: بیماران نارسایی مرحله نهایی کلیه، درد ناشی از کانولاسیون های مکرر فیستول را به عنوان شدیدترین استرس حاصل از روند درمان و بزرگ ترین دغدغه زندگی خود می دانند. پرستاران به عنوان یکی از اهداف اساسی اقدامات خود، وظیفه تسکین این درد را بر عهده دارند. براین اساس، این مطالعه با هدف تعیین تاثیر دو داروی موضعی پیروکسیکام و املا بر شدت درد ناشی از کانولاسیون فیستول در بیماران همودیالیزی انجام شد.
مواد و روش ها: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی بر روی 75 بیمار مراجعه کننده به بخش دیالیز بیمارستان شهدای عشایر خرم آباد 1392 انجام شد. بیماران به صورت تصادفی به سه گروه A(پیروکسیکام)، گروه B(املا) و گروه C(پلاسبو) تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه شامل سه بخش اطلاعات دموگرافیک، مقیاس دیداری اندازه گیری درد(VAS) و چک لیست عوارض جانبی احتمالی داروها می باشد. شدت درد حین کانولاسیون فیستول در سه گروه، در دو نوبت قبل و بعد از مداخله اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای آماری کروسکال والیس و من ویتنی و نرم افزار spss19 استفاده شد.
یافته‌ها: براساس نتایج بین میانه شدت درد در سه گروه قبل و پس از مداخله اختلاف آماری معنی داری وجود داشت(p<0/001). بیشترین میزان میانه کاهش شدت درد به ترتیب در گروه املا، پیروکسیکام و پلاسبو بود. در ضمن در 16% از بیماران گروه املا عوارض جانبی کوتاه مدت، سفیدشدگی ناحیه فیستول دیده شد.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که پماد املا و ژل پیروکسیکام در کاهش درد ناشی از کانولاسیون فیستول بیماران دیالیزی مؤثر بوده است، لذا براساس نتایج این مطالعه می توان پیشنهاد نمود كه از پماد املا و ژل پیروکسیکام به عنوان روشی آسان و با قابلیت کاربرد توسط خود بیمار، جهت كاهش درد حین کانولاسیون فیستول بیماران همودیالیزی مورد استفاده قرار گیرد.
واژه‌های كلیدی:ژل پیروکسیکام ،پماد املا، درد، کانولاسیون، فیستول ،بیماران همودیالیزی
فهرست مطالب
فصل اول:
بیان مساله …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1
فصل دوم:
چارچوب پنداشتی و بر متون……………………………………………………………………………………………. 10
2-1.چارچوب پنداشتی……………………………………………………………………………………………………………….. 11
2-1-1. اناتومی و فیزیولوژی کلیه……………………………………………………………………………………………… 11
2-1-1-1.عملکرد کلیه ها………………………………………………………………………………………………………….. 13
2-1-2. نارسایی کلیه………………………………………………………………………………………………………………….. 13
2-1-2-1. نارسایی حاد کلیه……………………………………………………………………………………………………… 14
2-1-2-2. نارسایی مزمن کلیه…………………………………………………………………………………………………… 14
2-1-3. انتخاب های درمانی برای بیماران ESRD…………………………………………………………………….. 16
2-1-3-1. دیالیز…………………………………………………………………………………………………………………………. 17
2-1-3-2. همودیالیز………………………………………………………………………………………………………………….. 17
2-1-4. ارتباط فیستول و درد حاد در بیماران دیالیزی………………………………………………………………. 19
2-1-5. درد…………………………………………………………………………………………………………………………………. 20
2-1-5-1. انواع درد……………………………………………………………………………………………………………………. 21
2-1-5-2. ویژگی های درد………………………………………………………………………………………………………….. 22
2-1-5-3. عوامل موثر بر درد……………………………………………………………………………………………………… 24
2-1-6. اثرات درد بر مددجویان………………………………………………………………………………………………….. 25
2-1-7. اقدامات کنترل درد………………………………………………………………………………………………………… 28
2-7-1-1. اقدامات غیر دارویی برای کنترل درد…………………………………………………………………………. 28
2-1-7-2. اقدامات دارویی برای کنترل درد های حاد…………………………………………………………………. 29
2-2. بررسی متون……………………………………………………………………………………………………………………….. 33
فصل سوم:
مواد و روش ها …………………………………………………………………………………………………………………………….. 38
3-1. اهداف، پیش فرض ها و فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………….. 39
3-1-1.هدف کلی………………………………………………………………………………………………………………………. 39
3-1-2.اهداف جزئی………………………………………………………………………………………………………………….. 39
3-1-3.پیش فرض ها…………………………………………………………………………………………………………………. 39
3-1-4. سؤالات یا فرضیات تحقیق با توجه به اهداف طرح……………………………………………………….. 40
3-2.تعریف واژه ها……………………………………………………………………………………………………………………… 40
3-2-1.تعریف نظری واژه ها………………………………………………………………………………………………………. 40
3-2-2. تعریف عملی واژه‌ها………………………………………………………………………………………………………. 40
3-3. معیارهای پذیرش و خروج نمونه………………………………………………………………………………………… 41
3-3-1. معیارهای پذیرش نمونه………………………………………………………………………………………………… 41
3-3-2.معیارهای خروج نمونه…………………………………………………………………………………………………… 42
3-4.متدولوژی و روش اجرا……………………………………………………………………………………………………….. 42
3-5.نحوه‌ی تجزیه و تحلیل اطلاعات/ روش‌های آماری مورد استفاده……………………………………….. 45
3-6. محدودیتها و متغیرهای قابل کنترل………………………………………………………………………………… 45
3-7. نكات اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………… 45
فصل چهارم:
نتایج و یافته ها……………………………………………………………………………………………………………………………. 46
4-1. مقایسه آزمودنی ها از نظر متغیرهای زمینه ای به تفکیک گروه مورد آزمایش……………………. 47
4-1-1. مقایسه بیماران براساس گروه سنی و نوع گروه آزمایش……………………………………………….. 47
4-1-2. مقایسه بیماران براساس جنسیت و نوع گروه آزمایش………………………………………………….. 48
4-1-3. مقایسه بیماران براساس سطح تحصیلات و نوع گروه آزمایش…………………………………….. 49
4-1-4. مقایسه بیماران براساس عمر فیستول و نوع گروه آزمایش…………………………………………… 50
4-2. مقایسه میزان درد بیماران قبل و پس از مداخله به تفکیک گروه های مورد آزمایش………… 51
4-2-1. مقایسه کلی شدت درد ، قبل و پس از مداخله (بدون توجه به گروه مورد آزمایش)………. 52
4-2-2. مقایسه کلی کاهش شدت درد ، در گروه های آزمایشی A ،B وC……………………………….. 53
4-2-3. مقایسه دو به دوی گروه های آزمایشی از نظر شدت درد………………………………………………. 53
4-3 . مقایسه میزان بروز عوارض جانبی احتمالی کوتاه مدت داروها…………………………………………. 53
فصل پنجم:
بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………….. 54
5-1. فاکتورهای دموگرافیک……………………………………………………………………………………………………….. 55
5-2. تاثیر مداخله بر شدت درد کانولاسیون فیستول………………………………………………………………… 56
5-3. عوارض جانبی داروها…………………………………………………………………………………………………………… 58
5-4. کاربرد نتایج در حرفه پرستاری…………………………………………………………………………………………… 59
5-5. پیشنهادات برای تحقیقات آینده………………………………………………………………………………………… 60
فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………….. 61
ضمائم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68
ضمیمه الف (پرسشنامه پژوهش)…………………………………………………………………………………………………. 69
چكیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………. 71
|
|
فهرست جداول
جدول4-1. جدول توافقی بیماران براساس گروه سنی و نوع گروه آزمایش…………………………………. 48
جدول4-2. جدول توافقی بیماران براساس جنسیت و نوع گروه آزمایش……………………………………. 49
جدول 4-3. جدول توافقی بیماران براساس سطح تحصیلات و نوع گروه آزمایش……………………….. 50
جدول 4-4. جدول توافقی بیماران براساس عمر فیستول و نوع گروه آزمایش…………………………….. 51
جدول 4-5. جدول مقایسه میزان درد بیماران قبل و پس از مداخله به تفکیک گروه آزمایش …… 52
بیان مساله:
بیماری مزمن کلیه1 طیفی از فرایند های پاتوفیزیولوژیک مختلف، مرتبط با عملکرد غیر طبیعی کلیه و یک کاهش پیشرونده در میزان فیلتراسیون گلومرولی2(GFR) است[1]. لفظ دلسرد کننده بیماری کلیوی مرحله نهایی، بیان کننده مرحله ای از نارسایی است که در آن تجمع مواد سمی ، مایعات و الکترولیت ها که به طور طبیعی توسط کلیه دفع می شوند، باعث ایجاد سندرم اورمیک3 می شود. این سندرم منجر به مرگ بیمار شده، مگر در حالتی که مواد سمی توسط درمان های جایگزین کلیه، استفاده از دیالیز4 یا پیوند کلیه5 ، برداشته شوند[1].
سالیانه میلیون ها نفر از این بیماری رنج می برند و هزینه های مالی بسیار زیادی در سیستم سلامتی و بهداشت صرف آن می شود. در ایالات متحده بیماری کلیوی یکی از علل اساسی گرفتاری و مرگ و میر می باشد. شیوع نارسایی کلیه 3500 مورد جدید در سال است و شیوع بالای 1000 مورد به ازای یک میلیون جمعیت در کشور های توسعه یافته پیش بینی می شود[2]. در حال حاضر، شیوع نارسایی مزمن كلیه در سراسرجهان در حال افزایش می باشد.
در سال 2000 تعداد بیماران نارسایی مزمن كلیه تحت درمان در سراسر جهان حدود 1470000 نفر بود، در پایان سال 2009 تعداد این بیماران به2654000 نفر رسید (كه با افز ایش 7-6 درصدی، دارای رشد معنی داری بیش تر از جمعیت جهان بوده است) [3]. تخمین زده می شود كه در سال 2020 میلادی تعداد بیماران همودیالیزی به 3500000 نفر برسد[4].
1.Chronic renal failure 2.Glomerular filtration
- Uremic syndrome 4.Dialysis
- kidney transplant
بروزکلی این بیماری ۲۶۰ مورد در هر یک میلیون نفر جمعیت درسال است و هر ساله تقریباً ۶ درصد افزایش می یابد[1]. در ایران شیوع و بروز آن234/49به ازای هر میلیون نفر در سال1380[5] به 863/357 به ازای هر میلیون نفر در سال 1386 افزایش یافته است[6] و طبق گزارش های موجود، شیوع این بیماری در حال افزایش است[7و8].
در ایران میزان رشد این بیماری از متوسط رشد جهانی بیشتر است و در حدود 12 % در سال است. برطبق گزارشهای مرکز تحقیقات بیماران کلیوی و پیوند کلیه ایران در سال 1386 ، حدود 29000 نفر از بیماران مبتلا به نارسایی مرحله پایانی کلیه 1 تحت درمان بودند که از این تعداد 14700نفر 5/48% تحت درمان با همودیالیز2 قرار داشتند [9].
با توجه به میزان شیوع و بروز بالای این بیماری کنترل و درمان آن ازاهمیت بسزایی برخوردار است. از روش های مهم کنترل و درمان آن می توان، به همودیالیز، دیالیز صفاقی3 و پیوند کلیه اشاره نمود. همودیالیز رایج ترین شیوه درمانی در روش های جایگزین دربیماران با نارسایی کلیه است[7و8] که در ایران و جهان از آن استفاده می شود[6]. دسترسی گسترده به دیالیز باعث شده که زندگی صدها نفر از هزاران بیمار دارای بیماری کلیوی مرحله نهایی (ESRD) طولانی گردد[1]. هدف از دیالیز خارج کردن مواد اضافی بدن و ثبات محیط داخلی بدن است و نیز روشی برای خارج کردن فوری توکسین ها4 و سمومی است که باعث ضایعات و صدمات دائمی یا مهلک می شوند.
در جهان میزان مرگ و میر بیماران ESRD در اروپا و ژاپن در کمترین حد می باشد، و در کشور های در حال توسعه بعلت محدودیت دسترسی به دیالیز این میزان بسیار بالاست. در ایالات متحده میزان مرگ و میر بیماران تحت دیالیز در حدود 18-20 درصد در سال و میزان بقای 5 ساله تقریبا 30-35 درصد می باشد[1].
جهت همودیالیز بیماران نارسایی کلیه دسترسی به جریان خون بیمار نیاز است. فیستول5 ، گرافت6 و یا کتتری7 که خون از طریق آن به درون سیستم دیالیز می آید را دسترسی عروقی8 می نامند [1]. هارویچ9، بریسکا10و اپل11 در سال 1966 تکنیک جراحی فیستول بین شریان و ورید را گزارش كردند كه امروزه بعنوان بهترین وسیله جهت دستیابی مناسب عروقی برای بیمارانی كه احتیاج به همودیالیز مزمن دارند شناخته شده است[10]. فیستول دارای میزان موفقیت طولانی مدت بسیار بالایی در میان تمام گزینه های دسترسی دیالیز است[1] و فیستول شریانی وریدی (AVF)12 را می توان به عنوان استاندارد طلایی جهت دسترسی عروقی در بیماران دیالیزی به حساب آورد[11].
1.End-stage renal disease (ESRD) 2.Hemodialysis 3.Peritoneal Dialysis
4.Toxins 5. Fistula 6.Graft 7.Catheters 8.Vascular access
9.Hurwich 10.Brescia 11.Appel 12.Arteriovenous fistula (AVF)
فیستول از طریق اتصال شریان به ورید به وجود می آید و باعث می شود ورید نیز خون شریانی داشته باشد، این عمل موجب می شود تا برای دسترسی به جریان خون بتوان از سوزن های بزرگ(بخصوص G 15) استفاده کرد[1].
علم نانو به مطالعه و بررسی مواد در ابعاد اتم و مولکول یعنی ابعادی در حدود 1 تا 100 نانومتر می‌پردازد.در این ابعاد، اثرهای مکانیک کوانتومی اهمیت پیدا می کند. با کاهش اندازهی سیستم، پدیده‌های فراوانی که به دلیل اثرات مکانیک کوانتومی و مکانیک آماری در این ابعاد است، نمایان می شوند. مثلاٌ خواص الکترونیکی جامدات با کاهش اندازهی ذرات به طور چشمگیری تغییر می‌کند. این اثرات در مقیاس 100 نانومتر و کوچکتر نمایان می شود. همچنین خصوصیاتمکانیکی، الکتریکی و اپتیکی نسبت به حالت ماکروسکوپی سیستم تغییر می‌کند.
1-1 – معرفی وتاریخچه‌ساختار‌های کوانتومی
نیمرساناها امروزه به طورگسترده‌ای درعرصه علم و تکنولوژی به کار برده می‌شوند.نیم‌رسانا ماده‌ای است کهرسانندگی الکتریکی آن بین فلزات وعایق ها قراردارد. نیمرساناها شالوده‌ی‌ا‌‌لکترونیک حالت جامدهستندودرقطعات الکترونیکی واپتوالکترونیکی کاربرد دارند.
مطالعه‌یاولیه صورت گرفته درزمینه‌یخصوصیات فیزیکی نیمرساناها درمورد ساختارهای همسان[1] مثل ژرمانیوم، آرسناید، سلسیوم وغیره بود. اما به تدریج مشخص شد که ساختارهایی که ازپیوند دو یا چند نیم‌رسانا تشکیل شده باشند، رفتارهای بسیار جالبی ازخود
بروزمی‌دهند.این ترکیبات راساختارهای ناهمسان[2] می‌نامند. ساختارهای ناهمسان مبنای بسیاری از دستگاه‌های پیشرفته‌ی نیم‌رسانای امروزی هستند.مزیت این ساختارها امکان کنترل دقیق روی حالت‌ها وحرکت حامل‌های بار است. دیودهای پیوندی و ترانزیستورها ، قطعاتی که امروزه تقریبا در تمام دستگاه‌های الکترونیکی به کار برده می‌شوند، ازساختارهای ناهمسان نیم‌رسانا ساخته می‌شوند.
پیوند دونیم‌رسانا، دریک بلورانجام میشود. یعنی ثابت شبکه‌ی هردو بلور یکسان است اما گاف انرژی[3] وضریب شکست متفاوتی دارند.دراین ساختارهای ناهمسان نیم‌رسانا، تفاوت درگاف انرژی دو ماده سبب محدودیت فضایی الکترون وحفره میشود.همچنین ازخصوصیت تفاوت ضریب شکست می‌توان درتشکیل موج برهای نوری استفاده کرد.
امکان کنترل رسانندگی یک نیم‌رسانا به وسیله تغلیظ[4]باناخالصی‌های مختلف باعث شد تا الکترونیک نیمرساناها ظهور پیدا کند.ساختارهای ناهمسان نیم‌رسانا نیزامکان حل مشکلات کلی در کنترل پارامترهای اساسی بلور نیم‌رسانا،ازجمله قابلیت تحرک حامل‌ها و جرم موثر، گاف انرژی، ضریب شکست وطیف انرژی الکترون را فراهم آورد]1[.
تحقیقات سیستماتیک در مورد ساختارهای ناهمسان، در اوایل دهه 1930 درمؤسسه‌ی Physicotechnical شروع شد. از آن زمان تا به حال پیشرفت‌های زیادی صورت گرفته است ومنجر بهساخت قطعاتی با کارایی بالا، ازجمله وسایل کاربردی مثل لیزرهای نیم‌رسانا، دیودهای گسیل کننده‌ی نور (LED)[5]، آشکارسازهای نوری[6]،سلول‌های خورشیدی[7]وغیره شده است]7-2[.
با کاهش ابعاد مواد نیم‌رسانا یعنی تولید ساختارهای ناهمسان با لایه‌هایی درحد نانومتر می‌توان از خاصیت کوانتیدگی حرکت الکترون‌ها استفاده کرد. پیشرفت‌های صورت گرفته درزمینه‌ی رشد بلورهای نیم‌رسانا از قبیل برآرایی باریکه‌ی مولکولی[8] ونشست بخار شیمیایی فلز آلی[9] این امکان را فراهم آورد تا بتوان نیم‌رساناهایی با ابعاد نانو و با دقت واحدهای اتمی ساخت]9-8[.
این ساختارهای فوق ریز، سیستم‌های کوانتومی نامیده می‌شوند و ازآنجا که اغلب خواص فیزیکی یک سیستم به ابعاد آن وابسته است انتظار میرود که خواص فیزیکی این ساختارهای فوق ریز نسبت به ساختار کپه‌ای[10] کاملا متفاوت باشد. در سالهای اخیر مطالعات بسیاری در زمینه‌ی بررسی خواص فیزیکی این ساختارها بهصورت تجربی و نظری صورت گرفته است. بررسی این ساختارهای کوانتومی نه تنها به خاطر خواص الکترونی و اپتیکی جالب آنها، بلکه به علت کاربردشان در قطعات الکترونیکی و ابزارهای نوری توجه بسیاری را به خود جلب کرده است] 6-3[.
با اعمال پتانسیل محدودکننده بر این ساختارها که به کمک ساختاری با گاف انرژی متفاوت به وجود می‌آید و با کاهش ابعاد این مواد در یک، دو و سه بعد به چاه کوانتومی دو بعدی، سیم کوانتومی شبه یک بعدی و نقاط کوانتومی شبه صفر بعدی خواهیم رسید. به این اثر، اندازه کوانتومی گفته میشود.اثر اندازه کوانتومی در ابعاد پایین به صورت تئوری و تجربیمطالعه شده است. همچنین تحقیقات روی ساختارهاینیم‌رسانابا حضور ناخالصی بسیارمهم است زیرا خصوصیات اپتیکی و الکتریکی و گرمایی آن ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کنترل بی‌نظیر روی پارامترهای اساسی این ساختارها قطعاتی با کارایی بالا، از جمله انواع لیزرهای چند ساختاری دوتایی، ترانزیستورها و غیره را به وجود آورده است.
: حرفه ای گری به عنوان هسته مرکزی حرفه دندانپزشکی توجه ویژهای را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. با این حال تا کنون هیچ مطالعه ای در ایران در جهت ارزیابی وضعیت کنونی حرفهایگری در دندانپزشکی و تلاش برای ارتقای آن انجام نگردیده است. هدف از این مطالعه بررسی درک دانشجویان سالهای مختلف دندانپزشکی از مفهوم حرفهایگری است.
روش: سیصد دانشجوی دندانپزشکی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این مطالعه شرکت کردند. ابزار ADEA جهت رسیدن به اهداف این مطالعه اصلاح گردید. روایی صوری و روایی محتوای این پرسشنامه بررسی گردید، همچنین پایایی آن با شاخص آلفای کرونباخ 83/0مورد تایید قرار گرفت. سپس پرسشنامه ها توسط دانشجویان تکمیل گشته و اطلاعات جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین حرفه ایگری دانشجویان سال اول با سال ششم(P= 0/002, F= 3/27) و سال سوم (P= 0/001, F= 4/53) وجود دارد. همچنین بین اجزای حرفهایگری (صلاحیت، عدالت، صداقت، مسئولیت پذیری، احترام و تمایل به خدمت) در سالهای مختلف تفاوت معنی داری وجود دارد(P<0/05). دانشجویان سال پنجم و ششم بیشترین نمره را در مهارت کسب کردند در حالی که دانشجویان سالهای اول، دوم، سوم و چهارم بیشترین نمره را در زمینه احترام کسب نمودند. کمترین نمره در کل دانشجویان مربوط به عدالت بود. همچنین نتایج ارتباطی بین مشخصات فردی دانشجویان از جمله جنسیت و بومی بودن با نمره کل حرفهایگری نشان نداد(P>0/05).
بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده که میزان نمره حرفهایگری دانشجویان سال اول به صورت معنی داری بیشتر از سال سوم وششم است به نظر میرسد استراتژی های آموزشی جهت تقویت حرفهایگری نیازمند برنامه ریزی دقیقتری می‌باشد.
كلمات كلیدی: حرفهایگری، دانشجوی دندانپزشکی، درک
فهرست
(1) فصل اول: 6
(1-1) پیشگفتار. 7
(1-2) کلیات… 9
(1-2-1) مفاهیم مرتبط با حرفهایگری.. 9
(1-2-2) دیدگاه های مختلف در مورد حرفهایگری.. 13
(1-2-3) تهدیدهای متوجه حرفه ای گری در دندانپزشکی.. 17
(1-2-4) نقش دانشگاه های علوم پزشكی در حفظ و ارتقاء حرفهایگری.. 21
(1-2-5) ارزشیابی حرفهایگری.. 26
بر متون و مقالات… 34
(1-4) بیان مساله. 46
(1-5) اهداف و فرضیات… 49
(1-6) سوالات و فرضیات پژوهش: 50
(2) فصل دوم: 51
(2-1) نوع مطالعه: 52
(2-2) حجم نمونه: 52
(2-3) زمان و مکان اجرای تحقیق: 52
(2-4) روش نمونه‌گیری: 52
(2-5) معیار های ورود و خروج مطالعه: 52
(2-6) روش جمع آوری داده‌ها: 53
(2-7) جمعیت مورد مطالعه: 53
(2-8) روش پژوهش: 53
(2-9) جدول متغیرها : 55
(2-10) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و بررسی آماری: 56
(2-11) ملاحظات اخلاقی: 56
(2-12) ضمائم: 56
(3) فصل سوم: 57
(3-1) اطلاعات دموگرافیک و کلی.. 59
(3-1-1) توزیع سنی.. 59
(3-1-2) فراوانی جنسیت… 60
(3-1-3) توزیع فراوانی بومی یا غیر بومی بودن. 61
(3-1-4) توزیع فراوانی دانشجویان در سالهای تحصیلی مختلف…. 62
(3-2) بررسی پاسخ دانشجویان به پرسشنامه مطالعهی حاضر. 63
(3-2-1) مقایسه نمرات حاصل از پاسخ به پرسشنامه به تفکیک سال تحصیلی.. 63
(3-2-2) مقایسه نمرات اجزای حرفهایگری.. 64
(3-3) بررسی ارتباط نتایج حاصله با متغیرهای وابسته. 70
(4) فصل چهارم: 72
(5) مـنـابـع.. 87
(6) ضمائم. 94
(6-1) پیوست یک : پرشنامه استاندارد شده 95
(6-2) پیوست دو: پرسشنامه ADEA… 99
فهرست جداول
جدول (1-3): توزیع فراوانی نسبی و مطلق سن……………………………………………………………………….. 59
جدول( 3-3): توزیع فراوانی نسبی و مطلق بومی بودن ……………………………………………………………. 61
جدول (5-3) : مقایسه نمرات حرفهایگری دانشجویان سالهای مختلف……………….……………………… 63
جدول (6-3): مقایسه نمره “صلاحیت” دانشجویان سالهای مختلف………………………………………. 64
جدول (7-3): مقایسه نمره “عدالت” دانشجویان سالهای مختلف………….. ………………………………65
جدول (8-3): مقایسه نمره “صداقت” دانشجویان سالهای مختلف…………………………………..66
جدول (9-3): مقایسه نمره “مسئولیتپذیری” دانشجویان سالهای مختلف………………………….67
جدول (10-3): مقایسه نمره “احترام” دانشجویان سالهای مختلف……………………………………68
جدول (11-3): مقایسه نمره “تمایل به خدمت” دانشجویان سالهای مختلف……………………………69
جدول(12-3): مقایسه نمره اجزای حرفهایگری بر حسب جنسیت……………………………………………70
جدول(13-3): مقایسه نمره اجزای حرفهایگری بر حسب بومی بودن…………………………….….…….71
(1-1) پیشگفتار
در زبان فارسی واژه “حرفه” معادل پیشه و کسب و کار است. با این همه بعضی از پیشه ها ویژگی هایی دارند که آنها را از سایر حرفه ها متمایز می سازد. در زبان لاتین به این گروه از مشاغل “پروفشن[1]” میگویند. پزشکی، دندانپزشکی، وکالت و روحانیت از مهمترین پروفشن ها محسوب
میشود. “پروفشنالیسم[2]” یا “حرفهایگری” یک مفهوم چند بعدی و ارزشی است که دلالت بر پایبندی به تعهد خود در قبال جامعه از طریق رهبری قوی، قضاوت اخلاقی درست، و عملكرد اخلاقی در طبابت دارد(1).
اقدامات یک دندانپزشک به عنوان یک فرد حرفه ای منحصر به دانش و مهارت های وی در درمان بیماری ها، تسکین درد و پیشگیری از بیماری نیست. بلكه برای هر كدام از این فعالیتها دندانپزشك باید از ویژگیهایی در راستای حرفه خود برخوردار باشد كه مجموع این ویژگیها تشكیل دهنده حرفه ای گری در یک دندانپزشك است(2).
حرفه ای گری یا پروفشنالیسم در دندانپزشكی به منظور جلب اعتماد جامعه به حرفه ی دندانپزشكی امری ضروری است. در واقع حرفه ای گری گوهر و ماهیت ارتباط بین بیمار ودندانپزشك است. عدم رعایت اصول حرفه گری آنگونه که ویل پیش بینی كرده است منجر به پسرفت دندانپزشکی به سمت نوعی “دادوستد” -آنچنانکه آرایشگرهای جراح در گذشته بر عهده داشتند- میگردد(3).
شواهد موجود حاكی از آن است كه حرفه ای گری رو به كمرنگ شدن میرود ودندانپزشكان امروزی با موارد و مشكلات تهدید كننده ارزشها مواجه هستند. افزایش فرهنگ مصرف گرایی و اخیرا توجه افراطی به استتیك[4] صرف در کنار انگیزه ی مالی قوی در برخی از دندانپزشکان شرایط را جهت حفظ حرفهایگری پیچیده تر کرده است.
با در نظر گرفتن تهدیدهای موجود بر سر راه حرفه ای گری در دندانپزشكی، و لزوم مقابله با این تهدیدها برای حفظ استانداردهای حرفه ای گری، دانشگاه های علوم پزشكی مسئولیت بزرگتری در قبال جامعه به عهده خواهند داشت تا اطمینان حاصل كنند نسل آینده دندانپزشكان از توان كافی برای مقابله با این تهدیدات برخوردار هستند.
[1] Profession
[2] Professionalism
[3] Welie
[4] Esthetic
یکی از عمده ترین مسائلی که محققان تاریخ اسلام به آن می‌پردازند توجه به تفاوتهای مذهبی در ایران بعد ازاسلام می‌باشد.رواج واندیشه ی مذهبی تشیع،یکی از مهم ترین نمود وتجلی این تفاوتهای مذهبی است.این مساله به نوبه خود ناشی از عوامل مختلفی می‌تواند باشد.یکی از این عوامل تلاش وجهدی است که عالمان مختلف از خاندانهای گوناگون شیعی در این را ه انجام می‌دادند. نوشتن کتب مختلف شیعی وجانبداری از اهل بیت،وجود خاندانهای شیعی نظیر آل نوبخت وآل ترکه در این سرزمین همواره مورد توجه محققین بوده است.
یکی از معروفترین خاندانهای شیعی درایران، خاندان آل بابویه است که درقم، مهد گسترش تشیع مستقر بودند.این خاندان بزرگ که بیشتر از دیگر خاندانهای ایرانی علمای نامور پرورش داده است و یکی از بزرگترین دانشمندان شیعی بنام شیخ صدوق نیز ازاین خاندان برخاست، در درجه بالایی از اهمیت برخوردار است. حضور شیخ صدوق بعنوان رهبر علمی‌مذهبی شیعیان در ری وهمچنین پدرش علی بن بابویه قمی‌از علمای مشهور شیعی، اهمیت این خاندان را در متمایل کردن ایران به سمت تشیع بیشتر و بهتر جلوه گر می‌سازد.این تحقیق برآن است تا به نقش وخدماتی که علمای این خاندان برای رشد و گسترش تشیع در قم،مرکز ایران بعنوان یکی از مهم ترین پایگاه های نشر وتوسعه تشیع انجام دادند بپردازد.
درارتباط با خاندانهای بزرگ شیعه در ایران تا کنون تحقیقات مفصلی صورت گرفته است،که در این میان خاندان آل بابویه نیز به عنوان یکی از بزرگترین آنها بی نصیب نمانده است.اما بیشترین این آثار،درواقع تاکید اصلی خود را بر شیخ صدوق،بعنوان شخصیتی شناخته شده درمیان این خاندان قرار داده اند. درمورد پیشینه تحقیق از جمله کتابهایی که که در ارتباط با شخصیت شیخ صدوق نوشته شده است، می‌توان به کتاب” فقیه ری”، نوشته حسن موسوی خراسانی می‌توان اشاره نمود،که درقسمت معرفی منابع تحقیقاتی به آن اشاره شده است. درواقع تاکید اصلی نگارنده در جهت نمایاندن وظیفه شیخ صدوق بعنوان رهبر شیعی ری بوده است، نه تمام اعضای خاندان بابویه. همچنین مقالات متعددی در این زمینه به رشته تحریر درآمده است، که ازجمله آنها می‌توان به” شرح حال سه تن از معارف بزرگ شیعه: شیخ صدوق، کلینی وطبرسی” تالیف حبیب الله مظلومی اشاره نمود که هدف آن فقط شناسایی و معرفی شیخ صدوق و دوتن دیگر از علمای شیعی می‌باشد.از مزایای این مقاله آن است که شخصیت و آثار شیخ صدوق نسبتاً خوب به خواننده معرفی شده است،اما نویسنده به شخصیت علمی‌پدر ودیگر اعضای خاندان شیخ صدوق توجهی ننموده است.
اما درارتباط با کلیه اعضای این خاندان کتاب فهرست آل بابویه و علماءالبحرین تالیف سلیمان ماخوذی منتشر شده است. این کتب اگرچه ازدسته معدود کتابهایی هستندکه به معرفی نسبی تک تک اشخاص علمی‌خاندان آل بابویه پرداخته است،اما صرف نظر ازعربی بودن کتاب
وترجمه نشدن آن،این نقص را هم دارد که ازاشاره کردن به وظیفه ونقش این علما درارتباط باگسترش وپیشبرد تشیع درایران غافل مانده ودربسیاری موارد فقط وفقط ازاین علما نام برده،بدون اینکه حتی نامی‌ازآثارشان برده باشد.
” دائره المعارف تشیع “، “دانشنامه جهان اسلام” و”دائره المعارف بزرگ اسلامی”،نیز هرکدام تقریباً جسته گریخته به معرفی خاندان آل بابویه،وتوضیح درمورد تعدادی چند از علمای این خاندان پرداخته است،اما همانطور که می‌دانیم این ازویژگیها و خصوصیات دائره المعارفهاست که به تجزیه و تحلیل مسائل نمی‌پردازدو صرفا ََشمه ای کلی ازاطلاعات را دراختیار خوانندگان قرار می‌دهد.
در این میان جای بررسی نقش کلی این خاندان به خصوص نقش شیخ صدوق در پیشرفت تشیع در ایران،خالی به نظر میرسد.اگرچه همانطور که گفته شد در ارتباط با شخصیت و آثارواقدامات شیخ صدوق نکات خوب وارزنده ای ارائه شده است، اما نباید از تلاش واقدامات سایر اعضای این خانواده که در مرکز ایران انجام داده اند و تا حد زیادی از آن غفلت شده است بی توجه گذر کرد.دراین پژوهش تلاش گردیده است که تاحد مقدور این نقص برطرف گردد.
لازم است ابتداهداف وسپس فرضیاتی وسوالاتی که در این راستا دغدغه این تحقیق بوده است مطرح گردد:
اهدافی که این تحقیق دنبال می‌کند عبارتند از:
1- تبیین حوادث مرتبط با مسائل مربوط به شیعیان در قرن چهارم
- معرفی برجسته ترین افراد خاندان بابویه.
- بررسی روابط میان افراد این خاندان با برخی از افراد صاحب نام معاصر.
4.تبیین نقش شیخ صدوق درمباحث کلامی‌دوره آل بویه هجری.
به پرسش های زیر نیز سعی شده پاسخ داده شود :
1.عوامل فرهنگی تا چه میزان بر گسترش تشیع در ایران تاثیر گذار بوده است؟
2.در خاندان بابویه به جز شیخ صدوق و پدرش چه کسانی شخصیت های علمی‌وفرهنگی داشته اند؟
- اقدامات کلامی‌شیخ صدوق تا چه میزان درگسترش تشیع درایران نقش داشته است؟
- را بطه ی شیخ صدوق با دیگر علما ودانشمندان هم عصر خود چگونه بوده است؟
فرضیاتی که درجهت اثبات آنها تلاش گردید عبارتند از:
- خاندان بابویه یکی از ارکان مهم در گسترش تشیع در ایران تلقی میگردد.
- در میان اعضای این خاندان، فقط شیخ صدوق دارای بالاترین مرتبه ی علمی‌است.
سوانح طبیعی در جای‌جای کره خاکی در فصل‌های مختلف سال رخ‌می‌دهند، قربانیان بسیاری بر جای‌می‌گذارند و خسارت مالی زیادی را به دولت‌ها تحمیل می‌کنند. بلایای طبیعی هم‌چون سیل، زلزله، سونامی، طوفان‌های شدید، گردبادها، برخورد شهاب سنگ با زمین و غیره هستند. هر یک از این حوادث طبیعی با توجه به شدتی که دارند و مکانی که در آن رخ‌می‌دهند، عواقب متعدد و زیان‌باری خواهند‌داشت و به همین دلیل آمادگی در مقابل آن ها، برنامه‌ریزی، پیش‌بینی و اقدامات پیشگیرانه‌ی لازم در این موارد بسیار حیاتی و مهم هستند. در ادامه‌ی این فصل، ابتدا به مفاهیم مختصری درباره فاجعه و مدیریت آن، لجستیک بشردوستانه و تفاوت آن با لجستیک بازرگانی و سپس به بررسی ضرورت موضوع مطرح‌شده در این پایان‌نامه و تعریف مساله می‌پردازیم.
شکل1- 1 – تأثیر ویرانگر سیلاب.
شکل1- 2- تأثیرات مخرب زلزله و خسارات جانی و مالی ناشی از آن.
- ضرورت مساله
همان‌گونه که گفته‌شد، فجایع خسارت‌های جانی و مالی بسیاری را به جوامع و ملل وارد می‌آورند. لذا داشتن برنامه‌ریزی لجستیک
اضطراری مناسب برای رویارویی با تهدیدهای طبیعی و مدیریت بحران از مسایل ضروری محسوب میشود. ماهیت این‌گونه حوادث، غیرمترقبه بودن و غیرقابل پیش‌بینی بودن آن ها، با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی است، که این مورد در دسترس بودن طرح‌های پیش‌گیرانه و پاسخ اورژانسی پس از وقوع حادثه را بسیار مهم می‌کند، به طوری که باید منابع محدود در اختیار را به صورت بهینه به مردم آسیب‌دیده اختصاص دهیم تا نیازشان، در بیشترین حد ممکن برآورده‌شوند.
کشورمان از جمله کشورهایی است که در آن حوادث طبیعی از قبیل سیل و زلزله با شدت‌های مختلف رخ داده‌است و خسارت‌های مالی و جانی بسیاری را به بار آورده است. به وضوح برنامه‌ریزی در مورد پاسخ اورژانسی به بحران پس از فاجعه از اهمیت بالایی برخوردار است و باعث کارایی و اثربخشی هرچه بیشتر عملیات امدادرسانی میشود.
شکل1- 3- توزیع کالا و امداد رسانی به مصدومان پس از وقوع حادثه.
شکل1- 4- عملیات لجستیک امدادی پس از وقوع حادثه.
وجود طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای رویارویی با پیامدهای فاجعه به همراه ارتقای سطح آگاهی عمومی مردم به کاهش خسارات جانی و مالی وارد شده منجر میشود، این یک هدف اصلی پاسخ‌ها و واکنش‌های امدادی است. نکته مهمی که در طراحی این طرح‌ها باید مورد توجه قرارگیرد، این است که ماهیت سوانحی نظیر زلزله به گونه‌ای است که واکنش به آن باید با سرعت بالا و در زمان کوتاه صورت پذیرد. به عبارت دیگر، در یک چنین شرایط اضطراری و پیچیده‌ای، تصمیم‌گیرنده باید با سرعت و به صورت موثر عملیات امداد و نجات را انجام دهد و به وضعیت مصدومان و آسیب‌دیدگان رسیدگی کند. برای نیل به این هدف مهم و انجام اقدامات در زمان مناسب، دسترسی به یک برنامه کارا و سیستماتیک از پیش تعریف شده که در آن همه فعالیت‌های لازم، توالی و ارتباطات آن ها مشخص شده‌باشند ضروری به نظر میرسد. یکی از این فعالیتها که از اهمیت فراوانی نیز برخوردار است، برنامه‌ریزی لجستیکی برای حمل ونقل اقلام ضروری مورد نیاز مناطق آسیب‌دیده است.
از این‌رو، با توجه به نقش مهم لجستیک در واکنش به سانحه می‌توان‌گفت لجستیک مناسب به‌دلیل افزایش هماهنگی در نقل وانتقال تحویل اقلام مورد نیاز می‌تواند بهبود فراوانی را در واکنش به حوادث طبیعی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، در سالهای اخیر پژوهش‌های زیادی در این زمینه انجام شده‌اند که عمده آن ها را در فصل آتی بررسی می‌کنیم.
نکته مهمی که باید در برنامه‌ریزی لجستیکی واکنش به سانحه مورد توجه قرارگیرد، پویایی و غیرقطعی بودن اطلاعات مرتبط با تقاضاها و تأمین است که در بسیاری از پژوهش‌های انجام شده مورد توجه قرار نگرفته است. وجود مواردی از این قبیل موجب شده که از کارایی آن ها برای پیاده‌سازی کاسته شود. با توجه به مطالب یاد شده، در این پایان‌نامه مدل فازی چندهدفی برای برنامه‌ریزی لجستیک عملیات امدادرسانی به نواحی آسیب‌دیده، ارائه میشود.