به دست می‌آید. سپس قوس دندانی در یک تصویر منفرد، به صورت یک شكل بیضوی نمایش داده می شود. یونیت های پانورامیك، برای تهیه تصاویر رادیوگرافی محلی از ساختار دندانی به كار می رود.

1-2-1- رادیوگرافی سفالومتری

رادیولوژی سفالومتری ‌نوعی از دستگاه‌های رادیوگرافی است كه برای تهیه تصویر جمجمه به صورت استاندارد استفاده می‌شود. این تكنولوژی از سال 1913 همزمان توسط دو محقق آلمانی و آمریكایی معرفی شد. مهم‌ترین امتیاز آن این است كه تصاویر تهیه شده توسط این دستگاه در زمان‌ها و مكان های مختلف با هم قابل مقایسه هستند. همچنین موقعیت سر و فاصله آن تا منبع اشعه و فیلم همواره ثابت است. تصاویر سفالومتری می توانند به صورت جانبی ‌ یا خلفی- قدامی  تهیه شوند كه  عمده كاربرد آنها در ارتودنسی و جراحی فك و صورت است. رادیوگرافی سفالومتریک یا نمای جمجمه، جهت به دست آوردن تصاویری از كل جمجه یا یک ناحیه مورد نظر به كار می رود. شکل 1-1 نمونه‌ای از تصاویر سفالومتری را نشان می‌دهد. مطالعات سفالومتریک جهت ارزیابی رشد و تعیین پلان‌های درمانی ارتودنتیک یا پروتزها به كار می رود. بعضی از یونیت‌های پانورامیک و سفالومتریک می‌توانند توموگرافی متقاطع، جهت تهیه تصاویر عرضی چند لایه از آرواره‌های

 فك بالا و پایین را انجام دهند.

2-2-1- سیستم های دیجیتال رادیوگرافی دندان

   سیستم های دیجیتال رادیوگرافی كه سیستم های دیجیتال تصویربرداری دندان هم خوانده می‌شوند، برای تهیه تصاویر كامپیوتری جهت رادیوگرافی داخل دهانی به عنوان جایگزینی بـرای فیلم‌های اشعه  ایكس در دندان پزشكی معمولی به كار می‌روند. تصویربرداری دیجیتالی مستقیم و پردازش تصویر امكان نمایش تصاویر متعدد، كاهش دفعات اكسپـوز و حـذف زمـان لازم جهـت ظهور و ثبوت فیلم را فراهم می‌كند، تصویربرداری دیجیتال می تواند برای اعمال اندودنتیک برنامه ریزی و ارزیابی انجام ایمپلنت و دیگر اعمال روی دندان كه نیاز به تصاویر متعدد دارند، به كار رود .

سیستم های دیجیتال كه امكان مشاهده فوری تصاویر را بدون به كاربردن فیلم فراهم می‌كنند از یک سنسور داخل دهانی یا صفحه تصویربرداری، یک سیستم اشعهx، سخت افزار و نرم‌افزار كامپیوتری جهت پردازش تصویر و یک چاپگر تهیه كننده نسخه چاپی‌، تشكیل شده است. در سیستم‌هایی كه از یک سنسور داخل دهانی (CCD[1])  استفاده می كنند. در هنگام تصویربرداری سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به صورت الكترونیک به سیستم كامپیوتر متصل می‌شود. ‌این سنسور اشعه‌های‌   xرا شناسایی كرده و آن ها را مستقیماً به سیگنال های الكتریكی تبدیل می‌كند. سپس داده‌های تصویری دیجیتال جهت پردازش به سیستم كامپیوتری فـرستاده می‌شوند. در دیگر نمونه‌ها، سنسور در برگیرنده یک صفحه تشدیدگرrate-earth ‌ است كه توسط فیبر نوری به یک آرایه CCD كوپل شده است. این آرایه سیگنال آنالوگی را به واحد پردازش نمایشگر می فرستد. جایی كه این سیگنال پیكسل به پیكسل به یک تصویر تبدیل می شود، سنسور داخل دهانی درون مواد مقاومی قرار داده شده است تا لوازم الكتریكی CCD در مقابل رطوبت محافظت شوند. جهت كنترل بهداشت و جلوگیری از عفونت در هنگام انجام بررسی ها،‌ پوشش های پلی‌اتیلن یک بار مصرف تعبیه شده‌اند. ‌نوع دیگری از سیستم دیجیتال تصویربرداری دندان، به جای سنسور داخل دهانی، از صفحات تصویربرداری استفاده مـی كنـد. صفحـات تصویربرداری نازك و بدون سیم‌، همانند فیلم های داخل دهانی معمولی، در دهان بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم‌ها را تحت پوشش قرار می دهند. پس از اینكه انتشار اشعه انجام گرفت، صفحه تصویربرداری در یک اسكنر لیزری قرار می‌گیرد كه تصویر را جهت اعمال تغییرات بر صفحه كامپیوتری، دیجیتال می كنند. صفحات تصویربرداری به طور مكرر قابل استفاده هستند و گیره‌های پلاستیكی یک بار مصرفی كه در هنگام رادیوگرافی صفحات را می‌پوشانند، جهت جلوگیری از انتقال آلودگی میان بیماران به كاربرده می شوند. سیستم تصویربرداری دیجیتال می تواند همراه با یونیت رادیوگرافی داخل دهانی معمولی به كار رود. یک كامپیوتر شخصی سازگار با نرم افزار مناسب، جهت اعمال تغییرات بر روی تصاویر و انجام جلوه های پردازش تصویر که شامل بزرگنمایی، چرخش تصویر، واضح ‌سازی لبه‌ها، رنگ با كیفیت بالا، نماسازی چند تصویری، تطابقات روشنایی و تباین و اندازه گیری فواصل و زوایا می‌باشد، به كار می‌رود. همچنین بعضی سیستم‌ها امكان مدیریت مجموعه داده‌ها را فراهم می كنند و تصاویر رادیوگرافی حاصل از آنها، قابل ذخیره‌سازی و بازیافت در قالب فایل استاندارد بوده و نسخه چاپی از آن می تواند به وسیله یک چاپگر ویدیویی تهیه شود.

[1] Charged Coupled Device

‌ای در خصوص موضوع تحقیق اشاره گردید. در ادامه فصل به مباحثی پیرامون بیان مسأله اصلی و اساسی تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق و اهداف پژوهشگر اشاره شده و فرضیه‌‌ها و چارچوب نظری تحقیق به تفصیل بیان شده و در نهایت تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق و قلمرو تحقیق تشریح می‌گردد.

1 ـ 2) بیان مساله

در دو دهة اخیر، عملكرد و مدیریت راهبردی آن به یكی از موضوعهای مورد توجه و جذاب تبدیل شده است كه در این راستا مدیریت عملكرد اقدامی است مستمر و همه جانبه‌نگر در زمینة تعامل آموزش، ارزشیابی و عملكرد كه سه فلسفه مدیریتی زیر در آن اعمال می‌شود: فلسفه مدیریت بر مبنای نتیجة كار؛ فلسفه مدیریت مشاركتی؛ فلسفه مدیریت كیفیت جامع. در راستای بكارگیری این سه فلسفه مدیریتی، توجه به توسعة فردی، توسعة گروهی و تیمی و توسعة سازمانی، هم در مفهوم بالندگی سازمان و هم عملكرد اقتصادی سازمان، همچنین به میزان اهمیت مشاغل گوناگون در سازمان نیز توجه دارد و چون این فرایند به طور مداوم در حال تكامل است، منجر به توسعة مستمر و پایدار منابع انسانی و سرمایة فكری در سازمانها و در نهایت توسعة منابع انسانی ملی می‌شود. بدون تردید اگر فلسفه مدیریت عملكرد به طور مؤثر در سازمان اعمال شود، باعث توسعة پایدار منابع انسانی می‌شود و پایداری توسعة منابع انسانی نیز به اجرای منظم و بهبود فرایند كمك خواهد كرد (مجتهدزاده و همكاران، 1389). كه در این بین عملكرد عبارت است از سمت‌دهی صحیح و مؤثر به عوامل مؤثر و اثرگذار بر عملكرد هر سازمان (منابع انسانی، فرایندهای سازمانی، مدیران، مشتریان) به منظور اثرگذاری بر خط‌مشی فعلی یا مسیر برنامه به منظور دستیابی به آن اهداف و تسهیم و در میان‌گذاری نتایج عملكرد در ترغیب آن اهداف (منشن و بنتیس، 2013). از طرفی تمامی رویكردهای مدیریتی در اجرا اهدافی را به دنبال دارند كه معمولاً اساسی‌ترین هدف رسیدن به نتــایج دلخواه براسـاس برنامه‌ریزیهای قبلی برنامه‌ریزان در سازمان و عملكرد آنهاست. طبق گزارشات سازمان ملی بهره‌وری در پایان سال 1391 عواملی چون

 رضایتمندی مشتریان، رضایتمندی كاركنان، برنامه‌ریزی استراتژیک مؤثر، فرایندهای روان كاری و عملكرد كاری مدیران عواملی هستند كه بر عملكرد سازمان های ایرانی به شدت تأثیر گذارده و موجب تأكید بیشتر آنها بر بهبود عملكرد شده است كه در این راستا تعریفی كه از عملكرد ارائه گردیده عبارت است از مجموعه‌ای از اقدامات به هم پیوسته‌ای از سیاستها و رویه‌ها و اقداماتی كه روی دستیابی اهداف از طریق تمركز روی عملكرد ابعاد سازمانی تأكید دارد. به بیان بهتر فرایندی است مبتنی بر یک سری فعالیتها و به نحوی بنا شده است كه باید از طریق تضمین بهبود مستمر عملكرد افراد و گروه های كاری در جهت اهداف راهبردی و اثربخشی سازمانی طراحی شود (حبیبی، 1392). مطابق گزارشات صندوق بین‌المللی پول و بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران در پایان شهریور ماه 1392 بانكهای ایران به دلیل پایین بودن رقابت میان کارکنان، عدم امکان اِعمال مدیریت به دلیل شرایط و متغیرهای از پیش تعیین شده، ثابت بودن نرخ تسهیلات اعطایی و وجود تورم بیش از آن، مشکلات موجود در اعطای تسهیلات و عدم فرایند ساده‌سازی ارائه تسهیلات در چارچوب قانون بانکداری بدون ربا، پرداخت تسهیلات تکلیفی و عدم افزایش سرمایة بانکها به وسیله دولت کارا عمل نمی‌کنند. به عبارت دیگر بانکها با بهره گرفتن از نهاده‌های موجود نمی‌توانند حداکثر ستاده را داشته باشند (محبوبی، 1392) كه بانكهای استان گیلان (جامعه آماری این تحقیق) نیز از این قاعده مستثنی نیستند. نتایج حاصل از بسیاری از تحقیقات دربارة نقش و اهمیت سرمایة فكری در رشد و توسعة سازمانها و بعضاً رشد جوامع بشری، بر این نكته تأكید دارد كه هیچ جامعه‌ای توسعه نیافته است، مگر آنكه به توسعة سرمایه‌های فكری خود پرداخته باشد. امروزه محققان پی برده‌اند كه سرمایة فكری جزء ضرورتهای انكارناپذیر هر سازمانی تلقی شده و سرمایه‌ای بی‌پایان در جهت رشد و توسعة سازمانها و كشورها هستند طوری كه طی نیم قرن گذشته بخش قابل توجهی از پیشرفت كشورهای توسعه یافته مرهون تحول در سرمایة فكری آنها بوده است. اگر در گذشته كار، سرمایه و زمین عوامل اصلی تولید به حساب می‌آمدند، امروز تغییرات فناوریها، فاكتورهای نیروی انسانی و ارتقاء سطح سرمایة فكری به عنوان عوامل رشد تلقی می‌شوند (نوروزی، 1384). در این اثنا سرمایة فكری عبارتست از تمام منابع دانش‌محوری که برای سازمان ارزش تولید می‌کنند ولی در صورتهای مالی وارد نمی‌شوند و شامل ابعادی همچون سرمایة ساختاری، انسانی و مشتری می‌باشد (صالحی‌نژاد، 1392). به علاوه تجارب ارزندة سازمان های موفق و پیشرو دربارة ارزش سرمایة فكری، مبین اهمیت آن در سازمانهاست. آنها عظمت و بزرگی سازمان خود را به اندازة كسانی می‌دانند كه برایشان كار می‌كنند، محور اصلی رشد كسب و كار خود را بر مبنای كاركنان خود بنا نهاده‌اند، انسان را ســـرچشمة تمامی خلاقیتها، نوآوریها، تواناییها و زیباییها می‌دانند و معتقدند چنانچه فضا و شرایط برای انسان شاغل در سازمان فراهم شود، توانایی های او شكوفاتر و متجلی می‌شود این گونه سازمانها كامیابی یا شكست سازمان یا مؤسسه خود را به میزان وفاداری و شایستگی نیروی انسانی، مشتریان و ساختار سازمانی خود نسبت می‌دهند و در نهایت بر این اعتقادند كه اگر سازمانی شایستگی حفظ سرمایه‌های فكری خود را نداشته باشد، به آرامی به افول كشیده خواهد شد (چانگ و یانگ، 2013). با توجه به الزامات اشاره شده در بالا، در این تحقیق محقق به دنبال یافتن پاسخ مناسبی به این سؤال است كه آیا بین سرمایة فكری و عملكرد شعب بانكهای استان گیلان رابطه وجود دارد؟

 1 ـ 3) اهمیت و ضرورت پژوهش

تحولات نوین در عرصة اقتصادی، جهانی شده و پیامدهای آن موجب شده تا عملکرد بانكها بیشتر از گذشته مورد توجه ذینفعان قرار گیرد. سهامداران، سرمایه‌گذاران، مشتریان، مدیران، کارکنان، عرضه‌کنندگان مواد اولیه، توزیع‌کنندگان، نهادهای دولتی و به نوعی همة کسانی که با مؤسسات مختلف درگیر هستند همواره بانكها را ارزیابی می‌کنند. بهبود عملكرد تکنیکی نوین و مؤثر در جهت ارتقاء بهره‌وری بانك، افزایش توان رقابتی بانك، پاسخگویی سریع به نیازهای مشتریان، ارتقاء سطح انعطاف‌پذیری و انطباق‌پذیری بانك به وسیله بهره‌گیری از ابعاد بانك است (محبوبی، 1392). از سویی نزول عملكرد در بانكها منجر به بوجود آمدن مشكلاتی همچون ریزش مشتریان بعد از اخذ وام، بوجود آمدن محدودیتهای در باب حفظ و نگهداری مشتریان، عدم رسوب سپرده‌های مشتریان هدف و فرار سپرده‌گذاری و پس‌اندازهای مشتریان به سوی بانكهای رقیب و در نتیجه افزایش منابع سپرده‌گذاری بانكهای رقیب و در نهایت بوجود آمدن یک ساختار بوفالویی شكل در بانكها می‌گردد. به همین دلیل بررسی چنین مفهوم با ارزشی در نظام بانكی و مالی و علی‌الخصوص بانكهای جامعه مورد مطالعه بسیار ضروری و انجام چنین تحقیقی به شدت احساس می‌شود.

بلایای طبیعی همواره كره زمین را تحت تأثیر قرار داده وسبب وارد آمدن آسیب به مردم نظیر جراحت، بیمـاری سـوء تغذیه، فشار های روحی ـ روانی ومرگ می شوند. زلزله و سیل به عنوان مهمترین بلایای طبیعی در كـشور مـا مطـرح هـستند وآنچه كه از این بلایا فاجعه می سازد عدم آگاهی برای مقابله با عواقب آن وپیشگیری از تـأثیر سـوء وقـایع طبیعـی بـر اركـان تندرستی – اقتصادی و محیطی است. کلمه «سیل» بمعانی طغیان کردن آب، زیر آب رفتن گستره‌ای از زمین و طوفانی شدن می‌باشد. اصولا بزرگی سیلها و تکرار آنها در طول زمان تابع شدت بارندگی، نفوذپذیری زمین و وضع توپوگرافی منطقه است. باران شدید، ذوب برفها، تغییر بستر رودخانه‌ها و تخریب سدها و آب‌بندها، از جمله عواملی هستند كه ممكن است باعث بروز سیل گردند. شهرسازیها و حذف گیاهان باعث کاهش مقدار آب نفوذی و افزایش آب سطحی می‌شود. حجم زیاد آب از یک طرف بر بزرگی طغیان می‌افزاید و از طرفی با افزایش فرسایش، رسوباتی به وجود می‌آورد که با برجای گذاشتن آنها ظرفیت بستر اصلی رود کاهش می‌یابد. موارد پیش معمولاً تاثیر تدریجی دارند، ولی سیلهای ناگهانی و فاجعه آمیز اغلب بر اثر تخریب سدها و بندها، ایجاد می‌شوند.

   در ایران گرچه در بسیاری از نقاط بارندگی كم است اما در بیشتر مناطق ممكن است 60 درصد بارندگی سالیانه در یک شبانه روز رخ دهد. همین عامل به همراه شیب‎های تند كوهستانی البرز و زاگرس – كه شهرهای ما را در دامنه خود جای داده‎اند – باعث شده است كه بروز سیل یكی از نگرانی‎های عده – تقریباً در تمام فصول سال – باشد. سیل در ایران به دلیل ویژگی‎های زمین‎شناسی و تخریب‎های زیست‎ محیطی بسیار آلوده بوده و گل و لای زیادی به همراه دارد. به همین دلیل نیز اغلب سیلاب‎ها در ایران، خسارات زیادی وارد می‎كنند. سیل روزانه 200 میلیون تومان زبان به اقتصاد ملی وارد می‎سازد.

   طبق یكی از گزارشهای طرح ملی آمادگی و كنترل سوانح طبیعی كشور ایران در 25 سال گذشته با 967 سیل روبرو بوده كه از این میان 117 سیل بسیار مهم و با خسارات و تلفات فراوان همراه بوده است. طی این سالها به طور متوسط با 39 سیل در سال، 916 میلیارد و 200 میلیون تومان به كشور خسارت وارد شده است كه متوسط خسارت سالانه 36 میلیارد و 600 میلیون تومان بوده است. طی 25 سال گذشته (از 1351 تا 1375) 5/42 میلیون نفر از جمعیت كشور تحت تأثیر سیل بوده‎اند. طی این مدت دو میلیون و 892 هزار و 400 نفر بی‎خانمان شده و سالانه به طور متوسط 500 واحد مسكونی ویران و یا آسیب دیه است. در گزارش دیگری از ستاد حوادث غیر مترقبه كشور آمده است كه فقط در سال 1370 در كشور 61 سیل و 27 زلزله رخ داده است. خانه‎سازی در حریم رودخانه‎ها، آن هم با مصالح نامناسب علت اصلی خسارات سیل در بسیاری از شهرهای كشور بوده است. در شهرهای بسیاری از كشورها كه از لحاظ وجود رودخانه شرایط مشابهی با ما دارند، به دلیل پر ارزش بودن زمین و یا به جهت استفاده از زیبایی رودخانه، خانه‎هایی زیادی بر ساحل رودخانه‎ها ساخته می‎شوند اما تدابیر كارشناسی ظریفی نیز جهت پیش‎بینی خطرات سیل به كار می‎رود. اغلب در چنین شهرهایی هیچگاه مجوز زیرزمین به ساخت و سازها تعلق نمی‎گیرد. خانه‎ها به گونه‎ای ساخته می‎شوند كه آب بتواند به راحتی از زیربنا عبور نماید. دادن مجوز ساخت زیرزمین در ساختمان‎هایی كه در نزدیكی مسیر و یا سواحل رودخانه‎ها بنا می‎شوند، توسعه بی‎رویه شهر كه به دلیل تغییر سطح پوشش زمین، قابلیت نفوذپذیری آن را از بین می‎برد، تنگ كردن مجاری و مسیرهای مهم شهرها بتون كردن آنها كه شتاب آب را بالا می‎برد، پمپاژ كردن آب به ارتفاعات بالا كه به رانش زمین حساس هستند و. . . از جمله اشتباهات مدیریتی هستند كه شهرداریها و مدیران شهری نباید مرتكب آنها شوند. در استان گیلان بدلیل وجود بارش فراوان و عدم برنامه‎ ریزی مناسب توسط مسئولین شهری این مشکل بیشتر مشاهده می شود در واقع پس از وقوع هربارندگی اکثر شهر کوچک و بزرگ استان دچار مخاطراتی از جمله سیل و آبگرفتگی معابر شده و در این میان شهر رشت با هر بارندگی شدید بسیار آسیب پذیر بوده و در اکثر خیابانهای آن راه ها مسدود بوده و مشکلات زیادی برای ساکنین این شهر بوجود می آورد. لذا این تحقیق در نظر دارد درجهت مقابله با مخاطرات طبیعی (سیل و آبگرفتگی) در شهر رشت ارائه راهکار نموده و بر این اساس این پایان نامه به پنج فصل زیر تقسیم می گردد: